|
فشار خون پايين
فشار خون شامل طيف وسيعي است. مثلاً فشار بالا
هنگام كار قلب (مرحله انقباض) مي تواند در محدوده 90 تا 240 ميلي متر جيوه
باشد. حدود يكصد سال قبل تشخيص داده شد كه فشار بالاي خون يكي از دلايل عمده
سكته و حملات قبلي مي باشد. در آن زمان تصور اين بود كه فشار خون پايين يك
عامل اصلي افسردگي و خستگي مي باشد. تعداد زيادي از مردم در انگلستان در
سالهاي 1900 بطور اشتباه درمان مي شدند. هرچند دليل محكم كه فشار خون پايين دليل
اين دو بيماري ( افسردگي و خستگي ) است وجود ندارد.
تنها گروه اندكي از مردم داراي فشار خون پايين
زير مقدار 90/66 ميلي متر جيوه مي باشند كه درمان و مداوا لازم دارند. اكثر مردم داراي فشار
خون پايين خيلي خوش شانس هستند، زيرا در ميانگين(بطور متوسط) داراي عمر
طولاني تر و بودجه بازنشستگي بهتر (بدليل خرج كمتر جهت درمان) مي باشند. اين
مقاله «فشار خون پايين» براي قوت قلب و روحيه دادن به آنهايي است كه داراي
فشار خون پايين هستند و در عين حال بايد مراقب آن نيز باشند و در تعداد بسيار
كمي از آنها با دليل ارثي است كه اين بيماري نيازمند مداوا و پيگيري پزشكي مي باشد.
فشار خون چيست؟
قلب شما خون را به تمام بدن از طريق شبكه اي از رگها
و مويرگها پمپ مي كند و سپس خون از طريق سياهرگها به قلب برمي گردد. وقتي
قلب منقبض مي شود فشار خون در رگها در حد بالايي است كه آنرا فشار سيستوليك
مي نامند و هنگامي كه قلب منبسط شده و از خون دوباره پر مي شود فشار در رگها
افت كرده و آنرا فشار دياستوليك مي نامند. هنگامي كه فشار خون را اندازه گيري
مي كنند هر دو فشار فوق را اندازه مي گيرند.
تغييرات فشار خون با مقدار بالا به اين بستگي دارد كه چه
كاري انجام مي دهد. پايين ترين فشار خون هنگامي رخ مي دهد كه شما خواب يا در
حال استراحت كامل هستيد. حالت سر پا بودن و ورزش كردن يا نگراني و اضطراب سبب
افزايش فشار خون مي شوند. در يك روز شايد هر يك از فشار خون هاي حد بالا
(سيستوليك) و حد پايين شما (دياستوليك) ممكن است حدود 30 تا 40 ميلي متر جيوه
تغييرات متناسب با يكديگر داشته باشد. به همين دليل هنگامي كه شما قصد داريد
فشار خون را سنجيده و ارزيابي كنيد بايد اندازه گيري ها در شرايط يكسان انجام
شود.
فشار خون بالا معادل ريسك و خطر بالا براي بيماري قلبي و
سكته مي باشد. براي مثال اينكه يك فرد با فشار خون 120/80 ميلي متر جيوه
داراي خطر پذيري بالاتري نسبت به يك فرد با فشار خون 110/70 مي باشد. به همين
دليل اين بسيار اهميت دارد كه يك فرد تلاش نمايد كه فشار خون پايين و سالمي
داشته باشد. تحقيقات موجود نشان مي دهد كه اگر فشار خون شما كمتر از 100/70
باشد خطر پذيري شما براي سكته و حملات قلبي بسيار پايين بوده و به همين دليل
بهترين فشار خون زير مقدار 100/70 مي باشد.
فشار خون نرمال چقدر است؟
تا همين اواخر، فشار خون نرمال شامل ميانگين فشار خون
مردم بود براي مثال در انگلستان ميانگين فشار خون افراد بزرگسال حدود 125/80
ميلي متر جيوه مي باشد، اگر چه اين فشار خون(125/80) يك فشار خون نرمال و
ايده آل نيست. مثال ديگر اينكه در قوم يامومامو هندي ها كه در جنگلهاي
گرمسيري ونزوئلا زندگي مي كنند و همچنان به همان سياق هزار سال پيش انسانها،
با رژيمي شامل ميوه، سبزي ها و ريشه ها با مقدار كمي گوشت زندگي مي كنند.
آنها داراي ميانگين فشار خون 96/62 ميلي متر جيوه هستند و با افزايش سن آنها
اين فشار خون افزايش نمي ياند. البته آنها داراي يك كلسترول ميانگين حدود 3.1
ميلي مول بر ليتر هستند و هيچ عارضه عروقي براي آنها ندارد.
فشار خون پايين چيست؟
اگر قوم يامومامو داراي يك فشار خون ميانگين 96/62 و
داراي نهايت سلامتي و تندرستي هستند، پس تعيين ميزان ميانگين فشار خون پايين
مشكل مي باشد. بسياري از مردمي كه داراي اين فشار خون پايين مثلاً 90/60
هستند كاملاً نرمال و خوش شانس هستند بدين دليل كه از تمامي چيزهايي كه مانند
پرخوري، نخوردن ميوه كافي و سبزي و چاقي و غيرفعالي سبب افزايش فشار خون مي
شود محافظت شده اند. هر چند تعداد كمي از مردم با فشار خون پايين وجود دارند
كه دليل اساسي براي آن وجود دارد.
تقريباً در تمامي اين موارد فشار خون هنگام بلند شدن
بخصوص بلند شدن ناگهاني بسيار پايين مي آيد. اين افت فشار هنگام ايستادن و يا
بلند شدن احتمالاً از نشانه هاي سرگيجه و ضعف مي باشد.
عموماً هنگامي كه شما بلند مي شويد خون تمايل به حركت و
جمع شدن در رگهاي پاها دارد. و اين عمل زماني متوقف مي شود كه رگهاي پاها
منقبض شده و خون كافي به سمت قلب برگشت داده مي شود و كاهشي در مقدار خون
خروجي قلب بوجود نمي آيد. اينجاست كه خون براي مغز آماده و ارسال مي شود. به
هر حال اگر در رگهاي شما خون ذخيره شود، مقدار خون كمتري توسط قلب پمپ شده و
خون كمتري به مغز مي رسد. اين دليل سرگيجه و در بعضي مردم ضعف و غش مي باشد.
اين مثال دقيقاً در محلهايي كه مردم براي مدت زيادي سرپا هستند مثل رژه و
تظاهرات و... اتفاق مي افتد. شما مي توانيد اين حالت را زماني كه بصورت
چمباتمه و يا هنگام نگاه كردن طبقه پايين كتابها و سپس بلند شدن ناگهاني
امتحان كنيد.
بنابراين اگر شما داراي فشار خون پايين و همچنين نشانه
هايي از سرگيجه و ضعف هنگام بلند شدن ناگهاني داريد، بايد فشار خونتان را
در دو حالت ايستاده و خوابيده چك نماييد. افت فشار خون هنگام بلند شدن را
فشار خون پايين وضعيتي(postural heypotension)
مي گويند.
دلايل فشار خون پايين چيست؟
دلايل شايع عبارتند از:
ــ بيماري حاد و پيشرفته مثل خونريزي و يا عفونت شديد:
بسياري از بيماريهاي حاد با خونريزي شديد، از دست دادن
مايع بدن، عفونت يا ضربه به قلب مي تواند دليل فشار خون پايين و فشار خون
خيلي پايين هنگام نشستن و يا ايستادن باشد. هنگامي كه اين بيماريها وجود
داشته باشند اندازه گيري ميزان فشار خون بيمار بسيار مهم است.
ــ داروهاي كاهنده فشار خون :
تقريباً تمامي داروهاي كاهنده فشار خون هيچ تأثيري بر
كاهش فشار خون هنگام بلند شدن ندارند.تنها گروه دارويي كه بر روي فشار
ايستادن اثر مي گذارد آلفا بلاكرها هستند كه در انگلستان دوكسازولين نمونه اي
است كه استفاده مي شود. اگر شما از اين دارو استفاده مي كنيد بايد فشار
خونتان را هنگام ايستادن اندازه گرفته و ببينيد كه آيا افت فشار خون داريد يا
خير.
اگر فرد مسن و يا داراي بيماري ديابت هستيد شما داراي
زمينه افت فشار خون هنگام ايستادن هستيد و قرص ها و داروهاي مدرن ممكن است
اندكي آنرا بدتر و وخيم تر كند. اگر دچار مسموميت غذايي و يا اسهال شده
ايد مقدار زيادي از مايع بدنتان كم شده است و ممكن است قرص هاي مصرفي فشار
خونتان را بيشتر دچار افت نمايد. اگر دچار مسموميت غذايي شديد اين بسيار مهم
است كه اگر فشار خونتان زير 110/70 ميلي متر جيوه است خوردن قرصها را ترك
نماييد.
اگر دچار افت فشار خون هنگام بلند شدن هستيد و از قرص و
دارو استفاده مي كنيد، بلند شدن آهسته مي تواند شما را كمك كند. براي مثال
اينكه اگر در حالت خوابيده و درازكش هستيد، ابتدا بنشينيد و سپس با استفاده
از گرفتن يك تكيه گاه بلند شويد.
ــ بيماري نادري كه به عصبهاي كنترل كننده رگها مربوط مي
شود.
با تشكر از: مهندس حسين شيردل
|