شب نوزدهم

شب نوزدهم اول شب های قدر است و شب قدر همان شبی است که در تمام سال شبی به خوبی و فضیلت آن نمیرسد و عمل در آن بهتر از عمل در هزار ماه است. در شب قدر، تقدیر امور سال می شود و ملائکه و روح که اعظم ملائکه است در آن شب به اذن پروردگار بر زمین نازل می شوند و به خدمت امام زمان علیه السلام مشرف میشوند و آنچه برای هر کس مقدر شده است بر امام علیه السلام عرض می کنند.

اعمال شب های قدر بر دو نوع است: اعمال مشترک که در هر سه شب باید انجام داد و دیگری اعمال مخصوص هر شب قدر.

اوّل

غسل است. علامه مجلسی (ره) فرمودند که بهتر است غسل این شب ها را مقارن غروب آفتاب انجام داد که نماز شام را با غسل بخواند.

دوّم

دو رکعت نماز است در هر رکعت بعد از حمد هفت مرتبه توحید بخواند و بعد از فراغ، هفتاد مرتبه “استغفرالله و اتوب اليه” بگوید. در روایت نبوی است که از جای خود برخیزد تا حق تعالی او را و پدر و مادرش را بیامرزد الخبر.

سوّم

قرآن مجید را بگشاید و بگذارد و در مقابل خود بگوید:

اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُک بِکتابِک الْمُنْزَلِ وَما فیهِ وَ فیهِ اسْمُک الاْکبَرُ و َاَسْماَّؤُک الْحُسْنى وَ ما یخافُ وَ یرْجى اَنْ تَجْعَلَنى مِنْ عُتَقاَّئِک مِنَ النّارِ

پس هر حاجت که دارد بخواهد.

چهارم

آنکه مصحف شریف را بگیرد و بر سر بگذارد و بگوید:

اَللّهُمَّ بِحَقِّ هذَا الْقُرْآنِ وَبِحَقِّ مَنْ اَرْسَلْتَهُ بِهِ وَ بِحَقِّ کلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فیهِ وَ بِحَقِّک عَلَیهِمْ فَلا اَحَدَ اَعْرَفُ بِحَقِّک مِنْک.

پس ده مرتبه بگوید:                 بِک یا اَللّهُ         و ده مرتبه          بِمُحَمَّدٍ

و ده مرتبه      بِعَلی           و ده مرتبه         بِفاطِمَةَ         و ده مرتبه           بِالْحَسَنِ     و ده مرتبه         بِالْحُسَینِ

و ده مرتبه بِعَلِىّ بْنِ الْحُسَینِ    و ده مرتبه          بُمَحَمَّدِ بْنِ عَلِی          و ده مرتبه   بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ

و ده مرتبه بِمُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ                 و ده مرتبه              بِعَلِىِّ بْنِ مُوسى       و ده مرتبه

بِمُحَمَّدِبْنِ عَلِی                 و ده مرتبه               بِعَلِىِّ بْنِ مُحَمَّدٍ   و ده مرتبه         بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِی

و ده مرتبه            بِالْحُجَّةِ

پس هر حاجت که داری طلب کن.

پنجم

زیارت کند امام حسین علیه السلام را در خبر است که چون شب قدر مى شود منادى از آسمان هفتم ندا مى کند از بُطنان عرش که حقّ تعالى آمرزیده هر که را که به زیارت قبر حُسین علیه السلام آمده.

ششم

احیا بدارد این شبها را، همانا روایت شده هرکه احیا کند شب قدر را گناهان او آمرزیده شود هرچند به عدد ستارگان آسمان و سنگینى کوهها و کیل دریاها باشد.

هفتم

صد رکعت نماز کند که فضیلت بسیار دارد و افضل آنست که در هر رکعت بعد از حمد ده مرتبه توحید بخواند.

هشتم بخواند:

اَللّهُمَّ اِنّى اَمْسَیتُ لَک عَبْداً داخِراً لا اَمْلِک لِنَفْسى نَفْعاً وَلا ضَرّاً وَلا اَصْرِفُ عَنْها سُوَّءاً اَشْهَدُ بِذلِک عَلى نَفْسى وَاَعْتَرِفُ لَک بِضَعْفِ قُوَّتى وَقِلَّةِ حیلَتى فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَنْجِزْ لى ما وَعَدْتَنى وَجَمیعَ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ مِنَ الْمَغْفِرَةِ فى هذِهِ اللَّیلَةِ وَ اَتْمِمْ عَلَىَّ ما اتَیتَنى فَاِنّى عَبْدُک الْمِسْکینُ الْمُسْتَکینُ الضَّعیفُ الْفَقیرُ الْمَهینُ اَللّهُمَّ لا تَجْعَلْنى ناسِیاً لِذِکرِک فیما اَوْلَیتَنى وَلا [غافِلاً] لاِِحْسانِک فیما اَعْطَیتَنى وَلا ایساً مِنْ اِجابَتِک وَاِنْ اَبْطَاَتْ عَنّىفى سَرّاَّءَ اَوْ ضَرّاَّءَ اَوْ شِدَّةٍ اَوْ رَخاَّءٍ اَوْ عافِیةٍ اَوْ بَلاَّءٍ اَوْ بُؤْسٍ اَوْ نَعْماَّءَ اِنَّک سَمیعُ الدُّعاَّءِ
و این دعا را کفعمى از امام زین العابدین علیه السلام روایت کرده که در این شبها مى خوانده در حال قیام و قعود و رکوع و سجود و علاّمه مجلسى (ره ) فرموده که بهترین اعمال در این شبها طلب آمرزش و دعا از براى مطالب دنیا و آخرت خود و پدر و مادر و خویشان خود و برادران مؤ من زنده و مرده ایشان است و اَذْکار و صلوات بر محمد و آل محمد عَلیهمُ السلام آنچه مقدور شود و در بعضى از روایات وارد شده است که دعاء جوشن کبیر را در این سه شب بخوانند. روایت شده که خدمت حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله عرض شد که اگر من درک کنم شب قدر را چه از خداوند خود بخواهم فرمود عافیت.

و اما دوم:

یعنى اعمال مخصوصه این شبها پس اعمال شب نوزدهم چند چیز است:

اوّل

صد مرتبه اَسْتَغْفِرُاللّهَ رَبّى وَ اَتُوبُ اِلَیهِ

دوّم

صد مرتبه اَللّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ

سوّم

بخواند دعاء یا ذَاالَّذى کانَ را که در قسم چهارم گذشت

چهارم بخواند:

اَللّهُمَّ اْجْعَلْ فیما تَقْضى وَتُقَدِّرُ مِنَ الاْمْرِ الْمَحْتُومِ وَفیما تَفْرُقُ مِنَ الاْمْرِ الحَکیمِ فى لَیلَةِ الْقَدْرِ وَفِى الْقَضاَّءِ الَّذى لا یرَدُّ وَلا یبَدَّلُ اَنْ تَکتُبَنى مِنْ حُجّاجِ بَیتِک الْحَرامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ الْمَشْکورِ سَعْیهُمُ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ الْمُکفَّرِ عَنْهُمْ سَیئاتُهُمْ وَاجْعَلْ فیما تَقْضى وَتُقَدِّرُ اَنْ تُطیلَ عُمْرى وَتُوَسِّعَ عَلَىَّ فى رِزْقى و َتَفْعَلَ بى کذا وَکذا
و به جاى کذا وَکذا حاجت خود را ذکر کند.

اعمال شب بیست و یکم

فضیلت شب بیست و یکم زیادتر از شب نوزدهم است و باید اعمال آن شب را از غسل و احیاء و زیارت و نماز هفت قُل هُوَالله و قرآن بر سر گرفتن و صد رکعت نماز و دعاى جوشن کبیر و غیره در این شب به عمل آورد و در روایات تاکید شده در غسل و احیاء و جدّ و جهد در عبادت در این شب و شب بیست و سیم و آنکه شب قدر یکى از این دو شب است و در چند روایت است که از معصوم سؤال کردند که معین فرمایید که شب قدر کدامیک از این دو شب است تعیین نکردند بلکه فرمودند:
ما اَیسَرَ لَیلَتَینِ فیما تَطْلُبُ یا آنکه فرمودند:
ما عَلیک اَنْ تَفعَلَ خیرا فى لَیلَتَینِ و نَحْوُ ذلِک وَقالَ شَیخُنَا الصَّدُوق فیما اَمْلى عَلَى الْمَشایخِ فى مَجْلِسٍ واحِدٍ مِنْ مَذْهَبِ الاِْمامِیةِ وَ مَنْ اَحْیى هاتَینِ اللَّیلَتَینِ بِمُذاکرَةِ الْعِلْمِ فَهُوَ اَفْضَلُ

منبع: مفاتیح الجنان. نوشته مرحوم شیخ عباس قمی.

تنظیم:میترا نامجو