خلاقيت و كودكان

بچه ها توانايي هاي بي شماري از پروردگار هديه گرفته اند. و اين پديده در شعرهاي خيالي كه مي خوانند، به سادگي ديده مي شود. همچنين با قوه تخيلشان بازي مي كنند و با مواد و وسايل بي ارزش چيزهايي با مفهوم مي سازند. بچه ها به افكار و رفتار مخاطب خود اعتراض مي كنند و خلاصه اينكه در زندگي قابل اعتماد خود كه منحصر به فرد است، آزادند.

ما رشد عقلي و فكري داريم ولي به جاي آنكه براي تصويب و تأييد كارهايمان به درون خود توجه كنيم، به عالم خارج مي نگريم. اجازه مي دهيم مجلات به ما بگويند كه باسليقگي چيست و چگونه دكور منزلمان را بچينيم. به جاي آنكه موسيقي دروني مان را خلق كنيم به موزيك ديگران گوش مي دهيم. با نگاه به فرزندان در مي يابيم كه قدرت ابتكار هميشه براي آسان كردن كارها مي آيد. اما واقعيت اين است كه هنرمندانه مي توان در جريان تمرينات ابتكاري بچه ها قرار گرفت و همراهشان خلق و كشف كرد.

به عقب برگرديد تا آخرين باري كه فرزندتان نقاشي كشيده بود. در حالي كه آنها براي چسباندن نقاشي به ديوار، دست و پا مي زدند چه كار كرديد؟ آيا در حال حرف زدن با تلفن بوديد؟ آيا اگر كارهايي كه در آن موقع انجام مي داديد را ليست كنيد نگران مي شويد؟ يا بدتر، درباره آشفتگي كارهاي خود نگران مي شويد؟ غفلت و حواس پرتي هاي والديني كه مي توانستند از فرصتهاي طلايي بدست آمده استفاده كنند و به تصور اينكه بچه ها خرد و كوچكند و هنوز درك و فهم كافي ندارند، شانس خلاقيت را از فرزندان خود گرفته اند و وقت لازم را با آنها صرف نكردند.

وقتي خلاقيت مطرح مي شود بايد ياد بگيريد فرايند خلاقيت بدون نگراني از محصول خلاقيت حاصل مي شود بچه ها بطور طبيعي اين كار را انجام مي دهند. بچه ها مي توانند ساعتها نقاشي كنند و طوري مجذوب نقاشي شوند كه خود را كاملاً فراموش كنند. از آنها بخواهيد به شما بعنوان كسي كه 3 سر دارد نگاه كنند و نقاشي بكشند اين ايده اي است كه هرگز برايشان اتفاق نمي افتد ولي تمام خلاقيت خود را براي به تصوير كشيدن آن بكار مي بندند.

در نيمه دهه 1940، هنرمندي به نام جكسون پالاك از تكنيكي به نام «چكيدن و ريزش» استفاده كرد تا به هدف خلاقيتش برسد. به جاي اينكه از سه پايه نقاشي استفاده كند، پارچه مخصوص نقاشي اش را به ديوار يا كف اتاق چسباند و رنگ قوطي را بر آن پاشاند. به جاي استفاده از قلم مو، از چوب و ماله استفاده كرد. گاهي براي بدست آوردن شيوه رنگ زني خيلي غليظ، ماسه و شن يا مواد ناهماهنگ ديگر را به رنگ افزود. اين تكنيك به او اجازه داد تا روي عمل خلاقيت تمركز كند و به هنرمند اجازه رشد و خلاقيت دهد. تصور پالاك از جذب شدن در كار، ليست كردن و رسيدن به اين اهداف است: توجه واقعي به رنگها، بافت و تكنيك هايي كه استفاده شده است و توجه به آنچه آنها را لمس مي كنيد.

ممكن است فكر كنيد نقاشي كردن راحت است و تصميم بگيريد آن را بعنوان يك سرگرمي پيگيري كنيد. اما نقاشي غالباً يك سرگرمي خوب است. زماني را صرف كنيد و اثري را خلق و آن را به فرزند خود هديه كنيد تا براي هميشه از خلق اثر شگرف شما لذت ببرد.

عمل خلاقيت

  • هر كسي به تكه اي كاغذ نانوشته، چند رنگ، يك قلم مو و چند ظرف براي مخلوط كردن رنگها نياز خواهد داشت. مطمئن باشيد همه كس جايي كه رنگ باشد را به خاطر مي سپرد. نفس عميق بكشيد و چشمهاتان را ببنديد. هم اكنون رنگها را براي ساختن يك آسمان بي عيب مخلوط كنيد. مي دانيد آنچه در مغزتان مي بينيد در قلبتان ماندگار است. به بدهكاري ها يا رختهاي ناشور منزل فكر نكنيد. اجازه دهيد خود خويشتن تان آزادانه خلق كند. (مي توانيد دوباره اين  كارها را با چشمان باز تكرار كنيد.)
  • ممكن است براي نقاشي به بيرون ازمنزل يا شهر برويد. قطعه بزرگي از كاغذ را برداريد. كاغذ نقاشي يا تخته هاي ديوار كوب بسيار مناسبند. در آغاز چند نقاشي و منظره روي صفحه بكشيد. تنها توصيه اينكه قدم بزنيد و از مناظر اطراف كمك بجوييد.
  • موسيقي اي كه لذت مي بريد را بگذاريد. ترجيحاً موزيك بدون خواننده باشد. در حالي كه گوش مي دهيد، موزيك احساس شما را در نقاشي شكل مي دهد. هيجانات آهنگ و وزني كه در هنرتان منعكس مي شود را كشف و مقايسه كنيد.
  • يك دسته از اشكال با سايز متفاوت را جدا كنيد. از رنگهاي متفاوت زيادي بر روي كاغذ استفاده كنيد. تعدادي از اشكال بايد شبيه باشند ولي از نظر اندازه تفاوت كنند. مثلاً 3 دايره با اندازه متفاوت داريد. در صورتي كه 2 تكه كاغذ به ضميمه همديگر داريد پس يك سري از اشكال را براي خود و سري ديگر را براي فرزندتان قرار دهيد. هر كس به سليقه خود اشكال را روي كاغذ مي چيند بدون آنكه ديگري ببيند. حال تصوير يا منظره خود را وصف كنيد كه شخص ديگر بتواند از نو آن را خلق كند.
  • تصاوير مختلف را از مجله يا روزنامه جدا كنيد. آنها را روي كاغذ بچسبانيد و شروع به نوشتن داستاني كنيد.
  • از قلم هاي رنگي براي كشيدن اشكال دايره، خط، بيضي و غيره با سايزهاي مختلف استفاده كنيد. در تايم زماني كوتاهي روي تكه اي از كاغذ سريع كار كنيد. بعد كاغذ را چرخانده و در گوشه اي ديگر دوباره سريع بكشيد. ادامه دهيد تا تمام زواياي كاغذ پر شود. سپس به هنر سريع كشيدن شخص ديگري توجه كنيد. اگر تصوير معني داري مي بينيد براي وضوح بيشتر فضا را سايه كاري كنيد.
  • در پارك يا باغ ديگري كاغذ برده و دوباره نقاشي كنيد. ميوه، برگ، چوب و هر چيز ديگري كه از كاج پيدا مي كنيد را نقاشي كنيد. و درباره هر ابزاري كه استفاده مي كنيد صحبت كنيد.
  • چند تكه سفال برداشته و سعي كنيد تا شخصي كه چشمهايتان را بسته نگه داشته را به تصوير بكشيد. اگر امكان دارد جزئيات بيشتري كسب كنيد. در اينجا هدف اين است كه به احساسي كه سفال در دستان شما ايجاد مي كند توجه كنيد و به هوش طبيعي تان اطمينان كنيد. زماني كه چشمهايتان را باز مي كنيد قاه قاه خواهيد خنديد.
  • ديدتان را وسيع تر كنيد. با فرزندتان يك داستان با استفاده از ويژگي هاي ابرها بسازيد. اگر اين فكر را با فرزندتان مطرح كنيد، بنويسيد و با شكل آن را شرح دهيد. اين راه مؤثري براي پي بردن به افكار بچه هاست.
  • اين مورد تنها مخصوص شماست. به زمان گذشته كه بچه بوديد برگرديد. به زماني كه هر آنچه كه مي خواستيد مي پوشيديد، بدون آنكه تحت نظر همسرتان باشيد. حال عكسي از دوران كودكي خود بيابيد، قاب بگيريد و در جايي بزنيد كه هر روز به آن نگاه كنيد.  

سميه مظفري