کاربرد فناوری نانو در پزشکی شرایطی را فراهم کرده است که می تواند روش های تشخیص و درمان بیماری ها را متحول کند. ذرات نانو را می توان برای رساندن دارو به سلول های سرطانی و یا سایر سلول ها مورد استفاده قرار داد. همچنینن از این ذرات در تشخیص لخته های خونی که مدتها در درون بدن به صورت پنهان باقی می مانند استفاده کرد.

نانو ذرات مهندسی شده برای تشخیص سرطان

سوالی که شاید بیشتر شما جواب آن را بدانید این است که : سلول سرطانی چیست؟؟؟ سلول هایی که با سرعت و به صورت کنترل نشده تکثیر و تولید می شوند را سلول های سرطانی می گویند . این سلول ها زمانی برای بدن خطرناکند که سلول های دیگر قادر به شناسایی آن ها نباشند و شروع به تخریب آنها کنند.

اخیرا محققان دانشگاه MIT  ذرات نانویی را سنتز کرده اند که قادر به شناسایی لخته های خونی و سلول های سرطانی است . آن ها سطح نانو ذرات را با اجزا کوچکی از پروتئین ها به نام پپتیدها پوشش داده اند. این پپتیدها توسط پروتئازهایی که توسط سلول های سرطانی تولید شده اند تجزیه می شوند. وقتی این نانو ذرات به بدن تزریق می شود از طریق رگ های خونی به تومورهای سرطانی حمل می شوند. زمانی که به تومورهای سرطانی رسیدند، توسط پروتئازها به سرعت تجزیه می شوند. این اجزای کوچک وارد جریان خون می شود و در نهایت، از طریق ادرار از بدن دفع می شود . نمونه های ادرار برای تشخیص ذرات و اجزای پپتیدها آزمایش می شوند. سرطان و سایر بیماری ها از طریق مقدار و نوع پپتیدهای موجود در ادرار شناسایی می شوند.

محققان این آزمایش را روی موش ها انجام دادند و دریافتند که این آزمایش را می توان برای تشخیص زود هنگام سرطان مورد استفاده قرار داد.

نشانگرهای زیستی سنتز شده برای تشخیص لخته ی خون

تحققیقاتی که توسط محققان دانشگاه MIT انجام شد نشان می دهد که با اندکی اصلاح در نانو ذرات مهندسی شده می توان لخته های خونی در موش ها را تشخیص داد. با استفاده از نانو ذرات مهندسی شده به عنوان نشانگرهای زیستی و انجام تست ادرار می توان طبق آزمایش قبلی لخته های خونی را تشخیص داد.

آن ها سطح نانو ذرات را با پپتیدی که مرتبط با ترومبین است پوشش دادند . ترومبین آنزیمی است که در تشکیل لخته های خونی استفاده می شود. با تزریق این نانو ذرات، آنزیم ترومبین، پپتیدی که روی سطح ذرات نانوست را جدا می کند. اجزایی که از طریق ادرار دفع می شود وجود لخته های خونی را ثابت می کند. به گفته ی محققان این نانو ذرات قادر به شناسایی کوچکترین لخته های خونی هستند که با روش های مرسوم قابل شناسایی نبودند.

استفاده از فناوری نانو در درمان و تشخیص ایدز

ویروس HIV ویروسی است که سیستم ایمنی بدن را تخریب می کند. امروزه دانشمندان از فناوری نانو در تشخیص ایدز استفاد می کنند. حامل های نانویی قادرند داروها را از موانع مغزی-خونی عبور داده و به سلول ها برسانند. داروهای ایدز که به سلول ها نمی رسیدند را می توان توسط نانو ذرات طلا و سایر نانو ذرات فلزی منتقل کرد.

نانو ذرات حامل زهر زنبور

محققان دانشگاه واشینگتن نشان دادند که نانو ذرات حامل زهر زنبور می توانند ویروس ایدز را تخریب کنند در حالی که به سلول های سالم بدن آسیبی نمی رسانند. این کشف، قدم اصلی در گسترش ژلهای واژینال است که می توانند از گسترش ویروس ایدز جلوگیری کنند. طبق تحقیقات محققان، جایی که ویروس ایدز به سرعت در حال گسترش است این ژل می تواند به عنوان عامل بازدارنده در عفونت های اولیه مورد استفاده قرار گیرد.

زهر زنبور شامل یک نوع سم به نام ملیتین است که می تواند حفره های حفاظتی دور ویروس ایدز و سایر ویروس ها ایجاد کند. آن ها همچنین نشان دادند که نانو ذرات حاوی ملیتین می تواند تومورها را نیز از بین ببرد. سپرهای محافظتی به سطح نانو ذرات اضافه می شود تا از آسیب به سلول های سالم بدن جلوگیری شود. وقتی ذرات نانو با سلول های سالم بدن که از نظر اندازه بزرگ تر اند برخورد می کنند ، از روی آن ها عبور می کنند. ویروس ایدز کوچکتر از ذرات نانو است پس بین سپرهای محافطتی گیر می کند. مزیت این روش این است که نانو ذرات، قسمت وسیعی از سطح ویروس ها را مورد حمله قرار می دهد. به عبارت دیگر بیشتر داروهای موجود تنها از تکثیر این ویروس ها جلوگیری می کنند و قادر به متوقف کردن عفونت های اولیه نیستند.

محققان پیش بینی می کنند نانوذرات برای عفونت های ایدزی که نسبت به دارو مقاوم هستند نیز مفید باشد. این نانو ذرات را می توان به داخل ورید تزریق کرد که ویروس ایدز را از سطح خون پاک می کند. محققان معتقدند این نانو ذرات برای اسپرم ها نیز امن و بی خطر هستند.

ترجمه: زهرا کامران ور

مطالب مرتبط:

• فناوری نانو در صنایع غذایی و آشامیدنی
• ماست با تکنولوژی پیچیده می تواند بیماریها را تشخیص دهد
• خوراکی های سرشار از اسید فولیک برای پیشگیری از سرطان و نقص های مادرزادی
• موافقان و مخالفان مواد خوراکی و محصولات اصلاح شده ژنتیکی