گوجه فرنگی به نام Solanum lycopersicum شناخته شده است که بومی آمریکای مرکزی و جنوبی می باشد. و برای اولین بار در مکزیک داخل غذا مورد استفاده قرار گرفت و در نهایت در سراسر جهان گسترش یافتند.

در بسیاری از کشورها گوجه فرنگی به رنگ قرمز می باشد ولی در انواع رنگ های زرد، نارنجی، سبز، بنفش، صورتی و سیاه نیز دیده می شود.

 تاثیرات سلامت گوجه فرنگی خام

گوجه فرنگی خام به طور طبیعی شامل مجموعه ای از آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و مواد معدنی است که می توانند در برابر بیماری های جدی محافظت کنند. به طور کلی خوردن گوجه فرنگی و سبزیجات بیشتر می تواند به پیشگیری از بیماری هایی از جمله تراکم استخوان، سرطان، دیابت، سنگ کلیه، سکته مغزی، حمله قلبی و چاقی کمک کند. به گفته یک دکتر آمریکایی گوجه فرنگی خام دارای خواص ضد التهابی است و حتی ممکن است به جلوگیری از اختلال شناختی کمک کند.

ممکن است گوجه فرنگی مزایای خاصی برای مردان داشته باشد، یک انجمن تغذیه آمریکایی به مردان توصیه می کند حداقل یک بار در هفته گوجه فرنگی خام بخورند، زیرا لیکوپن موجود در آنها باعث افزایش سلامت پروستات می شود.

مواد مغذی

فواید زیادی که گوجه فرنگی برای سلامتی دارد به علت وجود آنتی اکسیدان ها و ترکیبات مفید موجود در غذا است. AARP.org معتقد است که آنتی اکسیدان اصلی در گوجه فرنگی لیکوپن است که باعث خنثی سازی رادیکال های آزاد مضری شود که این رادیکالها می توانند به سلول های بدن آسیب برسانند. همچنین گوجه فرنگی حاوی بتاکاروتن، اسید فولیک و ویتامین  A ،C ،E است. علاوه بر این، گوجه فرنگی دارای تراکم انرژی فوق العاده کم است، به این معنی است که یک گوجه فرنگی درشت، تنها مقدار خیلی کمی کالری و چربی آزاد می کند.

طبق وزارت کشاورزی ایالات متحده، یک فنجان گوجه فرنگی خرد شده فقط 30 کالری دارد و کمتر از 0.5 گرم چربی دارد.

همچنین خوردن گوجه فرنگی خام می تواند اثرات بد غذایی نیز داشته باشد. آنها دارای ترکیبی اسیدی هستند که ممکن است سوزش مکرر یا ریفلاکس اسید (برگشت اسید) را تشدید کند. دکتر فرانک جکسون، توصیه می کند در صورتی که از بیماری ریفلاکس گوارشی رنج می برند از خوردن گوجه به طور کامل خودداری کنید، زیرا ممکن است به عنوان یک غذای محرک عمل کند. خوردن بیش از حد گوجه فرنگی می تواند شخص را دچار کمبود مواد غذایی کند.

ملاحظات

خوردن گوجه فرنگی پخته شده و سایر غذاهایی که در ترکیب آنها گوجه فرنگی به کار رفته است، می تواند بسیاری از همان مزایای سلامتی که گوجه خام دارد را به دست آورد، هر چند برخی از آنزیم ها و ترکیبات مفید در فرایند آشپزی از بین می روند.

اگر سوالات خاصی در رابطه با گوجه فرنگی در رژیم غذایی خود دارید، قبل از انجام تغییرات قابل توجه ای در برنامه غذایی فعلی خود با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

مزایای گوجه فرنگی های سبز چیست؟

گوجه فرنگی خام سرخ کرده یک غذای سنتی جنوبی است که از گوجه فرنگی کاملا خام استفاده می کنند تا طعم خوبی به خوراک دهد. گوجه فرنگی های سبز از نظر داشتن مواد مغذی مانند گوجه فرنگی های قرمز دارای مزایای تغذیه ای زیادی هستند.

اضافه کردن گوجه فرنگی های سبز تف داده شده به سالاد سبزیجات و یا به صورت گریل شده در کنار گوشت قرمز، به شما کمک می کند ویتامین ها و مواد معدنی اصلی را مصرف کنید. هرگز گوجه فرنگی سبز را خام نخورید زیرا آنها ترکیبی دارند که می تواند سمی باشد.

ویتامین C

گوجه فرنگی قرمز رسیده یک پک ویتامین C را در خود جای می دهد. گوجه فرنگی های سبز مقدار مشابهی از ویتامین C را در بر دارند حتی اگر هنوز نرسیده باشند. یک فنجان گوجه فرنگی سبز تا 42 میلی گرم این ویتامین مهم را تامین می کند. مصرف مقدار زیادی ویتامین C ممکن است به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند تا بدن شما بتواند راحتتر با سرماخوردگی، آنفولانزا و سایر بیماری ها مبارزه کند. همچنین ویتامین C برای سلامتی دندان، لثه، استخوان و پوست بسیار مهم است. اضافه کردن گوجه فرنگی پخته شده به رژیم غذایی یک راه موثر برای افزایش ویتامین C است.

 فیبر

گوجه فرنگی های سبز یک منبع سالم از فیبر هستند که برای سلامتی سیستم گوارشی و روده خوب هستند. یک فنجان گوجه فرنگی سبز حدود 2 گرم فیبر رژیمی را تامین می کند. فیبر در بسیاری از میوه ها، سبزیجات و دانه های غنی وجود دارد، بنابراین افزایش مصرف این غذاها از جمله گوجه فرنگی های پخته شده سبز، می تواند به شما در رژیم غذایی کمک کند. دانشکده بهداشت عمومی هاروارد گزارش می دهد که یک رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی فیبر می تواند در کاهش خطر ابتلا به چندین بیماری تهدید کننده زندگی، از قبیل بیماری های قلبی، سرطان روده بزرگ و دیابت نوع 2 کمک می کند. فیبر همچنین کمک می کند سیستم گوارش شما به خوبی کار کند، بنابراین احتمال ابتلا به یبوست کمتر می شود.

بتاکاروتن

غلظت بتاکاروتن در گوجه فرنگی های سبز شبیه به گوجه فرنگی های قرمز است. بتا کاروتن در بسیاری از میوه ها و سبزیجات وجود دارد و به بدن کمک می کند تا ویتامین A تولید کند. ویتامین  A در حفظ سلامت چشم ضروری است. همچنین ویتامین A کمک می کند گلبول های سفید سالمی در خون تولید شود و تقسیم سلولی را به خوبی تقویت می کند. یک فنجان از گوجه فرنگی های سبز به شما 623 میکروگرم بتاکاروتن می دهد.

اثرات جانبی خوردن بیش از حد گوجه فرنگی

در حالی که گوجه فرنگی به طور کلی برای خوردن مناسب است، ممکن است برخی از عوارض غذایی را برای برخی افراد ایجاد کند. گوجه فرنگی به طور طبیعی دارای اسید بالا است، که می تواند باعث سوزش معده برای کسانی که مبتلا به بیماری های ریفلاکس معده هستند شود. همچنین به عنوان بیماری ریفلاکس معده به مری شناخته شده است. برخی ممکن است در هضم مقدار زیادی گوجه فرنگی دچار مشکل باشند و گوجه فرنگی های کنسرو شده می تواند محتوای مقدار زیادی سدیم باشند که همین عامل سبب اختلالاتی در سلامتی آنها می شود.

ریفلاکس اسید

ریفلاکس اسید، همچنین به نام سوزش سر دل و یا بیماری گوارش و معده است، زمانی که اسید معده به داخل مری نفوذ میکند احساس سوزش ایجاد می شود. ریفلاکس اسید می تواند هنگام خوردن غذاهایی با اسید بالا مانند گوجه فرنگی، همچنین غذاهای تند و پر ادویه یا چرب صورت گیرد. اگر به طور منظم سوزش سر دل دارید، بیش از دو بار در هفته ممکن است بیماری ریفلاکس معده به مری داشته باشید که به مراقبت پزشکی نیاز خواهید داشت.

عدم تحمل غذایی

عدم تحمل گوجه فرنگی می تواند نتیجه استفاده کم یا زیاد از گوجه فرنگی باشد که می تواند مشکلات گوارشی مثل درد معده و گاز ایجاد کند. نشانه های عدم سازش گوجه ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و در موارد خفیف علائم ممکن است بروز ندهد، مگر اینکه مقادیر زیادی از گوجه فرنگی به صورت خام یا پخته خورده شود. اگر از خوردن یک سیب زمینی یا فلفل قرمز رنج می برید ممکن است عدم تحمل گوجه فرنگی را نیز داشته باشید.

مصرف سدیم

گوجه فرنگی های کنسرو شده اغلب دارای سدیم بالایی هستند و یک فنجان از آن حاوی 564 میلی گرم است، درحالی که یک فنجان گوجه فرنگی تازه خرد شده تنها حاوی 9 میلی گرم است. رژیم غذایی حاوی سدیم خطر ابتلا به پوکی استخوان و عوارض قلبی عروقی را افزایش می دهد. حداکثر مصرف توصیه شده برای بزرگسالان 2300 میلی گرم است. اگر شما بیش از 50 سال دارید یا سابقه بیماری قلبی داشته باشید مصرف شما حداکثر 1500 میلی گرم در روز است. یک فنجان از گوجه فرنگی کنسرو شده بیش از 25 تا 30 درصد سدیم را افزایش می دهد.

مزایای سلامتی خوردن گوجه فرنگی پخته شده

محصولات گوجه فرنگی پخته شده می توانند چیزهای مختلفی از جمله گوجه فرنگی خام، رب گوجه فرنگی، سس گوجه فرنگی و کچاب باشند. گوجه فرنگی کالری کمی دارد که در یک عدد بزرگ آن تنها 33 کالری وجود دارد. گوجه فرنگی ها دارای ویتامین A، C ،K هستند. آنها همچنین حاوی مقادیر بالایی از پتاسیم و منگنز می باشند. در حالی که پخت و پز اغلب سطح ویتامین های گوجه فرنگی را کاهش می دهد، برخی محصولات با پوستشان مفیدتر هستند تا بدون پوست. پوسته گوجه فرنگی حاوی فیبر و مواد مغذی نیز می باشد.

لیکوپن و سلامتی

یکی از مولفه های سودمند در گوجه فرنگی ویتامین یا مواد معدنی نیست بلکه لیکوپن فیتوشیمیایی است. این ترکیب، گوجه فرنگی را به رنگ قرمز متمایل می کند و به عنوان یک آنتی اکسیدان در بدن عمل می کند. مصرف بالای لیکوپن می تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی و برخی از سرطان ها را کاهش دهد. پختن گوجه برای 2 دقیقه، 15 دقیقه و 30 دقیقه به ترتیب 6، 17 و 35 درصد میزان لیکوپن گوجه فرنگی را افزایش می دهد.

خاصیت کاهش کلسترول

طی تحقیقاتی دریافتند که گوجه فرنگی پخته شده می تواند کلسترول را در سطوح قابل مقایسه با استاتین های تجویزی کاهش دهد. با توجه به تحقیقات مصرف 25 میلیگرم لیکوپن در روز کلسترول را حدود 10 درصد کاهش می دهد. گرفتن این مقدار لیکوپن از گوجه فرنگی تازه می تواند دشوار باشد، اما این مقدار را از سس یا رب گوجه فرنگی میتوان گرفت.

چرا گوجه فرنگی برای شما بد است؟

اگر چه معمولا گوجه فرنگی ها مفید هستند، در برخی افراد ممکن است عوارضی ایجاد کنند.

مشکلات کلیه

افراد مبتلا به بیماری های مزمن کلیه باید مصرف خود را از پتاسیم محدود کنند، گوجه فرنگی های معدنی غنی از پتاسیم هستند. افرادی که دارای مشکلات شدید کلیوی هستند نیز باید مصرف گوجه فرنگی را محدود کنند چون آب زیادی دارند.

سندرم روده تحریک پذیر

گوجه فرنگی با توجه به پوسته و دانه های تحریک کننده می تواند یکی از دلایل سندرم روده تحریک پذیر باشد و اگر شما در حال حاضر مبتلا به IBS هستید مصرف آن را کاهش دهید. گوجه فرنگی باعث نفخ می شود و یکی از از رایج ترین انواع آلرژی غذایی هستند که می توانند مشکلات روده ای ایجاد کنند.

اسهال

همانطور که گفته شد برای افرادی که با گوجه فرنگی سازش ندارند ممکن است منجر به اسهال شود. گوجه فرنگی چرب و اسیدی است و باید در طول اسهال از آن اجتناب کنند. طی تحقیقاتی گوجه فرنگی می تواند دارای یک منبع ارگانیک به نام سالمونلا باشد که باعث اسهال شود.

مشکلات ادراری

مواد غذایی اسیدی مانند گوجه فرنگی می تواند مثانه را تحریک کند و منجر به بی اختیاری ادرار شود و در برخی موارد باعث احساس سوزش در مثانه شود.

مشکلات تنفسی

افراد دارای آلرژی به گوجه فرنگی می توانند در تنفس مشکل داشته باشند.

میگرن

گوجه فرنگی ها به این معروف اند که باعث میگرن می شوند. به گفته کارشناسان در 40 درصد موارد به سادگی و تنها با برخی تغییرات در رژیم از میگرن می توان جلوگیری کرد. با توجه به یک تحقیق ایرانی گوجه فرنگی عامل مهمی برای سردرد میگرنی است.

ملاحظات

هنگام انتخاب محصولات گوجه فرنگی پخته شده آنهایی را انتخاب کنید که حاوی مواد افزودنی زیادی نیستند مانند نمک یا شکر. اضافه شدن قندها و نمک می تواند خطرهای سلامتی را افزایش دهد و ماهیت مفید این غذاها را کاهش دهد. شما می توانید گوجه فرنگی ها را در خانه بپزید و حتی سس گوجه فرنگی را خودتان در خانه درست کنید. به این ترتیب مطمئن می شوید که مزایای کامل گوجه فرنگی پخته شده را بدون هیچ عنصر ناسالمی استفاده می کنید.

ترجمه: میترا نامجو