امام صادق (ع) امام ششم شیعیان است که خداوند با لطف خویش او را برای امامت برگزیده است تا مردم در عصر ایشان در همه امور و مشکلات خود به وی مراجعه کنند و از هر طرف به سوی او بیایند چون غیر او پناهگاهی برای خود نمی دیدند و ما امروزه بعد از صدها سال باز هم برای حل مشکلات خود به رهنمودهای امامان گوش جان می سپاریم یکی از این مسایل، بیماری های متعددی است که مردم به هر دلیلی دچار آنها می شوند که برای درمان از نظرات بزرگان دین همچون امام صادق (ع) استفاده می کنیم.

ما برخی از دستورات طبی امام صادق (ع) را بیان می کنیم تا خوانندگان بدانند آن حضرت طبیب عالم و امام مرشد بوده است.

سردرد

داود رقّی می گوید: در محضر امام (ع) بودیم مردی از اهل خراسان که عازم مکه بود از در وارد شد و سلام کرد، و مسئله ای درباره امور دینی سئوال کرد، حضرت آن مسئله را برایش تشریح نمود سپس آن شخص گفت: ای فرزند رسول خدا (ع)، از هنگام حرکت از خراسان تاکنون به سردرد شدیدی مبتلا شده ام، ناراحتم، چه کنم؟

حضرت فرمود: به حمام برو پیش از انجام هر کار هفت مشت آب گرم به ترتیب بریز و نام خدا را بر زبان بیاور، سردرد تو بر طرف خواهد شد و دیگر به چنین بیماری دچار نخواهی شد حاجی خراسانی فوری به حمام رفت و به دستور امام (ع) عمل کرد و شفا یافت.

ضعف دید چشم

مردی از اصحاب امام (ع) در حضورش سخن از ضعیف شدن دید چشم به میان آورد امام (ع) فرمود: از مر و صبر و کافور مقدار مساوی بسای و سرمه ای تهیه کن آن را به چشم بکش دید تو قوی خواهد شد.

لکّه داخل چشم

مردی به خدمت امام (ع) وارد شد که بر سیاهی چشم او لکّه ای سفید افتاده بود و او بسیار ناراحت بود امام (ع) فرمود از فلفل سفید و دارفلفل هر کدام به وزن دو درهم و از نوشادر صاف و پاک شده به وزن یک درهم با هم بکوب تا مانند سرمه نرم شوند این کوبیده را به هر چشم سه میل بکشی سپس ساعتی صبر کن این عمل لکه سفید را از چشمت دور خواهد کرد و مقربان خداوند دردش را هم تسکین خواهند داد بعد هم چشمانت را با آب سرد بشوی و سپس با اثمد سرمه بکش.

اثمد سنگی است که از آن سرمه تهیه کرده به چشم می کشند.

درد شکم و اسهال

مردی گفت: یا بن رسول الله دختر من از درد شکم سخت در عذاب است حضرت فرمود: چرا به وی برنج با پیه نمی دهی بعد هم دستور داد که پیه را چگونه با برنج بپزد آن مرد با همین غذا دخترش را درمان کرد.

اسهال

عبدالرحمن بن کثیر می گوید: در مدینه بیمار شدم یعنی مبتلا به اسهال گشتم حضرت صادق (ع) به من دستور داد که آرد جاروس را با آب کمون مخلوط کنم و بخورم، چنین کردم و بهبود یافتم.

کمون گیاهی دانه دار، بیابانی، و باغی است و انواع مختلف مانند کرمانی، فارسی، شامی، چینی، ارمنی، حبشی دارد.

صدای شکم

ذریح نزد حضرت صادق (ع) از صدای قرقر شکایت کرد حضرت فرمود: آیا شکمت درد هم دارد؟ جواب داد: بلی فرمود: چرا از سیاه دانه و عسل استفاده نمی کنی؟ ذریح بی درنگ به این دستور عمل کرد و شفا یافت.

بادهای دردناک در بدن

جابر بن حسام صوفی به حضرت صادق (ع) نوشت که ای فرزند رسول خدا بادی به بدن من افتاده در تمام بدنم از فرق سر تا قدمم می دود چنانکه نگذاشت به حضورت بیایم در حق من دعا کن تا از این رنج رها شوم حضرت پس از خواندن نامه برای او دعا کرد و برایش نوشت که: از جیوه و عنبر، شیافی درست کن با استعمال آن شیاف شفا خواهی یافت.

ضعف عمومی بدن

شخصی به حضرت از ضعف عمومی بدنش شکایت کرد حضرت به وی فرمود: شیر بیاشام آن شخص گفت شیر نوشیدم به من ضرر کرد امام (ع) فرمود شیر مایع زیان آوری نیست تو چیز دیگری با شیر خورده ای آن چیز دیگر زیان آور بوده و تو گمان می کنی شیر به تو زیان رسانده است.

اسهال توام با درد

خالد بن بخیج می گوید: من در حضور امام جعفر صادق (ع) از درد شکم شکایت کردم او فرمود: برنج را بشوی و بعد آن را بکوب و از کوبیده آن هر روز صبح یک کف دست بخور.

و بعد فرمود: به بیماران اسهالی نان برنجی بدهید، نان برنجی برای معده ای ضعیف از هر غذائی سودمندتر است برنج، معده را پاک می کند و درد را برطرف می کند.

لکه های بدن

مردی از لکه های سفیدی که روی بدنش ظاهر شده بود به حضرت صادق (ع) شکایت کرد امام (ع) دستور داد: به حمام برود نوره و حنا به لکه ها بمالد آن شخص می گوید من یک مرتبه این دستور را عمل کردم، لکه ها برطرف شدند.

بلغم زیاد

حضرت درباره معالجه بلغم فرمود: از علک رومی، کندر، صعتر، نان خواه و شونیز از هر کدام به مقدار مساوی با هم بکوبید به طوری که مانند نشاسته بسیار نرم شود و بعد آن را از پارچه عبور دهید سپس با عسل خالص خمیر کنید، هر شب به قدر یک فندق از آن بخورید انشاءالله سودمند خواهد بود.

انسداد بول

فضل می گوید من به این درد مبتلا بودم به حضرت شکایت کردم فرمودند: در آخر شب از شونیز استفاده کنید من چند بار به این دستور عمل کردم شفا یافتم.

ضعف منی

عمر بن ابی حسنه جمال از این که نطفه اش ضعیف بود و بچه دار نمی شد به حضرت شکایت کرد، حضرت فرمود: ابتدا به درگاه خداوند استغفار کن و بعد تخم مرغ و پیاز فراوان بخور بعد هم فرمود: آنان که چنین ضعفی دارند خوب است که تخم مرغ فراوان بخورند.

ضعف قوه باه

در طب ائمه آمده: که مردی به حضرت صادق (ع) عرض کرد: سرور من، من کنیزهای زیادی دارم می خواهم به من چیزی یاد بدهی که از نزدیکی با آنها لذت ببرم.

امام (ع) فرمود: پیاز سفید را ریز کن و در روغن بجوشان و بعد در ظرفی تخم مرغ بشکن و اندکی نمک بپاش سپس تخم مرغ را روی آن پیاز سرخ شده برگردان و بگذار توی روغن بجوشد این غذا به تو نیروی جسمی خواهد داد آن مرد می گوید: من از برکت این غذا به آرزویم رسیدم.

گزیده ای از کتاب طب الرضا (ع) طب و درمان در اسلام، نوشته علامه مرتضی عسکری، ترجمه کاظمی خلخالی.

تنظیم: میترا نامجو