نان چزنک، شلکینه یا شله کینه، نان سنتی استان ایلام است که معمولا در فصل بهار توسط بانوان ایلامی طبخ می شود. این غذا در استان های کردستان و لرستان نیز با کمی تفاوت برای مهمانی های بزرگ نیز تهیه می شود.
وسایل لازم برای پخت نان چزنک
برای تهیه نان چزنک نیاز به وسایل زیر می باشد:
ساج: نوعی صفحه چدن دایره ای گود است که برای پخت نان های نازک محلی بر روی آتش هیزم یا اجاق گاز یا پلو پز گازی در برخی نقاط کشور رایج است. برخی از این ساج ها چدنی با بدنه استیل در سه سایز 50، 60 و 70 سانتی متری در بازار موجود است.
چاقو
اجاق هیزمی یا گازی
مواد لازم برای پخت نان شلکینه
- آرد 1.5 پیمانه
- آب 2 پیمانه
- نمک به مقدار لازم
- روغن محلی یا کره محلی به مقدار دلخواه
- شیره خرما برای سرو کردن
طرز تهیه نان شلکینه یا چزنک:
ابتدا آرد را الک کنید و با توجه به ذائقه خانواده به آرد، نمک اضافه کنید. آب را کم کم به آرد بیفزایید و آن را با دست مخلوط کنید تا خمیری نیمه آبکی درست شود. دقت داشته باشید تا خمیر سفت نشود.
نان شلکینه را می توانید بر روی اجاق هیزمی یا گازی تهیه کنید ولی در این مقاله ما طبق رسوم مردم محلی ایلام، اجاق هیزمی را انتخاب کرده ایم. اجاق را آماده کنید.
ساج را از طرف داخل یعنی قسمت فرو رفته و گود آن، گِل مالی کنید تا حرارت آتش باعث سوختن نان نشود.
ساج گِل مالی شده را روی اجاق هیزمی بگذارید. چند دقیقه ای صبر کنید تا ساج گرم شود.
وقتی ساج کمی گرم شد با یک دستمال یا پارچه تمیز روی سطح ساج را روغن مالی کنید تا نان به ساج نچسبد. همان طور که در طرز تهیه نان شلکینه گفته شد، خمیر حاصله باید شل باشد در این مرحله با ملاقه مقداری از خمیر را روی ساج بریزید وبا دست پهن کنید طوری که دایره شکل شود. چند دقیقه صبر کنید تا نان پف کند و پشتش طلایی شود سپس با چاقو لبه های نان را از ساج جدا کنید تا بتوانید نان را از ساج جدا کرده و آن را برگردانید تا طرف دیگر نان نیز طلایی شود.
وقتی دو طرف نان شلکینه طلایی شد آن را از روی ساج بردارید و در ظرفی آن را تکه تکه کنید. روی نان را به مقدار دلخواه روغن محلی یا کره وشیره خرما بریزید و نوش جان کنید. برخی به جای شیره خرما از شکر استفاده می کنند.
نان شلکینه از نان های خوشمزه، نازک و مقوی استان ایلام است. نان چزنک به علت داشتن مواد اولیه کم و در دسترس همگان، پخت آن آسان و سریع است. از طرفی وقتی بانوان ایلامی کنار هم جمع می شوند برای عصرانه یا میان وعده این نان خوشمزه را طبخ می کنند و برای مهمانی های عصرانه استفاده می کنند. نان چزنک یا شلکینه به علت سرو شدن با روغن محلی یا کره و شیره خرما دارای خواص بسیار و مقوی است که توصیه می کنیم حتما از این نان برای چاشت کودکان در مدرسه یا مهد کودک و یا میان وعده اعضای خانواده استفاده کنید.
نوش جان
بتول محسنی
