فریدون مشیری اندیشمند و شاعر توانا، با پنجاه سال تلاش پیگیر در ادبیات ایران، برای ترویج انسانیت و فرهنگ بهتر زیستن، هفده سال است که از میان ما رفته است. فریدون مشیری در 30 شهریور ماه 1305 در تهران به دنیا آمد و 3 آبان ماه سال 1379 در سن 74 سالگی بر اثر بیماری در تهران درگذشت.

او که همیشه در شعرش حفظ ارزش های نیکی و مهر را به ارمغان آورده است، همواره با این جهان بینی که “می توان دوست داشت و بهتر بود” پیام خود را با مضامین گوناگون در قالب شعرهایش با کلامی ساده و روان سروده، و چاره نجات بشریت را در طی توجه دادن مردم به نگرشی واقه بینانه، با فکر کردن و تلاشی عاشقانه در زندگی با ترک کینه ها، و همیشه با امیدواری می داند.

او در سال ۱۳۳۳ با خانم اقبال اخوان ازدواج کرد و اکنون دو فرزند به نام‌های بابک و بهار از او به یادگار مانده‌ است.

مشیری سرودن شعر را از نوجوانی و تقریباً از پانزده سالگی شروع کرد. اولین مجموعه شعرش با نام تشنه توفان در ۲۸ سالگی در ۱۳۳۴ به چاپ رسید.

مشیری توجه خاصی به موسیقی ایرانی داشت و در پی همین دلبستگی طی سالهای ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ عضویت شورای موسیقی و شعر رادیو را پذیرفت.

علاقه به موسیقی در مشیری به گونه‌ای بوده است که هر بار سازی نواخته می‌شده مایه آن را می‌گفته، مایه‌شناسی‌اش را می‌دانسته، بلکه می‌گفته از چه ردیفی است و چه گوشه‌ای، و بارها شنیده شده که تشخیص او در مورد برجسته‌ترین قطعات موسیقی ایران کاملاً درست و همراه با دقت تخصصی بوده است.

آثار فریدون مشیری به صورت دفترهای شعر می باشند که عبارتند از:

• ۱۳۳۴ تشنه طوفان
  ۱۳۳۵ گناه دریا
  ۱۳۳۷ نایافته
  ۱۳۴۰ ابر
  ۱۳۴۵ ابر و کوچه
  ۱۳۴۷ بهار را باور کن
  ۱۳۴۷ پرواز با خورشید
  ۱۳۵۶ از خاموشی
  ۱۳۴۹ برگزیده شعرها
  ۱۳۶۴ گزینه اشعار
  ۱۳۶۵ مروارید مهر
  ۱۳۶۷ آه باران
  ۱۳۶۹ سه دفتر
  ۱۳۷۱ از دیار آشتی
  ۱۳۷۲ با پنج سخن‌سرا
  ۱۳۷۴ لحظه‌ها و احساس
  ۱۳۷۸ آواز آن پرنده غمگین
  ۱۳۷۹ تا صبح تابناک اهورایی
  ۱۳۸۴ نوایی هماهنگ باران
  ۱۳۸۴ از دریچه ماه

معروفترین اثر فریدون مشیری شعر «کوچه» نام دارد که در اردیبهشت ۱۳۳۹ در مجله «روشنفکر» چاپ شد. این شعر از زیباترین و عاشقانه‌ترین شعرهای نو زبان فارسی است.

كوچه

بی تو، مهتاب شبی، باز از آن کوچه گذشتم،
همه تن چشم شدم، خیره به دنبال تو گشتم،
شوق دیدار تو لبریز شد از جام وجودم،
شدم آن عاشق دیوانه که بودم.
در نهانخانه جانم، گل یاد تو، درخشید
باغ صد خاطره خندید،
عطر صد خاطره پیچید:
یادم آمد که شبی با هم از آن کوچه گذشتیم
پر گشودیم و درآن خلوت دل خواسته گشتیم
ساعتی بر لب آن جوی نشستیم.

تو، همه راز جهان ریخته در چشم سیاهت.
من همه، محو تماشای نگاهت.

آسمان صاف و شب آرام
بخت خندان و زمان رام
خوشه ماه فرو ریخته در آب
شاخه ها دست بر آورده به مهتاب
شب و صحرا و گل و سنگ
همه دل داده به آواز شباهنگ

یادم آید، تو به من گفتی:

-« از این عشق حذر کن!
لحظه ای چند بر این آب نظر کن،
آب، آیینه عشق گذران است،
تو که امروز نگاهت به نگاهی نگران است؛
باش فردا، که دلت با دگران است!
تا فراموش کنی، چندی از این شهر سفر کن!»
با تو گفتم:« حذر از عشق !؟ -ندانم
سفر از پیش تو؟ هرگز نتوانم،

نتوانم،

روز اول، که دل من به تمنای تو پرزد،
چون کبوتر، لب بام تو نشستم
تو به من سنگ زدی، من نه رمیدم، نه گسستم…»

بازگفتم که:«تو صیادی و من آهوی دشتم
تا به دام تو درافتم همه جا گشتم و گشتم
حذر از عشق ندانم،نتوانم!»

اشکی از شاخه فرو ریخت
مرغ شب، ناله تلخی زد و بگریخت…

اشک در چشم تو لرزید،
ماه بر عشق تو خندید!

یادم آید که: دگر از تو جوابی نشنیدم
پای دردامن اندوه کشیدم.
نگسستم، نرمیدم.
رفت در ظلمت غم، آن شب و شب های دگر هم،
نه گرفتی دگر از عاشق آزرده خبر هم،
نه کنی دیگر از آن کوچه گذر هم…

بی تو، اما، به چه حالی من از آن کوچه گذشتم!

برگرفته از کتاب “ریشه در خاک” فریدون مشیری، از انتشارات مروارید می باشد.

تنظیم: میترا نامجو