در مقاله قبلی یاد بگیر دات کام با عنوان “بیوفیدبک، پیشنهادات و درمان دارویی یبوست“، بخش های مختلف: سه طبقه بندی از یبوست مزمن، درمان استاندارد، درمان بیوفیدبک و گزینه های درمانی یبوست مزمن، درمان دارویی یبوست، ملین ها و بخشهای متنوع دیگری بررسی شد.

در این مقاله راهکارهای خانگی برای درمان یبوست و در ادامه ملین ها و فیبرهایی بیان می شود که بهتر است برای افراد 12 سال به بالا مورد استفاده قرار گیرد.

ابتدا:

ورزش سبک و ملایم انجام دهید. هر روز پیاده روی کوتاهی داشته باشید، به تدریج زمان راه رفتن را افزایش دهید تا حداقل 20 دقیقه راه روید.

مقدار کافی مایعات بنوشید. اغلب بزرگسالان بایستی بین 8 تا 10 لیوان آب یا نوشیدنی غیر کافئینی در روز مصرف کنند. از نوشیدنی های الکلی و کافئین دار اجتناب کنید چرا که سبب کم شدن آب بدن می شوند. اگر مشکلات قلبی یا کلیوی دارید، پزشک به شما می گوید که چه مقدار مایعات مصرف کنید.

میوه ها، سبزیجات و فیبر در رژیم غذایی روزانه خود وارد کنید. از نانهای سبوس دار برای صبحانه خود استفاده کنید و یک میوه برای میان وعده عصرانه خود میل کنید.

هر روز برنامه زمان بندی برای دفع و تخلیه شکم داشته باشید (مثلا بعد از صبحانه). برنامه روزانه می تواند به دفع کمک کند، برای دفع زمان بگذارید و عجله نکنید.

اگر در توالت فرنگی می نشینید زیر پایتان یک چارپایه تاشو به ارتفاع حدود 15 سانتی متری بگذارید تا از آویزان ماندن بیش از حد پا و خواب رفتگی آن جلوگیری شود. زمانی که روی توالت فرنگی می نشینید، کفل شما خم می شود و لگن در یک وضعیت نرمال دولایی قرار می گیرد که عمل دفع انجام شود.

در بسیاری موارد با درمانهای خانگی و در همین نزدیکی در آشپزخانه می توانید به سرعت از یبوست رهایی یابید.

درمانهای خانگی یبوست

دانه های کنجد

در مواردی که مدفوع خشک سبب مشکل و رنجش شخص دفع می شود، ترکیبات چرب دانه های کنجد سبب مرطوب شدن روده ها می شود.

دانه کنجد را به نان یا سالاد اضافه کنید به گونه ای که زیر دندان حس شود یا در دستگاه آسیاب به حالت پودر در آورید و همانند چاشنی در غذاها استفاده کنید. درمان یبوست با دانه کنجد در فرقه مسیحیت آمیش و طب چینی رواج داشته است.

شیره قند

اگر یک قاشق غذاخوری شیره قند تیره رنگ قبل از خواب میل کنید به درمان ساده یبوست در صبح کمک می کند. شیره قند جوشانده می شود و سه بار غلیظ تر می شود، بنابراین ویتامین ها و مواد معدنی مهمی به ویژه منیزیم در خود دارد که به رهایی از یبوست کمک می کند.

فیبر

فیبر مانند یک لوله پاک کن عمل می کند، مواد زاید غذا را از لوله گوارش خارج می کند و آب را جذب می کند. ماهیچه های لوله گوارش این مواد زاید را می قاپند و به حجم مدفوع اضافه می کنند، فیبر کمک می کند مواد غذایی مدت طولانی تری در حال حرکت باقی بمانند.

تصمیم بگیرید به طور منظم روزانه 20 تا 35 گرم فیبر مصرف کنید. غذاهایی با محتوای فیبر بالا مثل سبوس غلات، لوبیا، عدس، آرد جوی دو سر، بادام، جو، بسیاری از سبزیجات و میوه های تازه و خشک شده می باشند. زمانی که یبوست دارید و فیبر بیشتری مصرف می کنید بایستی آب بیشتری نیز بیاشامید تا مدفوع نرم شود و به آسانی بتواند از روده عبور کند.

نعناع و چای زنجبیل

نعناع و چای زنجبیل هر دو جزو تمهیدات خانگی است که به رفع مشکلات زیادی از دستگاه گوارش کمک می کنند. نعناع به خاطر دارا بودن منتول، اثر ضد انقباض دارد که ماهیچه های لوله گوارش را آرام می کند. زنجبیل گیاهی با طبع گرم است که سبب می شود داخل بدن، حرارت بیشتری تولید شود، گیاهشناسان می گویند زنجبیل می تواند سرعت هضم را بالا ببرد. در چای، آب گرم می تواند هضم را تحریک کند و به خلاصی از یبوست کمک می کند. چای قاصدک همچنین یک ملین آرام و سم زدای بدن است.

چربی و روغن های سالم

روغن زیتون، آجیل و اوکادو همگی محتوای چربی های سالم هستند که می تواند به روان سازی لوله گوارش و رفع یبوست کمک کند. سالادی با فیبر، سبزیجات سبز فراوان با چاشنی روغن زیتون و یک مشت کوچک آجیل، یا یک قاشق غذاخوری کره آجیل در میوه یا نان برشته گزینه های خوبی هستند. حتی اگر اضافه وزن دارید، چربی های سالم برای عملکرد اصلی بدن ضروری است که این وظیفه را با حداقل مقدار انجام می دهند.

آب لیمو

اسید سیتریک در آب لیمو به عنوان یک محرک سیستم هاضمه بدن عمل می کند و به دفع سموم از بدن کمک می کنند.

لیمویی را هر روز صبح در یک لیوان آب فشار دهید و بچلانید یا لیمو را به چای خود اضافه کنید. با این کار متوجه انرژی زایی و محرک بدن خود با این آبمیوه ترش مزه خواهید شد که نه تنها یک تمهید خانگی برای رفع یبوست است بلکه کمک می کند هر روز آب بیشتری بنوشید، بنابراین هضم دراز مدت شما بهبود خواهد یافت.

قهوه

قهوه می تواند روده بزرگ را تحریک کند بنابراین بیشتر به توالت خواهید رفت. دیگر نوشیدنی های داغ دیگر نیز چنین کاری را انجام می دهند: چای گیاهی یا یک فنجان آب گرم همراه با کمی آب لیمو (یک ملین طبیعی) یا عسل می تواند روده بزرگ شما را به خوبی تحریک کند.

قهوه همچنین ادرار آور است، بنابراین آب بیشتری بنوشید تا یبوست شما بدتر نشود.

کشمش

کشمش ها فیبر بالایی دارند و محتوای اسید تارتاریک هستند که اثر ملینی دارد.

گیلاس و زردآلو نیز غنی از فیبر هستند و می توانند یبوست را برطرف کنند. این میوه ها را با یک کاسه ماست میل کنید تا از فواید پروبیوتیک آن برای آرامش بخشی روده بهره ببرید.

آلو

آلو این میوه غنی از فیبر برای بهبود عمل هضم در لوله گورش موثر است. آلو سه گرم فیبر دارد همچنین ترکیباتی دارد که سبب انقباض روده ای می شود. میوه خشک دیگری که برای این منظور مناسب است انجیر می باشد که نفخ آن به اندازه آلو نیست.

روغن کرچک

تمهید خانگی روغن کرچک اختصاص به درمان یبوست دارد. از اولین کاربردهای روغن کرچک خاصیت ملینی آن بود، یک تا دو قاشق چایخوری روغن کرچک را با معده خالی بخورید و نتیجه آن را حدود 8 ساعت بعد می بینید. چرا؟ با شکسته شدن جزئی از ترکیب روغن کرچک، روده کوچک و بزرگ تحریک می شود.

ورزش کردن

پیاده روی حداقل روزی 15 دقیقه سبب حرکت آسان و سریع غذا در میان روده ها می شود. اگر بعد از یک وعده غذایی سنگین، احساس خواب آلودگی دارید، سعی کنید به جای دراز کشیدن، کمی راه روید که این فعالیت و حرکت حس ناراحت کننده پُری شکم بعد از یک وعده غذایی سنگین را از بین می برد.

اگر هنوز از یبوست رنج می کشید:

فیبرهای ترکیبی مثل سیتروسل و متاموسیل را به صورت روزانه مصرف کنید.

اگر مدفوع شما خیلی سفت و سخت است از ملین هایی مثل کولیس استفاده کنید.

شیاف گلیسیرین را در مقعد قرار دهید. از راهنمای برچسب دارو کمک بگیرید. و بیشتر از مقداری که در برچسب بیان شده مصرف نکنید.

ممکن است گاهی نیاز به ملین داشته باشید. ولی در صورتی که نوجوان شما از یبوست رنج می برد قبل از مصرف ملین از پزشک سوال کنید.

ملین های اسمزی (مثل فلیت فسفو سودا، هیدروکسید منیزیم یا میرالاکس) و شکرهای جذب نشدنی (مثل لاکتولوز یا سوربیتول) مایعات را در روده نگه می دارند. آنها همچنین مایعات را از بافت و رگهای خونی دریافت کرده و به درون روده می کشند. این مایع اضافی در روده ها مدفوع را نرم تر کرده تا آسانتر از روده عبور کند. زمانی که از این نوع ملین ها استفاده می کنید، مقدار کافی آب بنوشید.

محرک های ملین (مثلEx-Lax  یا Feen-a-Min) حرکت مدفوع در میان روده را افزایش می دهد. البته این ملین ها را با احتیاط و به مقدار کم مصرف کنید. مصرف بیش از حد محرک های ملین سبب کاهش میزان و احساس دفع در روده بزرگ می شود، که این امر شخص را به مصرف ملین ها وابسته می کند. مصرف منظم ملین ها، توانایی بدن برای جذب ویتامین D و کلسیم را کاهش می دهد که به تدریج سبب ضعف استخوان ها می شود.

از ملین ها برای بیش از دو هفته، بدون دستور پزشک، استفاده نکنید.

اگر با انجام تمهیدات بالا همچنان یبوست دارید، علایم را یادداشت کنید و پزشک را در جریان بگذارید.

قبل از مصرف تنقیه با پزشک مشورت کنید. پزشک علایم را چک می کند و راههای مختلفی را برای درمان یبوست پیشنهاد می کند.

پزشک را در جریان اتفاقاتی که در طی درمان خانگی انجام می شود، قرار دهید:

• یبوست بعد از یک هفته درمان خانگی همچنان اتفاق می افتد یا ادامه دارد.
• درد مقعدی پیشرفت می کند یا بیشتر می شود.
• خون در مدفوع پیشرفت می کند یا بیشتر می شود.
• تراوش کنترل نشده ای از مدفوع اتفاق می افتد.
• علایم شما شدیدتر یا مکرر می باشد.

اگر هر یک از علایم بالا را داشتید پزشک باید بیماری شما را ارزیابی و بررسی کند.

ترجمه: سمیه مظفری