اسم: حسن

لقب: زکّی، عسکری

کنیه: ابو محمّد

ولادت: روز جمعه 8 ربیع الثانی سال 232 هجری

شهادت: جمعه 8 ربیع الاول سال 260 هجری

مدت عمر: 28 سال

مدت امامت: حدود 6 سال

محل دفن: سامراء

همسر: نرجس خاتون (و چند کنیز)

فرزند: امام مهدی (عج)

امام هادی (ع) 16 ساله بود که خداوند امام عسکری (ع) را از زنی به نام سلیل به ایشان عنایت فرمود.

امام عسکری (ع) در سن 4 سالگی همراه پدر از مدینه به سوی عراق حرکت نمود.

امام هادی (ع) و امام عسکری (ع) کمتر در بین مردم ظاهر می شدند و فقط با خواص خود صحبت می کردند، زیرا می خواستند مقدمات غیبت امام زمان (عج) را فراهم سازند، لذا امام حسن عسکری (ع) از پشت پرده با مراجعین خاص خود صحبت می کرد.

امام عسکری (ع) بیشتر اوقات در حبس و یا تحت نظر شدید حکومت بود. معتمد عباسی، امام را به زندان انداخت و حضرت در حبس پیوسته در حال روزه و نماز و عبادت بود.

روزی معتمد به علی بن حزین که زندانبان حضرت بود گفت:

برو حسن را از زندان آزاد کن.

علی می گوید: رفتم که پیغام را برسانم، دیدم الاغی آماده بر در زندان ایستاده و خود حضرت آماده و کفش پوشیده منتظر است، فرمان آزادی را که دادم، دیدم باز ایستاده و نمی رود.

سوال کردم: چرا نمی روید؟

فرمود: منتظرم تا برادرم جعفر هم آزاد شود.

علی جریان را برای معتمد نقل کرد، معتمد گفت: به حضرت بگو جعفر به خاطر آن که به شما اهانت کرده و ناسزا گفته بود زندانی کردم ولی چون شما می فرمایید او را هم آزاد می کنم.

روزی یکی از زندانبان های حضرت به نام نحریز از حلیفه اجازه خواست تا امام عسکری (ع) را در دره ای که پر از حیوانات درنده است قرار دهد تا به این شکل امام را از بین ببرد و خلیفه اجازه داد.

بعد از لحظاتی که حضرت را به آنجا فرستادند، نگاه کردند تا وضع امام را مشاهده کنند، دیدند که امام مشغول نماز است و شیران در اطراف آن حضرت هستند، او فورا دستور داد تا ایشان را از آن محل خارج کنند.

لذا در توسل به امام عسکری (ع) آمده است:

“و بالامام الحسن بن علیّ علیه السلام الذی طرح للسباع فخلّصته من مرابضها و امتحن بالدّواب الصعاب فذللت مراکبها”

“و به حق امام عسکری (ع) که در برابر درندگان قرار داده شد و بدان وسیله مورد امتحان قرار گرفت ولی درندگان در برابرش رام شدند.

از آگاهی حضرت در مورد بعضی از امور پنهانی نوشته اند که:

مردی نامه ای خدمت حضرت فرستاد، و در آن تقاضا کرد که حضرت برای والدین او دعا کند، حضرت در جواب نوشت:

“رحم الله والدک”: خداوند پدرت را رحمت کند.

و این بدان جهت بود که پدر او مومن و مادرش از غلات بود.

شخص دیگری نیز چنین نامه ای نوشت. حضرت در پاسخ نوشت:

“رحم الله والدتک و التاء منقوطه”: خداوند مادرت را بیامرزد و منظورم مادرت (والده ات) است نه پدرت.

چون مادرش مومن و پدرش مشرک بود و برای آن که اشتباه نشود، به والدتک اشاره می فرمود.

معجزات

معجزات بسیاری از امام عسکری (ع) نقل شده که به چند نمونه اشاره می کنیم:

1- ابن شهر آشوب نقل کرده: شخصی به نام ابوهاشم گفت:

زمانی از نظر تامین معیشت زندگی در تنگی قرار گرفتم و خواستم از امام عسکری (ع) کمک بگیرم، ولی خجالت کشیدم، چیزی نگفتم و به خانه خود رفتم، در همان لحظه کسی از طرف امام آمد و صد اشرفی همراه یک نامه به من داد که در آن نوشته بود:

“هر گاه حاجتی داری خجالت نکش و به ما بگو”

2- شخصی گفت: روزی من و امام عسکری (ع) سوار بر مرکب شده به صحرا رفتیم، در بین راه به ذهن من خطور کرد وقت پرداخت دین و بدهی من شده و پولی ندارم که بپردازم.

امام رو به من کرد و گفت: ناراحت نباش خدا می رساند و همان طور هم شد.

3- شخصی سر راه امام عسکری (ع) نشسته و از وی درخواست کمک کرد و قسم خورد که من حتی یک دِرهَم پول هم ندارم.

امام به او فرمود: صد اشرفی در زمین فلان جا دفن کرده ای ولی بدان که بهره ای از آن نخواهی برد.

بعد آن مرد مریض شد و خواست از آن دفینه استفاده کند، ولی آن را نیافت، چون پسرش قبلا جای آن را پیدا کرده و آن را برداشته و فرار کرده بود.

شهادت

روز جمعه هشتم ماه ربیع الاول سال 260 هجری امام عسکری (ع) در اثر زهری که معتمد عباسی به ایشان داده بود به شهادت رسید.

حضرت در حال کسالت آب جوشانده ای خواست، ولی به علت ضعف زیاد کاسه آب به دندان های ایشان می خورد، آب را آشامید، آن گاه کاسه را زمین گذاشته و رحلت فرمود.

مردم سامراء یک پارچه شیون و زاری می کردند، مردم برای نماز و کفن و دفن حاضر شده بودند.

جعفر کذّاب برای نماز امام عسکری (ع) جلو ایستاد، ولی ناگهان طفلی آمد و گفت:

“عمو جان من برای خواندن نماز بر بدن پدرم از تو سزاوارترم”.

امام زمان (عج) پس از نماز و دفن پدر خود غایب شد.

برگرفته از کتاب “آشنایی با زندگی چهارده معصوم علیهم السلام” سید مهدی شمس الدین ، انتشارات شفق

تنظیم: سمیه مظفری