یک دانشمند آمریکایی طرحی پیشنهاد کرده که می‌تواند اشعه خورشید را به فضا برگرداند. گفته می‌شود که با پراکنده ساختن مولکو‌ل‌هایی در بالای جو، می‌توان به روند گرمایش زمین پایان داد.
یک دهه پیش دانشمندی از دانشگاه هاروارد به نام دیوید کیث ایده تأمل‌انگیزی را برای مقابله با گرمایش زمین مطرح کرد. ایده او اسپری کردن مولکول‌هایی مانند دی اکسید سولفور یا کلسیم کربنات در بالای جو است. این ذره‌ها می‌توانند اشعه خورشید را به فضا برگردانند و حجم ابرها را افزایش دهند.

دانشمندان معتقدند اگر مقادیر کافی از این عناصراسپری شود، می‌توان گرمایش زمین را متوقف کرد یا روند آن را وارونه کرد.
گفته شده است که سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ گرم‌ترین سال‌های ثبت‌شده هستند. کیث ادعا می‌کند روش پیشنهادی او که به نام مهندسی زمین‌شناسی خورشید یا مدیریت اشعه خورشیدی شناخته می‌شود، می‌تواند به عنوان ابزاری برای معکوس کردن روند افزایش دمای هوا به‌کار رود.

دیوید کیث گفت: «این فناوری پیشنهادشده هنوز کاملا مورد بررسی قرار نگرفته اما مورد سوءبرداشت قرار گرفته و ازلحاظ مالی هم حمایت نشده است.»

در مقاله‌ای که تحت عنوان “مخاطرات مهندسی کردن آب و هوا” در سال ۲۰۰۹ در مجله دانش چاپ شد، گابریله هرگل متخصص حوزه آب و هوا از دانشگاه ادینبورگ و سوزان سولومون، متخصص شیمی اتمسفری از مؤسسهٔ فناوری ماساچوست یا ام.آی.تی می‌نویسند: «ترویج تغییرات زمین‌شناسی خورشید به منظور کاهش دادن دمای هوا کاری غیر مسئولانه است. افزایش دمای هوا تنها نشانه‌ای ازمشکلات اقلیمی بزرگتر است.»

خانم هرگل در رابطه با کاستی‌های این فناوری می‌گوید: «مدیریت اشعه خورشید به طور ریشه‌ای با پدیده گرمایش زمین مقابله نمی‌کند. مشکل اساسی در اینجا آلاینده‌ها هستند.»

سهم ایران و جهان در تولید انرژی خورشیدی

در حال حاضر یک درصد از نیاز مردم جهان به برق از طریق انرژی خورشیدی تأمین می‌شود. در اتحادیه اروپا ۴ درصد از این نیاز توسط انرژی خورشیدی برآورده می‌شود. با برنامه‌ریزی‌های انجام شده امید می‌رود که در سال ۲۰۲۰ سایت‌های انرژی خورشیدی سه برابر بیشتر از میزان فعلی برق‌رسانی کنند و در سال ۲۰۳۰ این میزان به سیزده برابر برسد.

در راستای تأمین انرژی از منابع تجدیدپذیر کشور چین به سرعت در حال پیشرفت است. تا پایان سال ۲۰۱۶ نیروگاه‌های خورشیدی با توان تولید ۷۸ گیگاوات (۷۸ هزار مگاوات) تأسیس شدند. این ظرفیت برابر با ظرفیت ۷۸ نیروگاه اتمی عظیم یا ۱۵۰ نیروگاه زغال‌سنگ است. ژاپن تا پایان سال ۲۰۱۶ نیروگاه‌های خورشیدی با توان ۴۳ گیگاوات، آمریکا با توان ۴۲ گیگاوات و آلمان با توان ۴۱ گیگاوات تأسیس کردند.

در هند تاکنون تولید برق از انرژی خورشیدی به ۱۰ گیگاوات رسیده است. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰ این میزان یازده برابر افزایش یابد. در حال حاضر برق تولیدی از نیروگاه‌های جدید خورشیدی عموما در جهان ارزان‌تر از برق تولیدی از نیروگاه‌های جدید گاز، ذغال‌سنگ یا اتمی تمام می‌شود. به همین دلیل نیز چین و هندوستان برنامه‌های خود برای ساخت نیروگاه‌های جدید ذغال‌سنگ را لغو کردند.

حدود دو میلیارد نفر در جهان هنوز بدون برق زندگی می‌کنند. چراغ نفتی تنها وسیله روشنایی و منبع نور برای این دسته است. گران بودن نفت و آسیب‌های ناشی از دوده به دستگاه تنفسی از معایب عمده چراغ‌های نفتی به شمار می‌رود. در مقابل سامانه‌های خورشیدی کوچک با باتری و ال‌ای‌دی جایگزین‌های بسیار ارزان‌تر و بهتری برای چراغ‌های نفتی هستند. در بنگلادش با این روش بیش از چهار میلیون خانه مسکونی برق دارند.

مالکان خانه‌های مسکونی یا شرکت‌ها، به ویژه در اروپا، به رغم اتصال به شبکه برق‌رسانی ترجیح می‌دهند با نصب سلول‌های خورشیدی برق مورد نیاز خود را تأمین کنند؛ تمایلی که در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است. در آلمان هزینه برق بدست ‌آمده با این روش نصف هزینه‌ای تمام می‌شود که شرکت‌های برق‌رسانی از مشترکان طلب می‌کنند. به همین خاطر نیز سلول‌های خورشیدی نهایتا سیستمی سودآور هستند.

در حال حاضر ذخیره‌کردن برق خود−تولید همچنان گران تمام می‌شود، اما در عوض قیمت باتری‌ها ذخیره‌کننده به سرعت در حال کاهش است. این کاهش قیمت موجب شده تا باتری‌ها برای شرکت‌ها و مالکان خانه‌های مسکونی به گزینه‌‌ای بسیار جذاب بدل شوند. این تغییر و تحول در فناوری باتری جنبش مثبتی را در زمینه تولید مستقلانه برق به وجود آورده است.

در سال ۲۰۱۶ هواپیمای “سولار ایمپالس ۲” که سوختش تنها از طریق انرژی خورشیدی تأمین می‌شد، توانست با موفقیت دور دنیا سفر کند. این هواپیمای سبک‌وزن و بدون سرنشین نمونه‌ای موفق بود که به خوبی ظرفیت‌های فناوری خورشیدی را نشان داد.

بنابر محاسبات علمی قدرت خورشید حدودا هزار برابر بزرگتر از مصرف انرژی در سراسر جهان است. برای جلوگیری از گرمایش زمین و همچنین پاسخگویی به تقاضای جهانی برای انرژی، فناوری تولید انرژی از خورشید نقشی اساسی ایفا می‌کند. کشورهای جهان در کنفرانس پاریس توافق کردند تا با اتخاذ اقدامات لازم تلاش کنند تا میانگین حرارت زمین تا سال ۲۰۳۰ از دو درجه سانتی‌گراد نسبت به شروع انقلاب صنعتی بالاتر نرود.

توافق پاریس ۴ نوامبر سال ۲۰۱۶ اجرایی شد. تمایل روز افزون برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر گامی مهم در راستای تحقق هدف پیش‌بینی شده است. با این حال هنوز راه زیادی برای رسیدن به این هدف در پیش است. کشورهای زیادی تا بدین‌جا از دانش و فناوری مورد نیاز برای ساخت نیروگاه‌های خورشیدی بدون بهره هستند.

طبق اطلاعات مندرج در وبسایت سازمان ‌انرژی‌های تجدیدپذیر، ایران با داشتن ۳۰۰ روز آفتابی در بیش از دو سوم کشور و متوسط تابش ۴/۵ تا ۵/۵ کیلووات ساعت بر متر مربع در روز، از جمله کشورهایی به شمار می‌رود که پتانسیل بالایی در زمینه انرژی خورشیدی دارند. ایران قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ میلادی، ۷۵۰۰ مگاوات برق از انرژی خورشیدی تولید کند که این میزان بیش از هفت برابر برق تولیدی از نیروگاه اتمی بوشهر خواهد بود.

دو ماه پیش اتحادیه اروپا اعلام کرد که با ارائه کمک‌های مالی و فنی ایران را در تأمین انرژی مورد نیاز خود از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر پشتیبانی خواهد کرد. آلمان در این میان به یکی از شرکای اصلی ایران بدل شده است. زمستان گذشته دو نیروگاه خورشیدی هر کدام با ظرفیت هفت مگاوات در همدان با سرمایه‌گذاری ۱۵ میلیون یورویی آغاز به کار کردند. این نیروگاه‌ها با همکاری شرکت آلمانی “دایسک” تأسیس شدند.

در این دو نیروگاه جدید که مجموعا در زمین‌هایی به وسعت ۲۰ هکتار، در حومه همدان واقع شده‌اند، ۶۰ هزار سلول خورشیدی نصب شده است. ۲۰ درصد تجهیزات این نیروگاه‌ها نیز ساخت ایران هستند.

عربستان، در زمینه تولید انرژی، عزم خود را برای ربودن گوی سبقت جزم کرده و قصد دارد با کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی سهم این کشور در زمینه تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی را به شدت افزایش دهد. مقامات عربستان برای تحقق این هدف سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد دلاری در زمینه انرژی خورشیدی و بادی انجام داده‌اند.

وزیر نفت عربستان ژانویه امسال اعلام کرد که این کشور می‌خواهد به یک “نیروگاه خورشیدی” عظیم تبدیل شود. کاهش درآمدهای نفتی عربستان یکی از دلایل مهمی بود که موجب شد ریاض به ذخایر ارزی خود رجوع کرده و برای تأمین نیازهایش بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی برداشت کند. عربستان قصد دارد با این سرمایه‌گذاری هنگفت تا سال ۲۰۲۳ دست کم ۱۰ گیگاوات برق از نیروگاه‌های خورشیدی و بادی خود تولید کند.

پیشرفته‌ترین نیروگاه برق خورشیدی در منطقه از آن مراکش است؛ نیروگاهی که وسعت آن در اتمام عملیات ساخت در سال ۲۰۱۸ به اندازه شهر مراکش، پایتخت این کشور خواهد بود. فاز اول این نیروگاه به نام “نور ۱” که در شهر ورزازات ساخته شده، توان تولید ۱۶۰ مگاوات را خواهد داشت. به گفته سازندگان، این نیروگاه از زمان سپیده‌دم تا سه ساعت پس از غروب آفتاب می‌تواند برق تولید کند که تأمین‌کننده نیاز ۶۵۰ هزار نفر است.
نیروگاه خورشیدی مراکش با هزینه ۹ میلیارد دلار ساخته می‌شود. این کشور قصد دارد تا سال ۲۰۲۰، ۴۲ درصد از انرژی مورد نیاز خود ، بالغ بر ۲ هزار مگاوات، را از انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین کند.