سنن و آدابی پس از تولد نوزاد در دین ما سفارش شده است و از آنجایی که والدین توجه ویژه ای به فرزند تازه متولد شده ی خود دارند بهتر است این مقاله را بخوانند و توصیه های آن را به کار بندند.

گفتن اذان و اقامه در گوش فرزند

یکی از مستحباتی که پیامبر گرامی اسلام و معصومین علیه السلام بدان سفارش اکید فرموده اند این است که پدر و مادر پس از تولد نوزادشان، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگویند که این عمل آثار روحی بسیار مفیدی در وجود نوزاد خواهد داشت؛ زیرا بدون شک القای جملات: الله اکبر، اشهد ان لا اله الا الله، اشهد ان محمدا رسول الله از اولین آنات زندگی، گوش طفل را با ندای توحید و رسالت توحیدی آشنا خواهد کرد و صحیفه پاک و نورانی روح کودک، این پیام ها را در خود منعکس خواهد کرد.

برداشتن کام نوزاد

دومین سنتی که باید پدران و مادران به هنگام ولادت فرزند رعایت کنند، برداشتن کام نوزاد است که از سنت های اسلامی و سیره اهل بیت و سفارشات آنان است. آن بزرگواران، گاهی کام فرزندان خود را با خرما و گاه با آب فرات و گاهی با تربت امام حسین علیه السلام آغشته می کردند که به برداشتن کام نوزاد معروف است. برداشتن کام نوزاد با این موارد آثار خوبی روی فرزند می گذارد، زمینه سازی برای مهر ورزیدن کودک به اهل بیت علیه السلام است.

ختنه کردن پسران

سومین سنتی که باید در هفته اول تولد نوزاد پسر رعایت کرد، ختنه کردن اوست که ائمه معصومین علیه السلام سفارش زیادی داشته اند و روز هفتم را بدین منظور معین کرده و حکمت هایی نیز برای آن بیان فرموده اند که به دو روایت اشاره می شود:

علی علیه السلام از پیامبر علیه السلام نقل می کند که فرمود:

فرزندان خود را در روز هفتم تولد ختنه کنید، زیرا این عمل برای نوزاد پاکیزه تر و در تسریع رشد و نموّ جسمانی موثرتر و مایه طراوت بیشتر روح اوست.

همچنین علی علیه السلام فرمود:

فرزندان خود را در روز هفتم تولد ختنه کنید و هیچ گاه گرما یا سرما شما را از این عمل باز ندارد. زیرا ختنه مایه طهارت و پاکی جسم است.

تراشیدن سر نوزاد

یکی دیگر از سنت هایی که در بدو تولد باید مورد عنایت پدرو مادر باشد، تراشیدن موی سر نوزاد است که مستحب است در روز هفتم انجام شود.

ولیمه یا اطعام مردم

پنجمین مستحبی که پدر به هنگام تولد انجام می دهد اطعام مومنان و دوستان و آشنایان است که بدون شک، این عمل زمینه ساز پیوندهای نیکوی اجتماعی و مقدمه ای برای پذیرش طفل از سوی جامعه است، علاوه بر این، آثار معنوی پر برکتی نیز در سلامت روحی و جسمی کودک به دنبال خواهد داشت.

عقیقه

از سنت های محمدی علیه السلام این است که روز هفتم تولد کودک پس از تراشیدن سر او، پدر در راه خدا گوسفندی قربانی کند و بین فقرا و دوستان و همسایه ها تقسیم نماید؛ این سنت اسلامی را “عقیقه” گویند.

انتخاب نام

از دیگر سنت هایی که در آغاز تولد نوزاد مورد توجه پدر و مادر قرار می گیرد انتخاب نام است. انتخاب نام مساله ساده ای نیست، پدرو مادر باید فکر کنند که این نوزاد در آینده به طور مستمر با این نام سر و کار خواهد داشت، پدرو مادر و دیگران او را با این نام صدا خواهند کرد و نام وسیله ای برای توجه به شخصیت طفل خواهد بود. اگر نامی مستهجن و مایه تنفر مردم باشد بی شک مورد تمسخر قرار گرفته و سبب رنج روحی و آزردگی خاطر کودک خواهد شد.

امام رضا (ع) فرمودند: خانه ای که در آن نام محمد باشد، اهل آن، بامداد و شامگاهشان توام با خیر و برکت خواهد بود.

شیر و تاثیر آن در شخصیت فرزند

از نکاتی که مادران باید رعایت کنند، مساله شیر دادن به نوزاد است، علی رغم این که برخی به این مساله سرنوشت ساز چندان توجهی ندارند، اسلام اهمیت فوق العاده ای برای آنان قائل شده است.

چه بسا پدرو مادری از هر نظر خوب و متدین هستند، اما فرزندانشان منحرف می شوند و وقتی علت انحرافش را ریشه یابی می کنیم، با کمال شگفتی عامل آن را بی توجهی مادر به مساله شیر دادن در دوران شیرخوارگی بچه می یابیم، و اگر مادر در همان وقت دقت و عنایت کافی می داشت چه بسا فرزندش این گونه نمی شد؛ زیرا در دوران شیرخوارگی علاوه بر این که ساختمان جسمی کودک محکم می شود، ساختار روحی او نیز تکوین می یابد و رفتار و گفتار و غذای مادر به همراه شیر در او تاثیر می گذارد. به برخی از روایات پیامبر اکرم علیه السلام و ائمه معصومین علیه السلام درباره نقش مادر در شیر دادن به فرزند و نیز اهمیت شیر مادر در رشد و شخصیت کودک و پرهیز از انتخاب دایه های نامطلوب اشاره می نماییم.

اجر مادر در شیر دادن به فرزند

امام صادق علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت کرد که فرمود:

هر زنی که در خانه شوهرش برای سامان دادن به امور منزل چیزی را جابه جا کند، خداوند به او نظر می کند و خدا به هر که نظر کند هرگز عذابش نخواهد کرد.

اُمّ سلمه گفت: یا رسوا لله: مردان تمام نیکی ها را برده اند، آیا برای زنان مسکین هم چیزی مانده ست؟ پیامبر فرمود: آری، هنگامی که زن باردار می شود به سان روزه دارِ شب زنده داری است که با جان و مال خود در راه خدا جهاد می کند، و هر گاه وضع حمل کند، اجر و پاداشی دارد که کسی از عظمت آن آگاه نیست، و هر گاه فرزند خود را شیر دهد، به هر مکیدن نوزاد، پاداشی به او دهند که برابر است با آزادکردن بنده ای از فرزندان اسماعیل و هنگامی که از شیر دادن فرزند خود فارغ شود، فرشته بزرگواری بر پهلویش زند و گوید، اعمال خود را از سر بگیر که خداوند تو را آمرزیده است.

آثار منفی شیر ناپاک

از مرحوم حاج شیخ فضل الله نوری پرسیدند: چرا یکی از پسران شما از باب یخرج الحیَّ من المیت بدین غایت شرور شده است؟ فرمود: آن چیرهایی که من از او دیده ام و می بینم شما ندیده اید و بعدا خواهید دید. این فرزند همانا قاتل من خواهد بود و کسی که در پای دار من کف زنان شادی کند و تبریک بگوید. گفتند: از چه رو دارای این احوال و اوصاف است؟

فرمود: شیری که خورده نجس و خبیث بوده و شیردهی که او را تربیت نموده نجس و پلید بوده است.

گفتند: داستان او را بیان فرمایید. فرمود: آن زمانی که در سامرا در محضر استاد بزرگ میرزای شیرازی مشرف بودم، خداوند این پسر را به من داد. مادرش بی شیر بود برای شیر دادن به او ناچار به گرفتن دایه ای شدیم.

بدون تحقیق زنی را برای دایگی او اجیر کرده و به تربیت او گماشتیم تا حدود دو سال او را شیر داد. بعد معلوم گردید که آن زن ناصبی و از خوارج بوده و دو سال شیر ناپاک به او داده است. نجس و حرام مجهول هم تاثیر خود را می گذارد.

برگرفته از کتاب”حقوق فرزندان در مکتب اهل بیت علیهم السلام” محمد جواد مروجی طبسی، انتشارات: بوستان کتاب.

تهیه و تنظیم: میترا نامجو