آفت دهان

آفت دهان، زخم های دردناک کوچکی در داخل دهان، زبان، لب ها یا گلو هستند.

علایم آفت دهان شامل زخم های کوچک شبیه دهانه آتشفشان و دردناک می باشد.

اگر آفت دهان همراه با تب، زمان بیش از سه هفته یا اثراتی شخصی مثل مشکل بلع باشد، به پزشک مراجعه کنید.

چندین عامل علت ایجاد احتمالی آفت دهان است که شامل: غذاهای تند یا اسید دار و ترش، کمبود ویتامین، هورمون ها، استرس یا اختلالات ایمنی می باشد.

آفت دهانی همان تاول تب (زخم سرد) نیست.

بیشتر آفت های دهانی نیاز به درمان ندارند و خودش التیام پیدا می کند.

برای اینکه درد کمتر شود و سریعتر بهبود یابید، درمانها و تمهیدات خانگی برای آفت دهانی شامل داروهای موضعی، دهانشویه ها و مسکن های درد را به کار برید.

افرادی که مکرر دچار آفت دهان می شوند بایستی به پزشک مراجعه کنند تا از نظر پزشکی و سلامتی مورد بررسی قرار گیرند.

آفت دهان چیست و چه شکلی است؟

آفت دهانی زخم های کوچک و دردناک درون دهان هستند که می تواند بر روی زبان یا لایه درونی گونه هاف لب ها و گلو ایجاد شود. آنها معمولا به رنگ سفید، خاکستری، یا زرد با حاشیه قرمز رنگ ظاهر می شوند.

آفت دهان معمول ترین نوع زخم های دهانی است که در 20% افراد دیده می شود. زنان بیشتر از مردان دچار آفت دهان می شوند. همچنین ممکن است قابل به ارث رسیدن باشد، و این شرایط در دیگر اعضای خانواده نیز دیده شود.

آفت دهانی همان زخم سرد (تاول تب) نیست چرا که تاول یک عفونت به علت ویروس تبخال است و مسری می باشد. در حالی که آفت، مسری نیست

انواع آفت دهان

آفت دهان در سه نوع مختلف دسته بندی می شود:

یک: زخم های کوچک به اندازه 3 تا 10 میلیمتری و شایع ترین نوع آفت هستند. این زخم 10 تا 14 روز طول می کشد و بدون اینکه جای زخم باقی بماند برطرف می شود.

دو: زخم های مهم تر، بزرگتر و عمیق تر از زخم های کوچک تر هستند که حاشیه نامنظمی دارند و قطر دایره آن بزرگتر از 10 میلی متر است. بهبود زخم آفت بزرگ ممکن است هفته ها تا ماه ها به طول انجامد و اثر زخم بعد از بهبود باقی نمی ماند.

سه: زخم های مشابه تبخال توسط گروه های بزرگی از زخم های چندگانه مشخص می شوند.

زخم های کوچک (2 تا 3 میلی متر) وجود دارند اما ممکن است بیش از 100 زخم در همان زمان حاضر باشند. در آنها پس از بهبود هیچ جای زخمی بر جای نمی ماند.

علل ایجاد آفت دهانی چیست؟

علت بیشتر آفت های دهانی نامشخص است، چندین عامل ممکن است سبب ظهور آفت شود. برخی علت های احتمالی شامل:

• آسیب به دهان ممکن است سبب آفت دهانی ساده شود. آسیب و صدمه می تواند از مسواک زدن خشن تا کار دندانپزشکی، تحریک دندان مصنوعی یا یک حادثه ورزشی باشد.
• غذاهای اسیدی مثل مرکبات، ممکن است علت ایجاد آفت دهانی و یا بدتر کردن آفت باشد.
• آلرژی یا حساسیت غذایی (هر خوراکی از غذاهای اسیدی تا قهوه و مواد کافئین دار و شکلاتی)
• رژیم های غذایی که سبب کمبود ویتامین B12، روی، فولات (اسید فولیک)، یا آهن شود.
• خمیردندانهایی که محتوی سدیم لوریل سولفات هستند.
• آلرژی و حساسیت به باکتری خاصی در دهان
• هورمون ها
• استرس های روحی
• سیگار کشیدن
• بیماری های لوله گوارش مثل بیماری سلیاک و کرون

بیماری سلیاک یک اختلال خود ایمنی روده باریک با زمینه ژنتیکی یا ارثی است. در این بیماری گوارشی پرزهای روده باریک آسیب دیده و در جذب مواد اختلال دارد. این بیماران نباید پروتئینی از دسته گلوتن مصرف کنند.

بیماری کرون یکی از بیماریهای التهابی روده است که با التهاب دیواره روده مشخص می‌شود.

• بیماری های خود ایمنی مثل لوپوس منتشر یا بیماری بهجت.

بیماری لوپوس منتشر گونه‌ای از انواع بیماریهای خود ایمنی است که در آن سیستم دفاعی بدن، علیه ارگان‌ها و بافت‌های پیوندی خودی عمل کرده و به ‌آن‌ها آسیب می‌رساند. زنان در مقابل این بیماری ده ‌برابر بیشتر از مردان آسیب‌پذیرند.

بیماری بهجت یک نوع از التهاب رگ‌ها می‌باشد که در ایجاد مشکلات بینایی از جمله کوری، و ایجاد ضایعات پوستی در دهان، پستان، یا اندام تناسلی نقش دارد. ضایعات پوستی به شکل آفت دردناک هستند.

• ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن به خاطر بیماری هایی مثل سرماخوردگی یا آنفلوآنزا، ایدز یا یک پیوند عضو
• شرایط بدنی مثل مبتلا بودن به بیماری کرون یا کمبود مواد مغذی
• سرطان دهان
• داروهای ویژه ای که ممکن است سبب ایجاد آفت شود شامل:

آسپرین

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)

مسدود کننده های بتا

نیکوتین دهانی

شیمی درمانی

ایمونو سوپرسنت ها

پنی سیلامین

سولفا دراگز: هر یک از گروه های ترکیبات آلی مصنوعی که مانع رشد باکتری ها می شوند

فنی توئین (رده داروهای ضد صرع)

آنتی کولینرژیک برونکودایلتورها (معروفترین مواد آنتی کولینرژیک داروهای آنتی کولینرژیک مانند هیوسین، دیسیکلومین، آتروپین، تری هگزیفنیدیل، بنزتروپین ، بی‌پریدن هستند.)

بازدارنده های تجمع پلاکت

گشاد کننده های رگهای خونی

بازدارنده تجزیه کننده های پروتئین

آنتی بیوتیک ها

برطرف کننده فشار خون بالا

نشانه های آفت دهانی چیست؟

آفت دهانی زخم های دردناکی درون دهان، بر روی زبان، پوشش درونی گونه، لثه ها، داخل لب ها یا در پشت سقف دهان به وجود می آید.

نشانه ها و علایم معمول آفت شامل:

احساس زننده سوزن سوزن شدن یا سوزش تا حداکثر 24 ساعت قبل از ظهور آفت.

زخم های شبیه دهانه آتشفشان که سفید، خاکستری یا زرد رنگ با حاشیه قرمز زخم هایی که معمولا دردناکند

مشکل در صحبت کردن، خوردن یا بلعیدن غذا

علایمی که کمتر معمول است می تواند عفونت جدی تری باشد که این علایم شامل:

تب

گره چرکی ورم کرده

تنبلی و کُندی

کم کردن وزن

عفونت برفک در دهان یا گلو

در صورت مشاهده و بروز علایم زیر به پزشک یا دندانپزشک مراجعه نمایید:

زخم بزرگتر از حالت معمول

گستردگی و شیوع زیاد

طول کشیدن بیماری بیش از سه هفته

داشتن درد شدید حتی بعد از خوردن داروهای مُسکن

مشکل شدن نوشیدن آب

همراه با تب

تمهیداتی که برای درمان آفت دهان در منزل می توان انجام داد؟

در بیشتر موارد آفت دهان نیاز به هیچ درمانی ندارد، و در بیشتر موارد نیاز نیست کار خاصی انجام دهید تا از شر آفت خلاص شوید چرا که خود بخود درمان می شود.

درمانهای خانگی بیشتر برای کم کردن درد و التهاب آفت انجام می شود:

از دهانشویه ها و داروهای مسکن درد یا التهاب استفاده کنید.

تکه های کوچک یخ را در دهان قرار دهید تا به آرامی آب شود و درد را تخفیف دهد.

از خوردن غذاهای اسیدی مثل مرکبات یا غذاهای تند اجتناب کنید چون ممکن است زخم را بدتر کند.

اگر طبق آزمایشات پزشک دچار کمبود هر ویتامینی هستید، از مکملهای تجویز شده استفاده کنید.

دندانها را به آرامی مسواک بزنید و از مسواک با موهای نرم استفاده کنید.

از خمیر دندان و دهانشویه ای استفاده کنید که دارای سدیم لوریل سولفات نباشد.

مايع‌ شيري‌ رنگ هيدركسيد منيزيم‌ را با مایع بنادریل مخلوط کنید و دهان را با آن بشویید. همچنین می توانید هیدروکسید منیزیم را به اسفنج پنبه ای بزنید و مستقیما روی آفت قرار دهید.

دهان را با آب نمک یا جوش شیرین بشویید. یک قاشق چایخوری جوش شیرین را در نصف فنجان آب حل کنید و دهان را با آن بشویید.

شکلات های حاوی زینک نیز به تخفیف درد و التیام سریعتر کمک می کند. این شکلاتها را به بچه های کوچکتر ندهید چرا که ممکن است راه هوایی آنها را مسدود کند.

ویتامین C، ویتامین B کمپلکس و لیزین را در اوایل ظهور آفت به صورت خوراکی خورده شود تا به التیام سریعتر کمک کند.

گیاهانی مثل بابونه را دم کنید و 4 تا 6 بار در روز دهان خود را با آن شویید.

هویج، کرفس و آب طالبی می تواند مفید باشد.

ژلهای موضعی مانند بنزوکائین و لیدوکائین را مستقیما روی آفت قرار دهید تا درد را تخفیف دهد.

داروهای موضعی ضد التهاب: داروهای استروئیدی مثل تریامسینولون استونید یا فلوسینونید را به صورت موضعی استفاده کنید تا التهاب آفت را کاهش دهد.آنتی بیوتیک های موضعی: این داروها باید توسط پزشک یا دندانپزشک تجویز شود اگر احتمال عفونت باکتریایی در آفت وجود داشته باشد. قرمزی، پوسته پوسته شدن، خروج چرک یا تب نشانه عفونت است.

چه دهانشویه هایی برای کاهش علایم آفت دهان استفاده می شود؟

این دهانشویه ها شامل:سوسپانسیون دیفن هیدرامین چرا که دارای اثر بی حسی در بافت دهان است.

30 ثانیه تا یک دقیقه آن را در دهان بچرخانید.

دهانشویه های استروئیدی ضد التهابی را احتمالا پزشک تجویز می کند تا به کاهش التهاب زخم ها کمک کند.

دهانشویه حاوی آنتی بیوتیک تتراسایکلین نیز در صورت تجویز پزشک می تواند در کاهش درد و التیام آفت دهانی موثر است. اگر باردار هستید، یا به تتراسایکلین آلرژی دارید یا اگر کمتر از 16 سال سن دارید، تتراسایکلین مصرف نکنید.

روشهای خانگی برای درمان سریع آفت دهان

جوش شیرین

جوش شیرین خاصیت قلیایی دارد و اسیدهایی که آفت را آزرده می سازد را خنثی می کند، همچنین سبب از بین رفتن باکتریها می شود:

یک قاشق چایخوری جوش شیرین را در نصف فنجان آب گرم حل کنید و دهان خود را با آن شستشو دهید.

آلوئه ورا

ژل آلوئه ورا می تواند به سرعت آفت را بهبود بخشد و درد را تسکین دهد.

روی آفت را با یک تکه پنبه خشک کنید، تکه ای از برگ آلوئه ورا بردارید. با یک قاشق تمیز مقداری از ژل را مستقیما روی زخم بگذارید. هر چند دفعه که نیاز است این عمل را تکرار کنید.

آلوئه ورا از موثرترین تمهیدات خانگی برای تاول تبخالی نیز می باشد.

هیدروکسید منیزیم

مقداری از مایع شیری رنگ هیدروکسید منیزیم را در دهان غر غره کنید و دهان را با آن بشویید. این مایع ضد اسید، خنثی کننده ی اسیدهای در دهان است. می توانید هیدروکسید منیزیم را به کمک یک تکه پنبه مستقیما روی آفت دهان قرار دهید و سه تا چهار بار این عمل را در روز تکرار کنید.

چای کیسه ای

چای دارای خاصیت قلیایی است، که هم زخم را خنثی می کند و هم درد را کاهش می دهد.

یک چای کیسه ای را به مدت 5 دقیقه روی آفت قرار دهید تا از درد خلاص شوید.

نعناع

نعناع باکتریها و ویروسها را می کُشد و حاوی ترکیباتی است که التهاب را کاهش می دهد. دو قاشق چایخوری نعناع خشک را در یک فنجان آب جوش خیس کنید. اجازه دهید سرد شود و 2 یا 3 بار در روز، دهان را با آن بشویید.

آب اکسیژنه

آب اکسیژنه یک ضدعفونی کننده قوی است و زخم را از آلوده و عفونی شدن حفظ می کند. آب اکسیژنه را به صورت دهانشویه استفاده کنید و به هیچ وجه این مایع را قورت ندهید.

برای تهیه این محلول، یک چهارم فنجان آب اکسیژنه، یک چهارم فنجان آب، یک قاشق چایخوری جوش شیرین و یک قاشق چایخوری نمک را با یکدیگر مخلوط کنید.

چای شیرین بیان

ریشه شیرین بیان را می توانید از عطاری ها تهیه کنید و یا از چای های کیسه ای شیرین بیان استفاده کنید.

چای کیسه ای شیرین بیان را در یک فنجان آب جوش بیندازید و 10 دقیقه صبر کنید سپس آن را بنوشید.

آب نمک

دهان خود را برای 30 ثانیه با آب نمک بشویید تا آفت دهان بهبود یابد. نمک، آب را ا استفاده از خاصیت اسمزی از بافتهای اطراف بیرون می کشد که با از کردن زخم، ورم چرکی، آبسه و آفت را بهبود می بخشد.

ویتامین E

کپسول ویتامین E را از داروخانه تهیه کنید و آن را روی آفت دهان بچلانید. روغن، زخم را می پوشاند و آن را از عفونت حفظ می کند و روند درمان را سریعتر می کند.

بسیاری از متخصصان معتقدند کمبود اسید آمینه لیزین به ایجاد آفت دهان ارتباط دارد. طبق دستور پزشک، می توانید 500 میلی گرم لیزین را سه بار در روز مصرف کنید.

همین طور ویتامین C می تواند در بهبود غشای درونی دهان موثر باشد چون مرکبات، آفت دهان را بدتر می کنند می توانید مکمل 1000 میلی گرمی ویتامین C را سه بار در روز مصرف کنید.

روی یا زینک، تمهید خانگی دیگری است که می توانید قرص روی یا زینک را هر روز تا بهبود آفت مصرف کنید.

ترجمه: سمیه مظفری

برچسب ها: