آشنایی مختصر با ساختار کمربند شانه ای

شانه عضوی پهن است که دامنه حرکت آن زیاد است و به همه طرف می چرخد. زمانی که حرکت ناگهانی و نابجایی در شانه انجام شود باعث درد و ناراحتی زیادی می شود و شخص نمی تواند به راحتی شانه خود را حرکت دهد.

شانه، مفصلی است که دارای گلوله یا توپکی است و این گلوله در داخل حفره ای قرار می گیرد، سه استخوان اصلی در شانه وجود دارد: استخوان بلند بازو، ترقوه و استخوان کتف یا شانه. لایه ای از غضروف در بین این استخوان ها قرار گرفته اند.

دو مفصل مهم در کمربند شانه ای وجود دارد:

مفصل اخرمی-چنبری (آکرومیوکلاویکولار) یا اخرمی-ترقوه‌ای که در بالاترین قسمت کمربند شانه‌ای و ترقوه قرار دارد

مفصل جناغی-چنبری (استرنوکلاویکولار) یا جناغی-ترقوه‌ای

مفصل شانه بیشترین حرکت مفاصل را در بدن دارد. به جلو و عقب حرکت می کند همین طور حرکت دایره ای و حرکت به سمت بالا و دور از بدن دارد.

دامنه حرکت شانه به خاطر وجود عضلات گرداننده شانه است. عضلات گرداننده شانه از چهار تاندون تشکیل شده است. تاندون ها بافتهایی هستند که عضله را به استخوان متصل می کند. اگر این تاندونها آسیب ببینند یا ورم کنند شخص احساس درد می کند و حرکت شانه با مشکل مواجه می شود.

شانه گاهی در حرکات ورزشی یا حتی حرکات تکراری دچار آسیب می شود. برخی بیماریها مثل بیماریهای مهره های پشت گردنی، کبدی، قلبی یا بیماریهای کیسه صفرا باعث درد شانه می شوند.

البته با افزایش سن به ویژه بالای 60 سال، مشکلات شانه درد افزایش می یابد. این مشکلات به خاطر بافت نرم اطراف شانه است که با افزایش سن آسیب می بیند و رو به انحطاط می رود.

در برخی موارد شخص درمان های خانگی را برای کاهش درد شانه در پیش می گیرد ولی گاهی همچنان نیاز به ورزش درمانی، دارو درمانی یا عمل جراحی دارد.

چه عواملی سبب درد شانه می شود؟

شایع ترین عامل درد شانه، ورم تاندون و عضلات گرداننده شانه است. عامل بعدی درد، سندروم گیر افتادگی شانه است که به علت اختلال فضای زیر اخرمی به وجود می آید و به تاندون ها فشار وارد می کند. جایی که عضلات گرداننده شانه بین زایده اخرمی و سرشانه دچار گرفتگی می شود.

گاهی درد شانه به علت جراحت و آسیب مکان دیگری از بدن اتفاق می افتد که معمولا مربوط به مشکلات گردن است. به این گونه دردها، دردهای جا به جا شده می گویند که شخص به اشتباه فکر می کند که شانه ی او دچار اختلال و آسیب شده است.

علل دیگری از درد شانه شامل چندین شکل از ورم مفاصل، پارگی غضروف یا پارگی عضلات گرداننده شانه است. ورم بورس (کیسه هایی که شانه را حفظ و حمایت می کنند) و یا تاندون ها می تواند باعث درد شود. در برخی افراد علت درد پیشرفته تر است و به علت سیخ های استخوانی است، جایی که برآمدگی های استخوانی در لبه استخوانها به وجود می آیند.

تحت فشار قرار گرفتن عصب در گردن یا شانه، یا شکستگی شانه یا استخوان بازو نیز از علل درد شانه هستند. زمانی که تاندون ها، لیگامنت ها و عضلات سفت می شوند، حرکت شانه با مشکل مواجه می شود و یا حتی غیر ممکن می شود، در این مواقع بهتر است شانه را کمپرس سرد کنید. درمواقعی که شانه ای در رفته است یعنی توپک استخوان بازو از حفره شانه خارج شده است نیز شخص درد شدیدی را تحمل می کند.

شرایط خطرناکی مثل آسیب به ستون فقرات یا حمله قلبی نیز باعث درد شانه می شود.

علت درد شانه را چگونه تشخیص دهید؟

پزشک حتما به دنبال علت درد شانه می گردد. او شرح حالی از بیمار می گیرد و شانه را در جهات مختلف حرکت می دهد تا علت آسیب دیدگی را تشخیص دهد همچنین پزشک برای تشخیص از اشعه ایکس یا MRI بهره می برد.

سوالاتی که پزشک از بیمار می پرسد:

آیا یک شانه دردناک است یا هر دو شانه؟

آیا درد به طور ناگهانی شروع شده است؟ اگر جواب مثبت است، مشغول چه کاری بودید؟

آیا درد به نواحی دیگر بدن شما هم حرکت می کند؟

آیا به دقت می توانید بگویید که درد در کدام ناحیه است؟

زمانی که شانه حرکت ندارد نیز آیا درد و ناراحتی دارید؟

زمانی که شانه در جهات مختلف حرکت می کند آیا درد بیشتر می شود؟

آیا درد زننده و خسته کننده است؟

آیا شانه قرمز، گرم یا ورم کرده است؟

آیا درد شما را شب هنگام از خواب بیدار می کند؟

چه کارهایی درد را آرام تر و یا بدتر می کند؟

آیا به خاطر درد شانه مجبور شده اید که فعالیت های خود را محدود کنید؟

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر درد شانه به طور ناگهانی ایجاد شد که به خاطر جراحت یا تصادفی نباشد، فورا به پزشک مراجعه کنید. شاید نشانه یک حمله قلبی باشد. علامت دیگر حمله قلبی، به زحمت نفس کشیدن، تنگی قفسه سینه، سرگیجه، زیاد عرق کردن و درد گردن یا فک می باشد. اگر این علایم را داشتید سریعا با اورژانس 115 تماس بگیرید.

اگر شانه شما خونریزی یا ورم داشت و یا بافت یا زایده اضافه پیدا کرده بود به اورژانس مراجعه کنید. به علاوه اگر تب کردید یا نتوانستید شانه خود را حرکت دهید، یا کبودی و گرم شدگی ماندگاری اطراف مفصل حس کردید یا درد ماندگاری بعد از درمان های خانگی که حدود چند هفته طول کشیده است، نیز به پزشک مراجعه کنید.

درمان مناسب برای کاهش درد شانه چیست؟

درمان به علت و شدت درد شانه بستگی خواهد داشت. بعضی گزینه های درمانی شامل: درمان فیزیکی یا کاردرمانی یا جراحی است. همچنین پزشک ممکن است داروهایی مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و کورتیکواستروئیدها را تجویز کند. کورتیکواستروئیدها قوی تر از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی هستند که پزشک ممکن است آنرا به شانه تزریق کند یا نوع خوراکی آن را تجویز کند.

اگر عمل جراحی روی شانه داشته اید آموزش های پس از جراحی را به دقت دنبال کنید.

بعضی شانه دردهای خفیف را با راهکارهای درمانی در منزل هم می توان تسکین و درمان کرد. محل درد را سه یا چهار بار در روز و هر بار 15 تا 20 دقیقه کمپرس سرد بگذارید، این کار به کاهش درد کمک می کند.

برای کمپرس سرد، یک کیسه یا نایلون حاوی یخ را درون حوله ای بپیچید روی محل درد بگذارید چرا که گذاشتن مستقیم یخ بر روی پوست باعث سرمازدگی و سوختگی پوست می شود.

چند روز فعالیت های روزانه قبلی خود را کنار بگذارید و به شانه خود استراحت دهید. از هر حرکتی که باعث درد می شود و می تواند برای شانه مضر باشد اجتناب کنید. فعالیت های روزانه خود را محدود کنید. درمان های خانگی شامل استفاده از داروهای OTC، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی است که نیاز به تجویز پزشک ندارد همین طور این داروها به کاهش درد و التهاب کمک می کند. همزمان کمپرس محل درد و استفاده از باندهای کشی برای کاهش تورم موثر خواهد بود.

برای کاهش درد چه کنید؟

ورزش های ساده شانه به کشش عضلات و تاندون های کمربند شانه ای کمک می کند. پزشک یا کارشناس فیزیوتراپی برای انجام صحیح حرکات ورزشی به شما کمک می کنند.

اگر شانه درد شما سابقه قبلی دارد، بعد از ورزش، از کمپرس یخ به مدت 15 دقیقه استفاده کنید تا از صدمات بعدی جلوگیری شود.

بعد از التهاب کیسه های مفصلی یا تاندون ها، هر روز حرکات ساده ورزشی با دامنه حرکت کم انجام دهید این کار از بی حرکت شدن شانه جلوگیری می کند.

ترجمه: سمیه مظفری