• ارسال کننده: زهرا صانعی
  • تاریخ انتشار: 2017 / 03 / 18

اثر کم خوابی بر حافظه

آیا تا به حال شده، برای دوره هایی طولانی نخوابیده باشید یا بعضی شبها فقط ساعات کمی بخوابید؟ اگر چنین بوده، پس شما درک می کنید خوابیدن تا چه اندازه اهمیت دارد. آیا می دانید کمبود خواب می تواند روی حافظه شما هم تاثیر بگذارد؟

کمبود خواب

این عبارت را شنیده یا خود به کار برده اید که: من نمی دانم، یا شاید می دانستم اما حالا فراموشش کردم!

محققان دانشگاه های Groningen هلند و پنسیلوانیا، قطعه ای از این پازل را که چگونه محرومیت از خواب تاثیر منفی روی حافظه می گذارد، کشف کرده اند. برای اولین بار، مطالعه بر روی موش های آزمایشگاهی که در مجله eLife هم منتشر شده، نشان می دهد؛ پنج ساعت محرومیت از خواب، به از دست رفتن اتصال بین نورون ها در هیپوکامپ که منطقه ای از مغز در ارتباط با یادگیری و حافظه است، منجر می شود.

رابرت هَوِکزْ (ROBBERT Havekes)، نویسنده برتر، دارای درجه دکترا و استاد یار موسسه گرونینگن در حوزه علوم زندگی تکاملی، می گوید:

واضح است که خواب نقش مهمی در کیفیت حافظه بازی می کند، ما می دانیم که یک چُرت کوتاه کمکمان می کند خاطرات مهم را در ذهنمان حفظ کنیم. اما اینکه چگونه کمبود خواب باعث تضعیف عملکرد هیپوکامپ و حافظه می شود، خیلی روشن نیست.

این طور مطرح شده که ایجاد تغییراتی در نقاط اتصال بین سیناپس ها (سلول های ارتباط دهنده نورون ها) و ساختار سلول های عصبی مغز که اجازه می دهند سلول های عصبی سیگنال هایی بین یکدیگر رد و بدل کنند، می تواند بر حافظه تاثیر بگذارد. برای مطالعه ی بیشتر این موضوع، محققان تاثیر دوره های کوتاه کمبود خواب بر ساختار دِندریت ها (زائده های عصبی و بخشی از سلول نورون) و امتداد گسترش انشعابات نورون ها را که تکانه های آنها توسط سایر سلول های سیناپسی دریافت می شود، روی مغز موش بررسی کردند.

آنها برای اولین بار از رنگ آمیزی سلولی با نیتراتِ نقره به روش گُلژی (گلژی، دانشمند بافت و عصب شناس است. وی به همراه کاخال، دانشمند و همکارش در سال 1906 میلادی برنده جایزه نوبل شدند.) برای قابل رویت کردن طول دندریت ها و تعداد خارهای دندریتی در هیپوکامپ مغز موشی که پنج ساعت از خوابیدن محروم شده بود، استفاده کردند. یک دوره کمبود خواب تحت عنوان اختلال تثبیت حافظه، شناخته می شود. تجزیه و تحلیل آن ها نشان داد که محرومیت از خواب، طول و تراکم خارهای دندریتی نورون ها را درمنطقه CA1 هیپوکامپ مغز، به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. آنها آزمایش کمبود خواب را تکرار کردند، اما پس از آن، موش ها به راحتی به مدت سه ساعت خوابیدند.

این دوره ی زمانی که بر اساس آزمایشات و تحقیقات قبلی دانشمندان تعیین شده، نشان می دهد؛ سه ساعت خوابیدن برای ترمیم کسری ناشی از کمبود خواب، کافی است. اثرات پنج ساعت محرومیت از خواب در موش ها، ساختار دندریت های آنها را به شکلی وارونه کرده بود که شبیه ساختار مغزی آن دسته از موش های تحت آزمایشی که خواب بودند، شده بود. محققان سپس، آنچه در طول محرومیت از خواب در سطح مولکولی اتفاق می افتد، مورد بررسی قرار دادند.

هَوِکزْ (Havekes) می گوید:” ما کنجکاو بودیم بدانیم، آیا تغییرات ساختاری در هیپوکامپ ممکن است به افزایش فعالیت پروتئین کوفیلین مربوط باشد؟ زیرا این موضوع می تواند موجب تحلیل و از بین رفتن برآمدگی ها یا زائده های عصبی دندریتی (خارهای دندریتی) شود.”

کم خوابی و تاثیر آن بر حافظه

مطالعات بیشتر ما نشان داد؛ ساز و کار مولکولی که زیربنای اثرات منفی کمبود خواب است در واقع پروتئین کوفیلین را هدف قرار می دهد. مسدود کردن این پروتئین در نورون های ناحیه هیپوکامپ مغز موش های محروم از خواب، نه تنها مانع از دست دادن اتصال عصبی می شود، بلکه با پردازش حافظه، باعث ترمیم کمبود خواب می گردد. موش های محروم از خواب به خوبی یاد می گیرند که کاستی خوابشان را جبران کنند.

دکتر تِد آبِل (Ted Abel)، استاد زیست شناسی در مقولهٔ رده بندی سلول های بُرُسی یا رشته ای/شاخکی از دانشگاه پنسیلوانیا و مجری ارشد این تحقیق، توضیح می دهد:

«کمبود خواب، مشکل شایع 7/24 درصد از جامعه پیشرفته ی ما است و عواقب و مضرات شدیدی برای تندرستی، سلامت کلی و عملکرد مغز به دنبال دارد.»

با وجود چندین دهه تحقیق، هنوز دلیل این که چرا کمبود خواب، اثرات منفی بر عملکرد مغز می گذارد، ناشناخته باقی مانده است. توضیحات اخیر ما در خصوص مسیری که از آن طریق، کمبود خواب بر تثبیت حافظه اثر می گذارد، اهمیت توانایی شبکه ای سلول عصبی را در تطبیق دادن بدن با کمبود خواب، مشخص می کند. شاید پر اهمیت ترین موضوع این باشد که اتصالات عصبی مغز با چند ساعت خواب جبرانی، دوباره بازسازی می شوند. بنابراین، هنگامی که افراد، شانسی برای دریافت خواب مورد نیازشان می یابند، فرایند نوسازی سلول ها به سرعت در مغزشان انجام می شود.

ترجمه: فیروزه بابائی

 

این محتوا اختصاصاً برای یاد بگیر دات کام تهیه شده است استفاده از آن با ذکر منبع همراه با لینک آن و نام نویسنده یا مترجم مجاز است
برچسب ها:



 

در یاد بگیر دات کام مشترک شوید و آخرین مطالب را در ایمیل خود دریافت نمایید

نظر شما چیست؟

پرسش های خود را در بخش پرسش و پاسخ مطرح کنید

محدودیت زمانی مجاز به پایان رسید. لطفا کد امنیتی را دوباره تکمیل کنید.




بستن تبلیغات

تبلیغات اینترنتی در یاد بگیر دات کام



صفحه ما را در فیس بوک دنبال کنید صفحه ما را در توییتر دنبال کنید صفحه ما را در  اینستاگرام دنبال کنید صفحه ما را در لینکداین دنبال کنید