سگ نژاد چی واوا سایزی کوچک، شخصیتی متفاوت، پوشش متنوع و رنگی دارد. او به خاطر ویژگی چالاکی و فرمانبرداریش صلاحیت شرکت در مسابقات ورزشی مخصوص سگ ها را دارد و در بین 10 سگ برتر نگهبان قرار می گیرد. هیچ چیزی برایش لذت بخش تر از بودن در کنار انسان نیست و این نژاد به کمترین تمرین و مراقبت نیاز دارد.

تاریخچه

اصل و منسب چی وا وا مبهم است اما دو فرضیه در رابطه با اینکه از کجا آمده است وجود دارد. فرضیه اول این است که این سگ از نژاد سگ های معروف Techichi آمریکای جنوبی و مرکزی است.

زمانی که به شواهد و مدارکی مبنی بر اینکه این سگ از کجا آمده است نگاه می کنیم به دوران تمدن تولتک برگردانده می شویم. قدمت حجاری های تولتک مربوط به قرن نهم میلادی است که در این حجاری ها نمادی از چی واوا با گوش هایی بزرگ در اطراف سرش نیز مشاهده می شود. این سگ ها Techichi نامیده می شدند.

زمانی که آزتک ها بر تولتک ها پیروز شدند آن ها تعداد زیادی از  Techichi را همراه خود بردند بسیاری از این سگ ها در معبدها نگهداری می شدند و از آن ها در مراسم های مذهبی آزتک ها استفاده می شد. آن ها اعتقاد داشتند که Techichi قدرت خاصی دارند برخی از این اعتقادات این بود که این سگ قدرت دیدن آینده را دارند، بیماری ها را خوب می کنند و  ارواح مردگان را با خیال آسوده به عالم مردگان هدایت می کنند. همچنین  آزتک ها از Techichi به عنوان یک منبع غذایی استفاده می کردند. اسپانیایی ها در سال 1500 میلادی بر آزتک ها پیروز شدند و نسل Techichi نیز رو به کاهش رفتند.

نظریه دوم این است که سگ های کوچک بی مویی از چین به مکزیک توسط تاجران اسپانیایی آورده شدند و سپس با سگ های بومی کوچک پرورش یافتند. صرف نظر از اینکه کدام نظریه درست باشد چی واوایی که امروزه معروف است در سال 1850 کشف شده است. بازدیدکنندگان آمریکایی در مکزیک این سگ کوچک را همراه خود به خانه آوردند. در سال 1890 چی واواها به سگ های کوتاه قد معروف شد و برای اولین بار در سال 1904 در Kennel Club آمریکا نامش ثبت شد. موهای بلند این سگ باعث شده در ردیف پامرانین و پاپیون (گونه سگ‌های عروسکی، کوچک و با قدی کوتاه و موهای لطیف و بسیار زیبا است) قرار بگیرد. از سال 1960 چی واوا یکی از معروف ترین نژادهای ثبت شده در AKC است و امروزه آن ها در بین 155 نژاد پرورش یافته رتبه 11 را دارند.

سایز

چی واوا عموما بین 1.5 تا 3 کیلوگرم وزن دارند. آن ها کوچک هستند ولی در اندازه های بزرگتری نیز وجود دارند. بعضی از آن ها وزنی حدود 5.5 کیلو و گاهی اوقات بیشتر نیز دارند.

شخصیت

چی واواها اغلب بی باک و بی پروا هستند و مانند سگ های شکاری توصیف می شوند. طبیعت هوشیار و سوءظنش به بیگانگان او را سگ نگهبان ممتازی می سازد. این سگ حساس، مهربان و همراه خوبی است. چی واوا اغلب با یک نفر در ارتباط است اگرچه تمایل به دوستی با افراد جدید را دارد در صورتی که به طور مناسب به دیگران معرفی شود. آن ها در ابتدا کمی محتاط هستند و زمانی که توله هستند اگر به طور مناسب اجتماعی نشوند ترسو می شوند.

چی واوا هم، مانند هر سگ دیگری هنگامی که کوچک هستند نیاز به اجتماعی شدن زودهنگام و برخورد با مردم، موقعیت ها، صداها و تجارب را مختلف دارند. اجتماعی کردن کمک می کند تا توله چی واوای شما سگ معتدلی در بزرگ سالی بار بیاید.

سلامت

چی واوا مشکل مهمی از لحاظ سلامت ندارد اما مانند همه سگ ها می تواند بیمار شود. چی واوا هم مستعد بیماری های خاصی هستند. گرچه به همه ی آن ها مبتلا نمی شوند اما آگاهی از این بیماری ها ضرری ندارد. خریداری کردن سگ از یک پرورش دهنده مورد اعتماد می تواند کمک کند که از سلامت آن مطمئن باشید. پرورش دهنده ها از سگ هایی استفاده می کنند که از لحاظ فیزیکی سالم باشند و با انجام آزمایش سگ هایشان را برای بیماری های ژنتیکی بررسی می کنند بیماری هایی مانند دررفتگی استخوان و بیماری های قلبی و … . از جمله آن بیماری هایی که چی واوا ممکن است مبتلا شود می توان بیماری های مفصلی، هیپوگلیسمی، بیماری قلبی، تنگی دریچه ریوی،هیدروسفالی و … نام برد.

مراقبت

با اینکه چی واوا اندازه کوچکی دارند مانند همه سگ ها نیاز به تمرین و آموزش دارند. میزان انرژی یک چی واوای بالغ حیرت آور است. از پیاده روی لذت می برد به سر و صداهای اطراف توجه می کند و از بازی کردن با اسباب بازی لذت می برد. آن ها از بازی در محیط خارج از منزل لذت می برند و هرگز نباید در بیرون از منزل زندگی کنند زیرا از حیوانات مهاجمی مانند: شاهین، گرگ صحرایی و یا دیگر سگ های بزرگ که می توانند وارد حیاط شوند در امان نیستند. تربیت چی واوا کار لذت بخشی است آن ها به خاطر چالاکی و فرمانبرداری در  ورزش سگ ها موفق هستند. اما مهد کودک سگ ها و کلاس های پایه ای آموزشی برای یک چی واوا مورد نیاز است. چی واوا نیاز دارد تا سگ ها و افراد مختلفی را در این کلاس ها ملاقات کند. شرکت کردن در این کلاس ها برای اجتماعی شدن و یادگیری آدابی که همه سگ ها باید بدانند مفید است.آن ها زمانی که کوچک هستند آسیب نمی رسانند اما دندان های کوچکشان می تواند آسیب رسان باشد.

غذا

1/2 تا 1/4 فنجان غذای با کیفیت خشک در طول روز پیشنهاد می شود.

اینکه سگ بالغ شما جه مقدار غذا نیاز دارد آن بستگی به اندازه، سن، ساختار، متابولیسم و سطح فعالیت او دارد.

رنگ، پوشش و تمیز کردن

پوشش چی واوا در دو نوع مختلف وجود دارد، صاف، صیقلی و موهای بلند. چی واوایی که پوشش صیقلی دارد در نزدیک گردن، موهایش کمی ضخیم تر می شود. موهای قسمت بالای سر و گوش ها نازک تر و دمش خز مانند است.

 چی واوایی که پوشش بلند دارد موهایش نرم، پهن و کمی مجعد است. روی بدن تقریبا صاف است اما گوش هایش چتری از مو دارد و دم گوجه ای اش همانند بادبزن در قسمت پشت سرش پخش شده است. او همچنین يقه‌ گرد و حلقوي‌ چين‌ داری دارد که با مویی بلند احاطه شده است. همچنین موهای بلندی که پاهایش را مانند پر می پوشاند. پاهای عقبی اش با موهای بلندی پوشیده شده است که همانند شلوار است. در کنار این دو پوشش چی واوا در رنج رنگ ها و سایه های مختلفی وجود دارد. آن ها می توانند در رنگ های جامد مانند سیاه، سفید، حنایی، شکلاتی، خاکستری و نقره ای همچنین مانند پرچم سه رنگ، راه راه، خالخالی و تنوعی از دیگر نشانه ها باشند. همچنین سایه ای از رنگ ها در هر قسمت بدن از تیره تا روشن در همه رنگ ها روی بدنش باشد.

چی واوا را می توان شست. تمیز کردن آن در هفته فقط چند دقیقه طول می کشد. سعی کنید با استفاده از دستکش چی واوا را هفته ای یکبار با یک شانه پلاستیکی برس بکشد. در فصول بهار و پاییز چی واوا در طول سال مقداری کمی و گاهی اوقات کمی بیشتر ریزش مو داشته باشد. برس کشیدن مرتب باعث می شود ریزش مو کنترل شود. اگر برس کشیدن به طور منظم انجام شود بیش از یک یا دو بار در ماه به حمام نیاز ندارد.

گوش مهم ترین قسمت است بنابراین هنگام تمیز کردن باید بررسی شوند. اگر بوی نامطبوع و ترشحات را مشاهده کردید با یک تکه پنبه تمیز کنید. استفاده از ماده تمیز کننده ای که توسط دامپزشک توصیه می شود نیز مناسب است. برای تمیز کردن چشم ها نیز می توانید از یک تکه پنبه استفاده کنید و با دقت چشم ها را تمیز کنید.

ناخن های چی واوا به سرعت رشد می کند اگر صدای کشیده شدن آن ها را روی کف اتاق شندید یعنی خیلی بلند شده و نیاز به کوتاه شدن دارند، ناخن ها و کف پاهایش را بررسی کنید تا زخم و جراحتی وجود نداشته باشد.

مانند همه حیوانات پرورش یافته دیگر چی واوا هم نیاز به مراقبت های دهان و دندان دارند. دندان هایش را مسواک بزنید اینکار کمک می کند تا دهانش سالم بماند. دو یا سه بار مسواک زدن در هفته کافی است در صورتی که مشواک زدن روزانه برای برطرف کردن رسوبات و باکتری ها این کار را انجام دهید بهتر است. این کار را از زمانی که سن کمی دارد انجام دهید.

هنگام تمیز کردن بررسی کنید تا از نبود هرگونه زخم، التهاب، نشانه ای از عفونت مانند قرمزی یا عفونت روی پوست، گوش، بینی، دهان، چشم ها و پاهایش مطمئن شوید. گوش ها نباید بوی نامطبوع و جرم داشته باشند، چشم ها بایستی تمیز و بدون هیچگونه قرمزی یا ترشحاتی باشد.

کودکان و دیگر حیوانات خانگی

بیشتر چی واواها کودکان را دوست دارند اما ارتباط داشتن یک سگ کوچک و کودکان بدون نظارت ممکن است خطرساز باشد. چی واوا اگر به طور صحیح نگهداری نشود ممکن است روی دست کودکان بپرد و آسیب برساند. بیشتر پرورش دهندگان سگ های خانگی کوچک را به خانواده هایی که بچه کمتر از 7 سال دارند نمی فروشند بخاطر ترس از آسیب رساندن به کودکان.

چی واوا برای خانواده هایی که محیط زندگی آرام و یا دارای فرزند بزرگ که می داند چطور با حیوانات تعامل داشته باشند مناسب است.

همیشه کودکان را آموزش دهید که چطور به حیوانات نزدیک شوند و آن ها را لمس کنند و هرگونه تعامل بین کودکان و سگ ها را نظارت کنید تا از بروز هرگونه آسیب جلوگیری شود. به کودکان آموزش دهید که هرگز به سگی که در حال خواب یا غذا خوردن یا زمانی که با سگ دیگر به خاطر غذا درگیر شده است نزدیک نشوند.

چی واوا می تواند زمان زیادی را با حیوانات خانگی دیگر سپری کند اگر این حیوانات را زمانی که سن کمی دارد به او معرفی کنید. چی واوای بی باک اغلب اوقات بر حیوانات بزرگ تر از خودش ریاست می کند که این موضوع گاهی اوقات ممکن است مشکل ساز شود.

ترجمه: زهرا صانعی