در این مقاله به بیشتر سوالات متداول درباره روغن ترمز پاسخ داده شده است.

روغن ترمز چیست؟

روغن ترمز یک نوع خاص از انواع روغن هیدرولیک است که در سیستم ترمز خودرو استفاده می شود. امروزه بیشتر روغن ترمز ها از مواد صنعتی ساخته شده اند که موادی برای جلوگیری از خوردگی به آنها افزوده شده است.

روغن ترمز ها به چه منظوری استفاده می شوند؟

روغن ترمز ها در سیستم های ترمز هیدرولیک خودروی های سواری و وانت ها مورد استفاده قرار می گیرند و وظیفه انتقال فشار به مکانیزم عمل کننده ترمز را بر عهده دارند. یکی دیگر از مصارف این روغن ها در کلاچ هیدرولیک است. این روغن ها در سیستم ترمز موتور سیکلت ها هم مورد استفاده قرار می گیرند.

برای انتخاب روغن ترمز به چه ویژگی هایی باید توجه کرد؟

هنگام عملکرد ترمز گرمای زیادی به روغن ترمز تحمیل می شود و به همین دلیل باید سیالی که به عنوان روغن ترمز مورد استفاده قرار می گیرد نقطه جوس بالایی داشته باشد تا بتواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد. روغن ترمز نباید در دمای پایین دچار یخ زدگی شود. و به همین دلیل سیالی که پایه آب داشته باشد نمی تواند به عنوان روغن ترمز مورد استفاده قرار گیرد.

خواص روغن ترمز چه هستند؟

• نقطه جوش بالا
• دارای ویسکوزیته مناسبی در دمای پایین باشد تا بتواند به راحتی در لوله ها و مسیر ها جریان یابد.
• عمر بالایی داشته باشد.
• طیف دمای کار وسیعی داشته باشد یعنی از دما های بالا تا پایین ترین دمایی که خودرو ممکن است در آن کار کند بتواند به خوبی کار کند. و فراریت بسیار کمی داشته باشد.
• با تجهیزات و مواد تشکیل دهنده قطعاتی که وظیفه آب بندی سیستم ترمز را دارند مانند اورینگ ها، واشر ها و… سازگار باشد.

طبقه بندی ها و استاندارد ها. این اصطلاحاتی که برای روغن ترمز مورد استفاده قرار می گیرند چه هستند؟

خواص پایه روغن ترمز ها با این استاندارد ها تعیین می شوند:

SAE J1702, J1703, J1704

ISO 4925 CLASS X; X=3,4

FMVSS N°116 – US Federal Motor Vehicle Safety Standard;

JIS K2233 Class X; X=3,4 – Japan industrial Standard;

-ATE-DOT X; X=3.4.5 – Operational Application Standard;

استاندارد های قدیمی تر:

• SAE 70 R 1 and 3; SAE J70C; SAE J1703 A until F and SAE J 1703 jan. ̕ 80, NOV. ̕ 83 and Oct.  ̕ 85.

DOT مخفف چیست؟

استفاده از DOT برای نامگذاری روغن ترمز ها بسیار معمول شده است. DOT مخفف US Department of Transportation به معنای دپارتمان حمل و نقل ایالات متحده است.

فرق بین DOT های مختلف در چیست؟

دپارتمان حمل و نقل ایالات متحده با توجه به انواع روغن ترمز ها این درجه بندی ها را انجام داده است. این درجه بندی ها عبارتند از: DOT3 و DOT4 و DOT5.1

رده DOT5 هم وجود دارد و می تواند برای برخی کاربرد ها مورد استفاده قرار گیرد اما با درجه بندی هایی که در بالا ذکر شد کاملاً متفاوت است و برای خودرو های معمولی غیر قابل استفاده هستند.

ترکیبات شیمیایی روغن ترمز چه هستند؟

روغن ترمز های DOT3 و DOT4 و DOT5.1 بر پایه پلی اتیلن گلیکول ساخته شده اند و روغن ترمز های DOT5 پایه سیلیکونی دارند.

روغن ترمز های DOT3 و DOT4 و DOT5.1 در برابر نفوذ رطوبت مقاوم نیستند و از محیط رطوبت را به مرور جذب می کنند. جذب آب سبب کاهش قابلیت های روغن ترمز به خصوص کاهش دمای نقطه جوش می شود. ( به همین دلیل است که باید روغن ترمز را به صورت دوره ای تعویض نمایید.)

از دیگر ویژگی های این سیال چیست؟

روغن ترمز های با پایه گلیکول:

• حتی وقتی که گرم می شوند دو برابر کمتر از روغن های با پایه سیلیکون متراکم می شوند. تراکم پذیری کمتر سبب می شود که سیستم ترمز عملکرد بهتری داشته باشد و راننده وقتی روی پدال ترمز می فشارد نه تنها پاسخ سریع و موثری می گیرد بلکه احساس می کند پدال سفت تر است.

انبارداری و نگهداری: گلیکول ها رطوبت را جذب می کنند که سبب می شود:

• نقطه جوش سیال پایین بیاید.

• عملکرد سیستم ترمز یا هر سیستم هیدرولیکی که از چنین سیالی استفاده می کند عملکرد ضعیفتر خواهد بود.

یکی دیگر از مشکلات آب افزایش ویسکوزیته در دمای پایین است و سبب خوردگی شدید هم می شود.

روغن DOT5 چه تفاوتی با روغن ترمز های معمولی دارد؟

روغن ترمز DOT5  یک سیال با پایه سیلیکونی است و با دیگر انواع روغن ترمز که پایه پلی اتیلن گلکول دارند کاملاً ناسازگار است. بزرگترین تفاوت آن هیدروفوبیک بودن است یعنی در برابر جدب آب مقاوم است.

روغن ترمز و مزایای تعویض آن

تعویض روغن ترمز برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم ترمز ضروری است. به عبارت دیگر با تعویض مرتب روغن ترمز می توانید از عمر بالای سیستم ترمز مطمئن شوید.

موارد مهم برای کار با روغن ترمز

• روغن ترمز مایعی سمی و سوزان است و باید با دقت بیشتر با آن کار کنید.

• در یک خودرو نبابد از روغن ترمز برای سیستم های هیدروپنوماتیک استفاده کرد (برای این سیستم ها از سیال مخصوصی مانند LHM استفاده می شود.)

• منبع ذخیره روغن ترمز خودرو باید به خوبی آببندی باشد تا مانع از نفوذ رطوبت هوا به داخل آن شود.

• هنگام کار با روغن ترمز به خاطر داشته باشید که این ماده خورندگی بالایی در برابر رنگ، لاک و قطعات کرم کاری شده دارد و هنگام کار با آن باید احتیاط کنید.

آیا می توان یک روغن ترمز را با روغن ترمز دیگری که درجه DOT متفاوتی دارد مخلوط کرد؟

• روغن ترمز DOT3 می تواند با روغن ترمز DOT4مخلوط شود.

• همچنین روغن ترمز های DOT3 و DOT4 می توانند با روغن ترمز DOT5.1مخلوط شوند.

• و روغن ترمز DOT5 که پایه سیلیکونی دارد با همه انواع دیگر روغن ترمز که درجه متفاوتی دارند ناسازگار است و نمی توان آنها را با هم مخلوط کرد.

برای سر ریز کردن روغن ترمز خودرو کدام نوع بهتر است؟

برای سر ریز روغن ترمز می توانید هر برندی با همان درجه استفاده کنید اما سیال با درجه پایین تر را هم می توانید استفاده کنید (DOT4 را با DOT3 سرریز کنید) اما بهتر است کل روغن ترمز را تعویض کنید.

اما اگر از روغن ترمز DOT5 استفاده شده بود نمی توانید آنرا با هیچکدام از درجات دیگر پر کنید.

آیا روغن ترمز را می توان سر ریز کرد یا باید آنرا تعویض کرد؟

سر ریز کردن نمی تواند قابلیت های برگشت ناپذیری مانند پیری سیال را برگرداند نقطه جوش را بالا ببرد مانع از خوردگی در سیستم ترمز شود و خواص شیمیایی از دست رفته سیال را جبران کند.

چگونه زمان تعویض روغن ترمز را متوجه شوم؟

تعمیرگاه ها و نمایندگی های مجهز تجهیزاتی برای تست روغن ترمز دارند. اگر چنین امکاناتی در اختیار نداشتید، می توانید آنرا به صورت دوره ای تعویض نمایید تعویض این روغن به صورت سالیانه و هر دو سال یکبار توصیه می شود. و اگر در نواحی مرطوب زندگی می کنید بهتر است این کار را در دوره های زمانی کوتاه تری انجام دهید.

ترجمه و تحقیق: علی یزدی مقدم

مطالب مرتبط:

• تقویت ترمز بهبود اما ضروری

• ترمز های الکتریکی چگونه کار می کنند؟

• سیستم های ترمز پیشرفته خودروهای امروزی

• چراغ هشدار ABS

• ترکیبات لنت ترمز

• ترمز الکتریکی زیمنس