نقش انسان ها برای زنبور عسل: کمک و یا مزاحمت؟

میلیون ها سال است که زنبور ها روی کره زمین زندگی می کنند. تقریبا می شود گفت طی سالهای گذشته ما انسان ها به شدت درگیر زنبور ها شده ایم، چرا که بدون توجه به آنها به صورت بی رویه از عسل زنبور ها استفاده می کنیم ( و کلونی آنها را نابود کرده ایم) و به جای آن اخیرا، سازه هایی می سازیم که به آنها کندوی زنبور عسل می گوییم.

علی رغم این مساله زنبور ها در مسیر حیات خود با خطرات بسیاری مواجه هستند، چه ما به آنها کمک کنیم و چه کمک نکنیم، باز هم زنبورها کار خود را به نحو احسن انجام می دهند. از این رو شاید برایتان جالب باشد که بدانید وقتی آنها را در کندو می گذارید چطور می شود به آنها کمک کرد.

علی رغم وجود سوالات بسیار فلسفی در این رابطه بیایید نگاهی به کار زنبور ها و زنبور داران انداخته و ببینیم این دو چطور به بقای همدیگر کمک می کنند. تمام این ها صرفا بستگی به نوع نگاه شما و انگیزه تان به عنوان یک زنبور دار دارد.

سایت پرفکت بیز بر این باور است که در این رابطه یک اصل وجود دارد که اگر شما آن را همیشه در خاطر داشته باشید ، کمک به سزایی به خود و زنبور ها خواهید کرد.

این اصل این است: هر آنچه که شما به عنوان یک زنبوردار انجام می دهید باید در جهت رفاه و امنیت زنبور هایتان باشد.

از لحظه ای که تصمیم می گیرید زنبور دار شوید، زنبور هایتان را انتخاب کرده و آنها را می خرید، و هر زمان که کندو ها و زنبور ها را کار گذاشته، بازدید ها و نظارت ها را اجرا کرده و حتی زمان برداشت عسل، اگر شما بیش از هر چیزی به فکر زنبور هایتان باشید، به یقین شانس موفقیتتان بیشتر خواهد شد.

این اصل در عمل یعنی چه؟ به طور خلاصه می گویم، این تئوری به معنی درک نیازمندی های زنبور ها است. اگر این اصل را درک کردید پس کاملا آماده حرفه زنبورداری هستید. با به خاطر سپردن این اصل اکنون باید برخی عوامل کلیدی را نیز در نظر بگیرید.

نیاز های اساسی زنبور

مکانی برای پرورش و نگهداری ذخایر زنبور ها

همان طور که می دانید زنبور ها به این معروف هستند که برای بر پایی کندوی خود همیشه  تمایل داشته حفره هایی گرد با اندازه ای کاملا مناسب پیدا کرده، که از درخت آویزان باشند. برای اندازه و فضای داخل آن نیز نکته ای حساس وجود دارد، فضا و اندازه داخلی آن باید در حدود 50 لیتر باشد. به علاوه زنبور ها از لانه سازی در حفره هایی با کمتر 10 لیتر حجم و بیشتر از 100 لیتر نیز پرهیز می کنند.

زنبور ها پس از اینکه نقطه مورد نظر را پیدا کردند شروع به ساختن کلونی خود به شکلی کاملا طبیعی می کنند. وقتی که ما یک کندو را می سازیم باید سعی مان بر این باشد که تمام این شرایط را اجرا و تقلید کنیم و معمولا این کار را با جعبه هایی انجام می دهیم که دارای قاب ها و سازه ها و دیگر بخش های مناسب این کار باشد. ما دقیقا کندو را به همان شکلی آویزان می کنیم که زنبور ها خود این کار را انجام می دهند. شانه های موازی کندو را کاملا مشابه آنچه در طبیعت می بینید درست می کنیم به طوری که میان هر کدام محلی برای استقرار خود زنبور ها وجود داشته باشد.

زنبور ها از هر حجره شش ضلعی کندو طبق الگویی مشخص استفاده می کنند. بالاترین بخش کندو (دقت داشته باشید که کندو به صورت عمودی آویزان شده باشد) برای ذخیره عسل استفاده می شود. و بخش پایینی کندو برای حفظ و نگهداری گرده ها و تخم زنبور مورد استفاده قرار می گیرد.

هر چند وقت یک بار زنبوردار باید به زنبور هایش کمک کند؟

ما به عنوان زنبور دار، در وهله اول، کندو و قاب ها را می سازیم. همچنین زنبور داران بسیاری نیز هستند که علاوه بر ساختن چهار چوب کندو، خود  صفحه مومی را نیز برای زنبور ها تهیه می کنند.

پیدا کردن منابع مورد نیاز برای ساخت عسل

زنبور ها به شکل باور نکردنی کاردان و چاره جو هستند و گاهی در صورت نیاز کیلومتر ها پرواز کرده تا به منابع مورد نیاز برای ساخت عسل دست یابند. این یکی از دلایلی است که عسل به عنوان یک محصول کاملا ارگانیک و قابل توجه شناخته شده است . نواحی اطراف کندو باید عاری از هر گونه سموم دفع آفات باشد . البته چنین مکان هایی در آمریکا به ندرت پیدا می شود.

در کنار این موارد، زمان گرده افشانی و گل دهی گل ها نیز عامل مهمی در زمینه زنبور داری است. اگر گل های دردسترس همیشه در زمان مشخصی طی طول سال گل می دهند، پس بهتر است بدانید که در این صورت عسلی غلیظ تر خواهید داشت. بهتر است که شرایط به گونه ای باشد که گل های نواحی اطراف به صورت پی در پی طی طول بهار، تابستان و پاییز گل بدهند، که این خود بازه زمانی طولانی در اختیار زنبور قرار داده تا شهد و گرده گل ها را جمع کند.

معمولا طبیعت همیشه در این زمینه مددرسان زنبور ها نخواهد بود، اما زنبور داران این امکان را داشته تا خود گل ها را به شکلی انتخاب  کرده و پرورش داده تا زنبور ها در تمام طول سال گل داشته باشند.

آب

علاوه بر در نظر گرفتن مکان مناسب تخم ها، گرده گل ها و شهد و عسل، زنبور ها به یک منبع همیشه آماده از آب برای مرطوب نگاه داشتن فضای کندو احتیاج دارند. البته نیاز به آب خاصی ندارند اما خود زنبور ها بیشتر آب کثیف را ترجیح می دهند.

میزان اهمیت قرار داشتن منبع آب نزدیک به کندو

فراهم آوردن یک منبع آب در نزدیکی کندو عموما آسان بوده و در عین حال مانع از این می شود که زنبور ها برای پیدا کردن آب مورد نیازشان مسافت های طولانی پرواز کرده و از کندو دور شوند.

میزان خشکی

زنبور ها به آب نیاز دارند اما میزان این آب زیاد نیست. میزان آب موجود اطراف کندو را بر اساس دو عامل باید تعیین کرد:

• حین بارندگی، کندو باید از زنبور و موم محافظت کند.
• در فصل زمستان، توده های زمستانی میزان قابل توجهی چگالش (هوای خنک به علاوه بدن گرم زنبور ها) در فضای کندو ایجاد می کنند.

شما به عنوان زنبور دار باید حین طراحی کندو عواملی را برای معضل باران در نظر بگیرید، با این وجود گاهی تنها ایجاد یک شیب ملایم در ساخت کندو کافی و معقول خواهد بود. در کنار این شما می توانید از مجموعه ای از ابزار ها و تجهیزات نیز استفاده کرده درست مثل جعبه عایق بندی شده لانگستروث که بسیار هم محبوب است. این جعبه به ایجاد رطوبت در فضای کندو کمک می کند.

تهویه

شما در حالی که به تدابیری برای جلوگیری از نفوذ باران به داخل کندو می اندیشید باید به جریان هوا و تهویه محیط کندو  نیز توجه کنید. بار دیگر شما شاهد یاری و مدد رسانی خود زنبور ها در این زمینه خواهید بود.

در فصل تابستان زنبور ها به صورت غریضی جلوی مدخل ورودی کندو به صف شده و دیوانه وار بال می زنند، تا به این وسیله هوا را به داخل کندو هدایت کنند. گاهی، چنین اقدامی درست در سوی دیگر کندو اجرا می شود، تا به این وسیله هوای خفه و آلوده داخل را از کندو خارج کنند. در واقع این اقدام یک کار گروهی بسیار تاثیر گذار است.

اکنون سوال این است که شما به عنوان زنبور دار در این زمینه چه کمکی می توانید به زنبور ها کنید؟ در واقع کندو های مدرن به گونه ای طراحی می شوند که به زنبور ها در صورت نیاز به تهویه و تعویض هوای داخل کندو کمک می کند.

گرما

در فصل زمستان زنبور ها دست از کار می کشند. برای مثال وقتی کندو توسط برف احاطه می شود، مشخصا زنبور ها باید میان دمای خارج از کندو و جایی که ملکه در آنجاست (دمای این محیط باید 92 درجه باشد)، یک دلتای بزرگ ایجاد کنند. بی شک، راهکار این موضوع کلونی زمستانی است. کلونی زمستانی از جمله راهکار های خارق العاده طبیعت به شمار می شود.

و اکنون در این زمینه یک زنبور دار چه اقداماتی می تواند انجام دهد؟ به طور کل تا پیش از افت درجه هوا تا حد مشخصی در بیشتر نقاط کشور نیاز به اجرای اقدامات خاصی نیست، اما پس از افت دما زنبور دار می تواند کندو را بپوشاند که برای این کار تجهیزات خاصی نیز در بازار موجود است. البته به ندرت نیاز به انجام چنین کار هایی است، در بیشتر نواحی در صورتی که زنبور ها برای مصرف زمستانی خود به اندازه کافی عسل داشته باشند، بهتر است که آنها را به حال خود رها کرد.

جریان هوا

زنبور ها وزن چندانی ندارند. هر زنبور کارگر چیزی در حدود 0.1 گرم وزن دارد. البته اگر اندازه تمام ظرفیتشان عسل به همراه داشته باشند، وزنشان به 0.15 گرم خواهد رسید. اما علی رغم این مساله، این حشرات، کوچک و سبک بوده به طوری که یک وزش باد ناگهانی آنها را از مسیرشان منحرف کرده و به سویی پرتاب می کند. مطمئنا زنبور ها در شرایط جوی که باد تند می وزد به دنبال عسل نمی روند، حتی وقتی باد ملایم می وزد هم آنها با مشکلات بسیاری کار خود را انجام می دهند. شما به عنوان یک زنبور دار باید محل کندو را جایی در نظر بگیرید که امکان شکست باد وجود داشته باشد.

محافظت از زنبور ها در برابر خورشید

زنبور ها خورشید را به دلایل مختلفی دوست دارند، مخصوصا اینکه آنها از روی تابش نور خورشید متوجه می شوند که چه روزی مناسب کاوش می باشد. اما، از سوی دیگر، آنها نباید زیاد از حد در معرض نور خورشید قرار بگیرند، چرا که در این صورت طی طول روز کندویشان خشک و داغ می شود.

بهتر است که زنبور داران موقعیت نصب کندو را جایی در نظر بگیرند که علاوه بر اینکه طی اوقاتی در طول روز در معرض نور خورشید بوده، بخشی از روز نیز در سایه قرار بگیرد تا تعادل بر قرار شود.

هر گاه شما با زنبور هایتان به مشکل برخوردید و یا مجبور بودید تصمیم های چالش بر انگیز بگیرید، به این فکر کنید که آنها در واقع به چه چیزی نیاز دارند. ما در این مقاله تهدیدات و خطرات داشتن یک کندوی سالم را پوشش دادیم. اما احتیاجاتی که ما در بند های فوق ذکر کردیم، به شما بینشی در رابطه با محیط اصلی می دهد که در آن محیط زنبور ها می توانند زنده بمانند.

ترجمه: آتنا هوایی