دانلود نسخه pdf

بلوغ زودرس به حالتی اطلاق می‌شود که در آن کودکان به طور غیرعادی و زودتر از سن طبیعی به مراحل بلوغ جنسی و جسمی می‌رسند. این وضعیت می‌تواند تأثیرات عمیقی بر رشد و توسعه عاطفی و اجتماعی آنها بگذارد.

امروزه به دلیل تغییر سبک زندگی، خوراکی های حاضری و غیر سالم، قرار گرفتن کودکان در معرض مواد شیمیایی، محصولات پلاستیکی و بسیاری عوامل دیگر که هنوز همه آنها شناخته شده نیستند بسیاری از کودکان با معضل بلوغ زودرس مواجه می شوند. این پدیده نه تنها می تواند در سلامت و رشد طبیعی آنها تاثیر بگذارد بلکه سلامت روحی آنها را هم می تواند تحت تاثیر قرار دهد. در این مقاله تحقیقات و یافته های محتلف را در این زمینه  بررسی کردیه ایم و  عوامل مؤثر بر بلوغ زودرس و تأثیرات آن بر رشد کودکان را کنکاش می کنیم. و راهکار های پیشگیری و درمان را که توسط محققین و متخصصین توصیه شده است برای شما جمع آوری کرده ایم:

بلوغ زودرس چگونه تشخیص داده می شود؟

در دختران، علت بلوغ زودرس در 90 تا 95 درصد موارد ناشناخته است، به این معنی که پزشکان به طور قطعی نمی دانند که چرا این اتفاق می افتد. پسرها بیشتر احتمال دارد که یک علت قابل شناسایی اساسی داشته باشند.

اگر کودک شما علائم بلوغ زودرس جنسی (قبل از ۷ یا ۸ سالگی در دختران یا ۹ سالگی در پسران) را نشان داد، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید، از جمله این علایم می توان به:

• رشد سینه
• رشد سریع قد
• قاعدگی
• آکنه
• بزرگ شدن بیضه یا آلت تناسلی
• موهای ناحیه تناسلی یا زیر بغل

برای تشخیص بلوغ زودرس، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی سطوح بالای هورمون های جنسی تجویز کند. اشعه ایکس از مچ دست کودک شما نشان می دهد که آیا لایه های استخوانی بسته شده اند یا هنوز برای رشد افزایش قد او فرصت دارید.

در موارد نادری، آزمایش های تصویربرداری مانند MRI و معاینه اولتراسوند برای بررسی علل غیر معمول بلوغ زودرس مانند تومور انجام می شود. تومور می تواند در مغز، تخمدان یا بیضه باشد.

عوامل مؤثر بر بلوغ زودرس

عوامل ژنتیکی

تحقیقات نشان داده‌اند که تاریخچه خانوادگی و ژنتیک می‌تواند نقش مهمی در زمان بلوغ ایفا کند. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که اگر یکی از والدین به بلوغ زودرس رسیده باشد، احتمال وقوع این وضعیت در فرزندان او نیز بیشتر است. اما با کنترل برخی شرایط و برخی پرهیز ها می توانید به فرزند خود کمک کنید به حداکثر رشد قدی ممکن دست یابد. در ادامه به این موارد اشاره می کنیم.

تغذیه

تغذیه نقش اساسی در رشد و تکامل کودکان دارد. مصرف زیاد مواد غذایی حاوی چربی و قند، به خصوص در دوران کودکی، می‌تواند به بلوغ زودرس منجر شود. تحقیقاتی که در مجله‌های معتبر مانند American Journal of Clinical Nutrition منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند که رژیم غذایی نامناسب می‌تواند بر روند بلوغ تأثیر بگذارد.

برخی از مطالعات نشان داده اند که نسبت قند به پروتئین در رژیم غذایی ممکن است بر زمان بلوغ، به ویژه در دختران تأثیر بگذارد. قند زیاد همراه با مصرف کم پروتئین ممکن است اثرات شروع بلوغ را تشدید کند.

رژیم های غذایی سرشار از چربی های خاص، به ویژه چربی های اشباع شده، می تواند منجر به افزایش مقاومت به انسولین شود. سطوح بالاتر انسولین می تواند تخمدان ها را برای تولید استروژن بیشتر تحریک کند، هورمونی که در شروع بلوغ در دختران نقش دارد. این به طور بالقوه می تواند منجر به شروع زودتر قاعدگی و سایر علائم بلوغ شود.

نتایج یک تحقیق که درسال 2018 منتشر شد با عنوان:

Association between Dietary Patterns and Precocious Puberty in Children: A Population-Based Study

 

در مورد ارتباط بین الگوهای غذایی و بلوغ زودرس در کودکان ۶ تا ۱۲ ساله در شانگهای چین به نتایج مشابهی دست یافتند آنها سه الگوی غذایی را مشخص کردند:

رژیم غذایی سنتی: شامل سبزیجات، میوه‌ها، گوشت قرمز، گوشت سفید و غذاهای دریایی.

رژیم غذایی ناسالم: شامل دسرها، تنقلات ناسالم، نوشیدنی‌های گازدار و غذاهای سرخ‌کردنی.

رژیم غذایی پروتئینی: شامل پروتئین‌های گیاهی و لبنیات.

رژیم غذایی ناسالم به طور معناداری با بلوغ زودرس در دختران و پسران مرتبط بود. این ارتباط در دختران بعد از تنظیم سن و شاخص توده بدنی BMI  ماندگار ماند، اما در پسران این ارتباط معنادار نبود. رژیم غذایی سنتی هیچ ارتباط معناداری با بلوغ زودرس در دختران و پسران نداشت. رژیم غذایی پروتئینی نیز ارتباط معناداری با بلوغ زودرس نشان نداد.

همچنین در این تحقیقات مشخص گردید: مصرف زیاد غذاهای ناسالم، مانند غذاهای سرخ‌کردنی و نوشیدنی‌های شیرین، می‌تواند به چاقی و افزایش وزن سریع منجر شود که به نوبه خود می‌تواند باعث بلوغ زودرس شود. برعکس، مصرف زیاد میوه و سبزیجات ممکن است به تأخیر در بلوغ زودرس مرتبط باشد.

برای تغذیه کودکان و جلوگیری از بلوغ زودرس، باید به انتخاب مواد غذایی مناسب توجه ویژه‌ای داشت. برخی مواد غذایی می‌توانند تأثیر مثبت بر رشد سالم کودکان داشته باشند، در حالی که دیگر مواد می‌توانند باعث بروز مشکلاتی از جمله بلوغ زودرس شوند. در اینجا چند دسته غذایی که مصرف آنها توصیه می‌شود و برخی که بهتر است از آنها اجتناب شود را معرفی می‌کنم:

مواد غذایی توصیه‌شده برای جلوگیری از بلوع زودرس

1. سبزیجات و میوه‌ها:

توصیه‌شده: سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، بروکلی و کلم، و میوه‌های غنی از ویتامین‌ها مانند پرتقال، سیب و توت‌ها، مصرف میوه های هر فصل در زمان خودش.

دلیل: این مواد غذایی سرشار از فیبر، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که می‌توانند به تنظیم هورمون‌ها و تقویت سیستم ایمنی کمک کنند.

2. غلات کامل و حبوبات:

توصیه‌شده: جو دوسر، برنج قهوه‌ای، نان‌های سبوس‌دار، و حبوباتی مانند عدس و نخود و خوراک های سنتی که شامل حبوبات هستند.

دلیل: غلات کامل به دلیل داشتن فیبر و مواد مغذی دیگر برای رشد طبیعی کودکان ضروری‌اند.

3. پروتئین‌های سالم:

توصیه‌شده: گوشت بدون چربی (مانند مرغ و بوقلمون)، ماهی‌های چرب (مانند سالمون)، تخم مرغ و لبنیات کم چرب.

دلیل: پروتئین‌ها برای رشد عضلات و استخوان‌ها و حفظ تعادل هورمونی بسیار مهم هستند. همچنین تحقیقات مختلف ثابت کرده اند کودکانی که در رژیم غذایی خود به میزان کافی پروتئین مصرف می کنند قد بلندتری دارند.

4. لبنیات کم‌چرب:

توصیه‌شده: شیر، ماست و پنیر کم‌چرب.

دلیل: کلسیم موجود در لبنیات به تقویت و رشد استخوان‌ها و دندان‌ها کمک می‌کند و ویتامین D نیز برای رشد طبیعی در کنار کلسیم و پروتئین ضروری است که باید از منابع خود مانند زرده تخم مرغ و روغن ماهی تامین شود که در بند سوم به آن اشاره شد. بهتر است هر از چند گاهی عدم کمبود ویتامین دی فرزند خود را از طریق آزمایش بررسی کنید.

رژیم غذایی مناسب و متعادل به ویژه در دوران رشد می‌تواند تأثیر زیادی بر بلندی قد داشته باشد. مواد مغذی کلیدی مانند پروتئین، کلسیم، و ویتامین D نقش مهمی در تقویت استخوان‌ها و رشد قد ایفا می‌کنند.

پرهیز غذایی برای پیشگیری از بلوغ زودرس و کوتاهی قد

1. غذاهای فرآوری‌شده و حاوی چربی‌های ترانس:

پرهیز شود: چیپس، پفک و مانند آن، فست فود، کیک و شیرینی‌های صنعتی، نودل و ماکارونی به خصوص اگر زیاد مصرف شوند، سرخ کردنی ها به خصوص در حرارت بالا و چربی زیاد.

دلیل: این غذاها حاوی مواد افزودنی و چربی‌های ناسالم هستند که می‌توانند باعث اختلالات هورمونی و افزایش وزن شوند. همچنین بسته بندی و مواد نگهدارنده آنها مشکل ایجاد خواهد کرد.

2. مواد غذایی حاوی قند بالا:

پرهیز شود: نوشابه‌های گازدار، آب‌میوه‌های مصنوعی، شکلات و شیرینی‌های بسته‌بندی‌شده.

دلیل: مصرف بیش از حد قند با چاقی و اختلالات هورمونی مرتبط است.

3. محصولات حاوی مواد شیمیایی مختل‌کننده غدد درون‌ریز:

پرهیز شود: غذاهایی که در بسته‌بندی‌های پلاستیکی قرار دارند، به‌ویژه آنهایی که حاوی بیسفنول A (BPA) و فتالات‌ها هستند، چربی های حیوانی (چربی گوشت و پی) بخصوص اگر حیوان در معرض آفات و مواد شیمیایی بوده است و اگر زیاد مصرف شوند.

دلیل: این مواد شیمیایی می‌توانند به طور مستقیم بر سیستم هورمونی اثر بگذارند و خطر بلوغ زودرس را افزایش دهند​(

محدود کردن مصرف غذاهای ناسالم و تمرکز بر یک رژیم غذایی متعادل و سالم می‌تواند به حفظ رشد طبیعی کودکان و کاهش خطر بروز مشکلات مرتبط با بلوغ زودرس کمک کند.

محیط اجتماعی و روانی و بلوغ زودرس

شرایط اجتماعی و روانی نیز می‌تواند بر بلوغ زودرس تأثیر بگذارد. کودکانی که در محیط‌های استرس‌زا یا با مشکلات خانوادگی بزرگ می‌شوند، ممکن است زودتر از سایرین به بلوغ برسند. مطالعات نشان می‌دهند که تجربه‌های عاطفی و روانی می‌تواند تأثیر زیادی بر زمان بلوغ داشته باشد.

مواد شیمیایی و تاثیرات هورمونی در بلوغ

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند فتالات‌ها و BPA که در برخی از محصولات روزمره وجود دارند، می‌تواند به تغییرات هورمونی و بلوغ زودرس منجر شود. تحقیقات در این زمینه در نشریاتی مانند Environmental Health Perspectives منتشر شده‌اند و نشان می‌دهند که این مواد می‌توانند تأثیر منفی بر سیستم هورمونی کودکان داشته باشند.

فتالات‌ها و BPA (Bisphenol A) از جمله مواد شیمیایی هستند که در صنایع مختلف به‌ویژه در تولید پلاستیک و محصولات روزمره استفاده می‌شوند. این مواد می‌توانند به عنوان مختل‌کننده‌های غدد درون‌ریز عمل کنند، یعنی قادرند بر روی سیستم هورمونی بدن تأثیر بگذارند و عملکرد طبیعی هورمون‌ها را مختل کنند. تحقیقات نشان می‌دهند که BPA می‌تواند بر روی هورمون‌های استروژن تأثیر بگذارد و به بلوغ زودرس در کودکان منجر شود. یک مطالعه در Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism تأثیر BPA بر روی بلوغ جنسی دختران را بررسی کرده و ارتباطی بین سطوح بالای BPA و شروع زودرس قاعدگی را یافت.

فتالات‌ها به‌طور گسترده‌ای در محصولات پلاستیکی، عطرها و مواد آرایشی به کار می‌روند. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که قرار گرفتن در معرض این مواد می‌تواند با بلوغ زودرس در دختران مرتبط باشد.

تابه‌های نچسب معمولاً با مواد پرفلوئوروآلکیل PFAS  پوشانده می‌شوند، به‌ویژه موادی که به نام اسید پرفلوئورواکتانوئیک PFOA  شناخته می‌شود PFAS  ها گروهی از مواد شیمیایی ساخته دست بشر هستند که برای چندین دهه در کاربردهای مختلف از جمله در تولید ظروف نچسب استفاده می‌شوند، اما در لباس‌های ضد آب و پارچه‌ها و فرش‌های مقاوم در برابر لک نیز به کار رفته اند.

 

PFAS  مختل کننده غدد درون ریز شناخته شده است. سیستم غدد درون ریز هورمون ها را در بدن تنظیم می کند که به نوبه خود عملکردهای مختلفی از جمله رشد، متابولیسم و تولید مثل را کنترل می کنند. اختلال در سیستم غدد درون ریز می تواند بر زمان و شروع بلوغ تأثیر بگذارد. به طور خاص، برخی از مطالعات نشان داده اند که قرار گرفتن در معرض PFAS می تواند منجر به شروع زودتر قاعدگی دختران در سنین پایین شود. واضح است که قاعدگی زودرس نشانگر بلوغ زودرس است.

مطالعات تحقیقاتی نشان داده است که قرار گرفتن در معرض PFAS در دوران بارداری یا جنینی یا در دوران نوزادی می‌تواند به طور بالقوه بر نقاط عطف رشد، از جمله زمان بلوغ تأثیر بگذارد. این امر نگران کننده است زیرا جنین های در حال رشد و کودکان خردسال آسیب پذیری بیشتری دارند.

برخی از دام ها ممکن است به دلایل مختلف در معرض ترکیبات هورمون مانند قرار گیرند. علاوه بر این، خوراک آنها می تواند با موادی که پتانسیل مختل کننده غدد درون ریز را دارند، آلوده شود. این مواد همچنین می توانند در چربی حیواناتی که به عنوان غذا برای انسان استفاده می شوند، تجمع کنند. بقایای این مواد می توانند در چربی حیوانی باقی بمانند و زمانی که خورده شوند به طور بالقوه می توانند تعادل هورمونی انسان را مختل کنند.

تعدادی از آفت کش ها کم یا زیاد با بلوغ زودرس مرتبط هستند. اینها عبارتند از DDT  دی کلرودی فنیل تری کلرواتان و متابولیت آن DDE دی کلرودی فنیل دی کلرواتیلن، و طبقه ای از آفت کش ها به نام ارگانوفسفره ها، پیرتروئیدها و ارگانوکلرین ها.

اگرچه به دلیل نگرانی های زیست محیطی و بهداشتی استفاده از DDT در دهه 1970 در بسیاری از کشورها ممنوع شد، اما در قرن بیست و یکم هنوز در مناطقی  استفاده می شود. تعدادی گزارش تحقیقاتی در دهه گذشته وجود دارد که تأثیر چند نسلی فقط از DDT را نشان می دهد. در یک مطالعه، کودکان – به ویژه پسران – که در معرض سطوح بالاتر DDT و سایر مواد مختل کننده غدد درون ریز در رحم قرار داشتند، بیشتر در معرض بلوغ زودرس بودند. در مطالعه دیگری که در سال 2021 منتشر شد، نشان داد که اثر DDT حتی طولانی‌تر است. این گزارش نشان داد که قرار گرفتن در معرض DDT در مادربزرگ‌ها با بلوغ زودرس در نوه‌هایشان ارتباط معنا داری وجود دارد.

ارتباط فعالیت‌های ورزشی و بلوغ

فعالیت‌های ورزشی و سطح فعالیت فیزیکی نیز می‌توانند بر روند بلوغ تأثیر بگذارند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که ورزش‌های شدید می‌توانند تأثیر بر هورمون‌ها و بلوغ بگذارند و در مواردی باعث تأخیر در بلوغ شوند. و در برخی موارد هم منجر به بلوغ زودرس شده اند.

برخی تحقیقات نشان داده اند ورزش های با شدت بالا، مانند دویدن و شنا، ممکن است با افزایش سطوح هورمون های جنسی مرتبط باشند که می تواند به بلوغ زودرس منجر شود.

این امر به ویژه در مورد ورزشکاران جوان که تحت فشار بالای جسمی و روانی قرار دارند، صادق است. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد شرکت در ورزش های استقامتی از سنین پایین می تواند باعث افزایش سطوح استروژن و در نتیجه بلوغ زودرس در دختران شود.

ارتباط بین ورزش و بلوغ پیچیده است و نیازمند بررسی همه جانبه است. برخی تحقیقات هم نشان داده اند که ورزش می تواند در عقب افتادن بلوغ نقش داشته باشد.

مطالعه‌ای در American Journal of Sports Medicine  منتشر شد که در  این تحقیق نتیجه گیری شده است نوجوانان پسر در ورزش‌های رقابتی و پرتحرک مانند فوتبال و بسکتبال، ممکن است به دلیل افزایش سطوح تستوسترون، زودتر از همسالان خود به بلوغ برسند.

مطالعه‌ای دیگر از The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism  نشان داده است که دختران ورزشکار در رشته‌های ورزشی استقامتی (مانند دو و میدانی و دوچرخه‌سواری) ممکن است با تأخیر در سن شروع قاعدگی مواجه شوند. این تأخیر به دلیل کاهش چربی بدن و سطوح پایین هورمون‌های استروژن است.

ارتباط بین چربی و هورمون های زنانه

ارتباط بین چربی بدن و عدم تعادل هورمونی در زنان پیچیده و تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله چاقی و ترکیب بدنی است. افزایش بیش از حد چربی بدن، به‌ویژه در موارد چاقی، می‌تواند تعادل هورمونی را مختل کرده و منجر به اختلالات تولیدمثلی شود. هورمون‌هایی مانند لپتین که توسط بافت چربی تولید می‌شود و گرلین که با کنترل اشتها مرتبط است، در این فرایند نقش مهمی ایفا می‌کنند.

به عنوان مثال، سطح لپتین با افزایش چربی بدن بالا می‌رود و می‌تواند عملکرد تخمدان را تحت تأثیر قرار دهد، که به شرایطی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک  PCOS  منجر می‌شود. سطح بالای لپتین ممکن است نتایج باروری را کاهش داده و منجر به کاهش کیفیت جنین‌ها شود​.

از سوی دیگر، هورمون گرلین که با احساس گرسنگی مرتبط است، می‌تواند در مواقع کمبود انرژی باعث سرکوب عملکرد تولیدمثلی شود. این هورمون می‌تواند ترشح هورمون‌های تولیدمثلی را کاهش داده و تعادل هورمونی را مختل کند​.

حفظ وزن نرمال از طریق تغذیه متعادل و فعالیت بدنی می‌تواند به تنظیم این هورمون‌ها کمک کرده و سلامت تناسلی را بهبود بخشد. به عنوان مثال، کاهش وزن در زنان مبتلا به PCOS با بهبود تخمک‌گذاری و تنظیم هورمونی همراه است.

گوشی های هوشمند و وسایل الکترونیکی و تاثیر بر رشد فرزندان

استفاده بیش از حد از موبایل‌ها و دستگاه‌های هوشمند می‌تواند تأثیرات منفی بر روی رشد و بلوغ کودکان داشته باشد. این تأثیرات شامل مشکلات خواب، تأخیر در توسعه مهارت‌های اجتماعی، بلوغ زودرس عاطفی و مشکلات سلامت روان می‌شود. بنابراین، مدیریت زمان استفاده از این دستگاه‌ها و تشویق به فعالیت‌های بدنی و اجتماعی کودکان بسیار مهم است. خواب ناکافی و قرار گرفتن بیش از حد در معرض صفحه‌های رسانه‌ای به‌طور همزمان به مشکلات سلامت روان در کودکان و نوجوانان مرتبط شده‌اند که کوتاه قدی یکی از آنهاست.

 

در این مطالعه ای که در سال 2019، روی  ۱۴۵ کودک در سنین ۳ تا ۶ سال انجام شد. خواب آنها به‌طور عینی با استفاده از ابزار اندازه‌گیری فعالیت به مدت یک هفته مورد بررسی قرار گرفت و ارزیابی شد. نتایج نشان داد که مدت زمان خواب، زمان‌بندی و کارایی خواب اندازه‌گیری شده به‌طور عینی با مدت زمان قرار گرفتن در معرض صفحه نمایش مرتبط بود. ارتباط بین زمان صفحه نمایش و مشکلات رفتاری تحت تأثیر مدت زمان خواب قرار داشت، به این معنا که این ارتباط تنها برای کودکانی که مدت زمان خواب آن‌ها ۹.۸۸ ساعت یا کمتر در شب بود، معنادار بود. طبق این تحقیقات، ترکیب افزایش قرار گرفتن در معرض صفحه نمایش و کاهش مدت زمان خواب ممکن است به‌ویژه برای سلامت روان کودکان مضر باشد.

مطالعه ای تحت عنوان Screen Time and Physical Activity Among Children and Adolescents در سال 2022 منتشر شد این تحقیقات نشان داد که افزایش زمان صرف شده در مقابل صفحه نمایش به کاهش فعالیت‌های بدنی و اضافه وزن منجر شده بود، که این خود می‌تواند تأثیر منفی بر رشد فیزیکی و سلامتی کودکان داشته باشد.

 

استفاده بیش از حد از موبایل‌ها و دستگاه‌های هوشمند می‌تواند تأثیرات منفی بر روی رشد و بلوغ کودکان داشته باشد. این تأثیرات شامل مشکلات خواب، افزایش توده چربی تأخیر در توسعه مهارت‌های اجتماعی، بلوغ زودرس عاطفی و مشکلات سلامت روان می‌شود. بنابراین، مدیریت زمان استفاده از این دستگاه‌ها و تشویق به فعالیت‌های بدنی و اجتماعی بسیار مهم است.

 

تأثیرات بلوغ زودرس بر رشد

بلوغ زودرس می‌تواند تأثیرات منفی متعددی بر رشد عاطفی، اجتماعی و جسمی کودکان داشته باشد در ادامه به بررسی هر کدام از آنها می پردازیم:

رشد جسمی:

بلوغ زودرس ممکن است باعث توقف زودرس رشد قدی شود. کودکانی که زود به بلوغ می‌رسند، ممکن است به سرعت به اندازه بزرگسالان برسند، اما در موارد بسیاری هم رشد استخوانی آنها ممکن است زودتر متوقف شود که سبب کوتاهی قد آنها خواهد شد.

تأثیرات روانی:

کودکان با بلوغ زودرس ممکن است با چالش‌های روانی بیشتری مواجه شوند، از جمله اضطراب، افسردگی و مشکلات اجتماعی. این کودکان ممکن است احساس تنهایی و انزوا کنند، زیرا قادر به برقراری ارتباط با همسالان خود نیستند.

رفتارهای پرخطر:

بلوغ زودرس می‌تواند منجر به رفتارهای پرخطر در نوجوانان شود. تحقیقات نشان داده‌اند که نوجوانان با بلوغ زودرس ممکن است در معرض خطر اعتیاد به مواد مخدر، الکل و رفتارهای جنسی زودهنگام قرار گیرند و در موارد متعدد در دام افراد ناباب افتاده اند. در این شرایط باید با فرزندان خود وقت بیشتری بگذرانید و سعی کنید کنار آنها باشید چون بیش از همیشه به شما نیاز دارند.

 

راهکارهای جلوگیری از بلوغ زود رس

برای کاهش خطر بلوغ زودرس، چند راهکار موثر پیشنهاد شده است:

1. تغذیه سالم و فعالیت بدنی متعادل: تشویق به تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم می‌تواند خطر چاقی و در نتیجه بلوغ زودرس را کاهش دهد.

مثال‌هایی از مواد غذایی صنعتی حاوی مواد افزودنی مضر:

• پفک و چیپس: حاوی مقادیر زیادی نمک، چربی‌های ترانس و رنگ‌های مصنوعی هستند که می‌توانند به مشکلات قلبی عروقی، چاقی و اختلالات رفتاری منجر شوند.
• نوشابه‌های گازدار: حاوی مقادیر زیادی قند، کافئین و رنگ‌های مصنوعی هستند که می‌توانند به چاقی، پوسیدگی دندان و مشکلات رفتاری منجر شوند.
• آب‌نبات‌ها و شکلات‌های صنعتی: اغلب حاوی رنگ‌های مصنوعی، شیرین‌کننده‌های مصنوعی و چربی‌های ترانس هستند.
• سوسیس و کالباس: حاوی نیترات و نیتریت سدیم هستند که برای حفظ رنگ و طعم استفاده می‌شوند و می‌توانند به تولید مواد سرطان‌زا در بدن منجر شوند.
• غذاهای کنسرو شده: ممکن است حاوی BPA باشند که درباره تاثیرات هورمونی آن صحبت کردیم

1. محدود کردن تماس با مواد شیمیایی مضر: کاهش استفاده از محصولات و به خصوص ظروف پلاستیکی و انتخاب محصولات طبیعی‌تر می‌تواند از تماس با مواد مختل‌کننده غدد درون‌ریز جلوگیری کند. به کودکان خود آب معدنی در ظروف پلاستیکی ندهید و از آنها به عنوان قمقمه استفاده نکنید. همینطور قمقمه های پلاستیکی در اختیار آنها قرار ندهید!  به خصوص غذایی که داغ است و در ظروف پلاستیکی ریخته می شود را به کودکان خود ندهید! از ظروف یکبار مصرف دوری کنید و همینطور سفره های پلاستیکی. خوراکی هایی که در بسته بندی های پلاستیکی هستند مانند چیپس، پفک، کیک و کلوچه و … علاوه بر اینکه در معرض این مواد شیمیایی هستند مواد نگهدارنده آنها هم می تواند بر بلوغ زودرس آنها تاثیر گذار باشد.
2. مدیریت استرس: ایجاد محیط روانی آرام و پایدار برای کودکان می‌تواند به کاهش خطر بلوغ زودرس کمک کند.
3. مشاوره پزشکی: در صورت مشاهده نشانه‌های بلوغ زودرس، مراجعه به پزشک متخصص غدد کودکان برای بررسی دقیق و شروع درمان در صورت نیاز توصیه می‌شود​(
4. از ظروف نچسب فاصله بگیرید: اگر از ظروف نچسب استفاده می کنید، جایگزین های زیادی مانند فولاد ضد زنگ، چدن، سرامیک و شیشه وجود دارد. هر نوع ظروف از نظر پخت و پز و نگهداری مزایا و معایبی دارد. اگر همچنان می خواهید از تابه های نچسب استفاده کنید، از گرم کردن بیش از حد آنها خودداری کنید. دمای بالا می تواند باعث شود که پوشش نچسب سریعتر خراب شود و به طور بالقوه دود آزاد شود. همیشه روی حرارت ملایم تا متوسط ​​بپزید و از قرار دادن تابه های نچسب در فری که روی دمای بالا تنظیم شده است خودداری کنید.

این تحقیقات نشان می‌دهند که درک بهتر دلایل بلوغ زودرس و انجام اقداماتی برای پیشگیری می‌تواند نقش مؤثری در کاهش وقوع این پدیده داشته باشد.

درمان پزشکی بلوغ زودرس

بلوغ زودرس چگونه درمان می شود؟

اگر فرزند شما بلوغ زودرس داشته باشد، پزشکتان ممکن است شما را به متخصص غدد اطفال ارجاع دهد. (پزشک متخصص در اختلالات رشد و هورمونی در کودکان)

اهداف درمان عبارتند از:

• متوقف کردن یا حتی معکوس کردن رشد جنسی
• توقف رشد سریع و بلوغ استخوانی که می تواند منجر به کوتاهی قد در بزرگسالی یا شروع زودرس پریود شود.

بسته به علت، دو روش ممکن برای درمان وجود دارد:

درمان علت یا بیماری زمینه ای

کاهش سطح بالای هورمون های جنسی با دارو برای جلوگیری از رشد جنسی

گاهی اوقات، درمان یک مشکل بهداشتی مرتبط می تواند بلوغ زودرس را متوقف کند. اما در بیشتر موارد، هیچ بیماری دیگری وجود ندارد، بنابراین درمان معمولاً شامل هورمون درمانی برای توقف رشد جنسی است.

درمان هورمونی تایید شده در حال حاضر با داروهایی به نام آنالوگ های LHRH است . این هورمون‌های مصنوعی (ساخت انسان) تولید هورمون‌های جنسی در بدن را که باعث بلوغ زودرس می‌شوند، مسدود می‌کنند. نتایج مثبت معمولاً در عرض یک سال پس از شروع درمان مشاهده می شود. آنالوگ های LHRH به طور کلی بی خطر هستند و معمولاً هیچ عارضه جانبی در کودکان ایجاد نمی کنند.

در دختران، اندازه سینه ممکن است کاهش یابد. در پسران، آلت تناسلی و بیضه ها ممکن است به اندازه مورد انتظار برای سن آنها کوچک شود. رشد قد نیز به میزان مورد انتظار برای کودکان قبل از بلوغ کاهش می یابد. رفتار کودک هم معمولاً با سن او تناسب بیشتری پیدا خواهد کرد.

طب سنتی چینی و بلوغ زودرس

طب سنتی چینی در این زمینه تحقیقات بسیاری انجام داده است. درمان استاندارد طلایی برای بلوغ زودرس، استفاده از آگونیست‌های هورمون گنادوتروپین-آزادکننده (GnRHa) است که اگرچه مؤثر هستند، اما نیاز به بررسی‌های طولانی مدت برای ایمنی و عوارض دارند. به همین دلیل، گیاهان دارویی سنتی در شرق آسیا به عنوان جایگزینی برای تأخیر در بلوغ زودرس مورد توجه قرار گرفته‌اند. گیاهانی مانند انمارنه، فیلودندرون، رهامنیه و پوریا در درمان این مشکل استفاده می‌شوند و به نظر می‌رسد که بتوانند با تأثیر بر مکانیزم‌های مولکولی، به تأخیر در بلوغ کمک کنند.

این تحقیق به مکانیسم‌های مختلفی مانند تأثیرات ژن‌های KISS1  و MKRN3  در بلوغ زودرس اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه این ژن‌ها ممکن است با تنظیم ترشح هورمون‌ها به تأخیر بلوغ کمک کنند. همچنین استفاده از فرمول‌های گیاهان دارویی مانند Zhi Bai Di Huang Wan  و Shu Gan Xie Huo  در درمان بلوغ زودرس موفق بوده است. این فرمول‌ها با تنظیم هورمون‌های جنسی و کاهش سطح استروژن می‌توانند به تأخیر در بلوغ و کاهش اثرات منفی آن کمک کنند.

مختصری درباره این گیاهان دارویی:

فیلودندرون Phellodendron amurense

درختی است که پوست آن در طب سنتی چینی به‌عنوان یک گیاه دارویی برای درمان مشکلات التهابی، عفونت‌ها، و مشکلات گوارشی استفاده می‌شود. این گیاه حاوی ترکیبات فعال مانند بربرین است که خواص ضدالتهابی، ضدباکتری و آنتی‌اکسیدانی دارد. در طب سنتی، فیلودندرون دارویی برای متعادل کردن گرمای بیش از حد بدن، بهبود مشکلات کبدی، و همچنین کمک به بهبود بیماری‌های مزمن به کار می‌رود.

انمارنه  (Anemarrhena asphodeloides)

• مشخصات: این گیاه از خانواده Liliaceae  است و در طب سنتی چینی با نام Zhi Mu  شناخته می‌شود. انمارنه به صورت ریشه‌های خشک شده به کار می‌رود.
• کاربرد در طب سنتی چینی: انمارنه به خاطر خواص خنک‌کننده و مرطوب‌کننده‌اش معروف است. در طب چینی، این گیاه برای کاهش گرمای بیش از حد بدن استفاده می‌شود. انمارنه به تقویت یین (Yin) بدن کمک می‌کند و برای درمان بیماری‌های ناشی از خشکی و گرما، مانند تب بالا، عفونت‌ها و سرفه‌های خشک به کار می‌رود. همچنین برای مشکلات قاعدگی و نارسایی کلیه نیز تجویز می‌شود.

رهامنیه  (Rehmannia glutinosa)

• مشخصات: این گیاه از خانواده Scrophulariaceae  است و در طب سنتی چینی به نام Di Huang  شناخته می‌شود. از دو نوع خشک‌شده و فرآوری‌شده‌ی ریشه رهامنیه در درمان استفاده می‌شود.
• کاربرد در طب سنتی چینی: رهامنیه به طور سنتی برای تقویت یین (Yin) و تغذیه خون استفاده می‌شود. این گیاه به عنوان یکی از اجزای اصلی داروهای چینی برای درمان نارسایی کلیه و کبد و همچنین تقویت خون و جلوگیری از پیری زودرس به کار می‌رود. رهامنیه اغلب در ترکیبات دارویی برای درمان کم‌خونی، تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود علائم قاعدگی استفاده می‌شود. همچنین این گیاه برای تسکین خستگی، درمان اختلالات مرتبط با خون و بهبود سیستم عصبی مفید است.

پوریا (Poria cocos)

• مشخصات: پوریا یک قارچ دارویی از خانواده Polyporaceae  است که در طب سنتی چینی با نام Fu Ling  شناخته می‌شود. این قارچ معمولاً در اطراف ریشه‌های درخت کاج رشد می‌کند و قسمت مورد استفاده آن، بدن میسیلیومی قارچ است.
• کاربرد در طب سنتی چینی: پوریا به‌عنوان یک داروی آرام‌بخش و مدر در طب چینی استفاده می‌شود. این گیاه برای تقویت عملکرد طحال، کمک به دفع آب اضافی از بدن و آرامش سیستم عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پوریا همچنین در بهبود هضم، کاهش استرس و اضطراب، و رفع احتباس مایعات کاربرد دارد. به دلیل خواص مدر، پوریا در درمان ادم و همچنین بهبود خواب استفاده می‌شود.

طب سنتی و تعادل هورمونی

در طب سنتی ایرانی، چندین گیاه وجود دارند که به‌طور سنتی برای متعادل‌سازی هورمون‌ها یا کاهش ترشح هورمون‌های زنانه (مانند استروژن) استفاده می‌شوند. برخی از این گیاهان عبارتند از:

1. نعناع (Mentha): نعناع به‌خصوص نعناع فلفلی ممکن است به کاهش سطح استروژن کمک کند و تأثیر مثبتی بر متعادل کردن هورمون‌ها داشته باشد. در مطالعه ای، تأثیر عصاره نعناع بر سطح استروژن و پروژسترون در موش‌های ماده بررسی شد. نتایج نشان داد که نعناع می‌تواند سطح استروژن را در این موجودات کاهش دهد. اما در این تحقیقات روی انسان ها به صورت مستقیم آزمایش نشده است.
2. سرکه سیب: در طب سنتی، سرکه سیب برای متعادل کردن هورمون‌ها و کنترل علائم ناشی از تغییرات هورمونی به‌کار می‌رود. مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است نشان داده است که سرکه سیب باعث کاهش چربی و قند خون در موارد متعددی می شود که به صورت غیر مستقیم بر کاهش سطح هورمون های زنانه تاثیر گذار است.
3. بابونه  (Matricaria chamomilla): بابونه با خواص آرامش‌بخش و ضدالتهابی‌اش، به تعادل هورمون‌ها کمک کرده و در کاهش اثرات استروژن اضافی مؤثر است. بابونه حاوی ترکیباتی مانند آنتی‌اکسیدان‌ها و فلاونوئیدها است که می‌توانند بر روی سیستم هورمونی تأثیر بگذارند. به‌ویژه، یکی از فلاونوئیدهای موجود در بابونه به نام Apigenin شناخته شده است که ممکن است تأثیراتی بر روی گیرنده‌های استروژنی داشته باشد. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که Apigenin می‌تواند به عنوان یک ماده‌ای با خاصیت ضد استروژنی عمل کند، به این معنا که می‌تواند به گیرنده‌های استروژن متصل شود و به نوعی فعالیت استروژن را کاهش دهد. این خاصیت ممکن است در برخی شرایط به کاهش سطح استروژن کمک کند. اما برای نتیجه گیری دقیق تر نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد.
4. زنجبیل (Zingiber officinale): زنجبیل خاصیت ضد التهابی دارد و در طب سنتی برای تنظیم سطح هورمون‌ها و کاهش استروژن به‌کار می‌رود. زنجبیل حاوی ترکیباتی مانند جینجرول و شگاول است که به عنوان مواد فعال شناخته شده‌اند. این ترکیبات خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی دارند و ممکن است بر روی متابولیسم هورمونی تأثیر بگذارند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که زنجبیل می‌تواند به عنوان یک آنتی‌اکسیدان عمل کند و از آسیب سلولی جلوگیری کند. همچنین، ممکن است تأثیرات مثبتی بر روی متابولیسم هورمونی و کنترل قند خون داشته باشد، که این می‌تواند به صورت غیر مستقیم به تعادل هورمون‌ها کمک کند. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که زنجبیل می‌تواند به تعادل هورمونی کمک کند و در شرایط خاص، ممکن است به افزایش سطح استروژن کمک کند. به‌ویژه در زنان، زنجبیل ممکن است به تأمین هورمون‌های زنانه کمک کند و به بهبود چرخه قاعدگی و باروری کمک نماید. از طرف دیگر، زنجبیل ممکن است در برخی موارد به عنوان یک آنتی‌اکسیدان و ضد التهابی عمل کند و در نتیجه به کنترل و تنظیم سطح هورمون‌ها کمک کند. این به این معناست که در صورت وجود افزایش غیرطبیعی سطح استروژن، ممکن است زنجبیل به تعادل آن کمک کند و در نتیجه سطح استروژن را کاهش دهد. تأثیر زنجبیل بر سطح استروژن می‌تواند به شرایط خاص فرد، دوز مصرفی، و نوع استفاده از زنجبیل بستگی داشته باشد. به‌طور کلی، زنجبیل ممکن است به تعادل هورمونی کمک کند، اما به این معنا نیست که همیشه باعث افزایش یا کاهش سطح استروژن می‌شود. توجه داشته باشید زیاده روی در مصرف زنجبیل می تواند عوارضی داشته باشد بهتر است در استفاده از آن با احتیاط برخورد کنید و با پزشک خود مشورت نمایید.

این گیاهان بیشتر به عنوان تنظیم‌کننده‌های هورمونی عمل می‌کنند و ممکن است برای کاهش هورمون‌های زنانه به‌کار روند و به جلو گیری از بلوغ زودرس کمک کنند. البته همیشه توصیه می‌شود قبل از استفاده از هر گیاه دارویی، با پزشک متخصص مشورت کنید.

بلوغ زودرس یک پدیده پیچیده است که تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، تغذیه‌ای، اجتماعی و محیطی قرار دارد. درک این عوامل و تأثیرات آن می‌تواند والدین، معلمان و متخصصان بهداشت را در راستای بهبود شرایط زندگی کودکان و نوجوانان کمک کند. این مقاله برای افزایش دانش شما در یاد بگیر دات کام تهیه شده است. هر اقدامی انجام می دهید حتما با متخصص مربوطه مشورت کنید.

ترجمه و تحقیق: علی یزدی مقدم

برخی منابع:

موسسه Kids Health

University School of Medicine, Shanghai

Nutrients

BioMed Central

International Journal of Environmental Research and Public Health

برچسب ها: رشد - روح و روان - زنان - فرزندان - قاعدگی - قد - کودک - نوجوان - نوجوانان