زانو درد عارضه ای عمومی است که برای هر فرد در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. زانو درد ممکن است نتیجه یک صدمه مانند پارگی رباط ها یا پارگی غضروف ها یا بیماری هایی مانند آرتریت، نقرس و عفونت باشد.

بعضی از زانو دردها با اقدامات پیشگیرانه ای که خود بیمار انجام می دهد بهبود می یابد، ورزش درمانی و آتل زانو راهکارهایی هستند که به بهبود این درد کمک کند. با این حال ممکن است گاهی اوقات به عمل جراحی هم نیاز داشته باشد.

علائم

محل و شدت زانو درد بسته به علت آن متفاوت است. نشانه ها و علائمی که گاهی اوقات با زانو درد همراه است شامل:

• متورم شدن و کوفتگی عضلات
• قرمزی و گرمی زانو
• سستی و بی ثباتی
• ناتوانی در راست کردن زانو به طور کامل

چه موقع بایستی به پزشک مراجعه کنید:

• زمانی که نمی توانید وزنتان را روی زانو تحمل کنید
•  نشانه هایی که زانو را متورم نشان می دهد
• نمی توانید زانو را خم و راست کنید
• مشاهده بدشکلی آشکار در پا یا زانو
• تب کردن، قرمزی، درد و ورم در زانو
• احساس می کنید زانویتان ناپایدار است و می لرزد

علت

علت زانو درد صدمه، مشکلات پزشکی، انواع آرتریت و دیگر مسائل می باشد.

صدمه: زانو آسیب دیده می تواند روی رباط، تاندون یا کیسه سینوویال( حاوی ماده سینوویال بین دو بافت مجاور) و غضروف که زانو را احاطه کرده تاثیر بگذارد. برخی از صدمات شایع زانو عبارتند از:

صدمه رباط صلیبی جلویی: صدمه ربات صلیبی جلویی نوعی پارگی در یکی از چهار رباتی است که به درشت نی استخوان ران متصل می شود. پارگی این ربات در افرادی که بسکتبال، فوتبال یا دیگر ورزش هایی که نیاز به تغییرات ناگهانی در بدن دارد شایع است.

شکستگی استخوان: استخوان زانو شامل کاسه زانو است که می تواند در اثر برخورد با وسایل نقلیه یا سقوط اتفاق بیفتد. کسانی که استخوان های ضعیفی دارند بیشتر دچار شکستگی زانو می شوند. مخصوصا افرادی که پوکی استخوان دارند.

Bursitis زانو (التهاب کیسه حاوی مایع سینوویال): بعضی جراحت های زانو به علت التهاب کیسه سینوویال است. کیسه کوچکی حاوی مایع که به عنوان ضربه گیر مفصل زانو است.

ورم کاسه زانو: ورم کاسه زانو سوزش و التهاب یک یا چندین تاندون و بافت های ریشه دار است که به ماهیچه ها یا استخوان متصل می شود. دونده ها، اسکی بازان، دوچرخه سواران و کسانی که ورزش های پرشی انجام می دهند بیشتر مستعد ورم زردپی کشکک زانو هستند.

عوامل مکانیکی

مشکلاتی که می تواند سبب زانو درد شود شامل:

سستی بدن: گاهی اوقات آسیب یا انحطاط استخوان می تواند سبب شود یک قطعه استخوان یا غضروف جدا شود و در محل اتصال زانو شناور شود و تاثیر آن مانند گیر کردن مداد در لولای در می باشد.

دررفتگی کاسه زانو: وقتی که استخوان سه گوش (کاسه زانو) از جلو جابه جا شده دررفتگی اتفاق می افتد، در این موردکاسه زانو ممکن است جا به جا شود و شما می توانید این جابه جایی را ببینید.

درد مفصل یا پا: اگر درد پا یا مفصل ران دارید ممکن است روش راه رفتن خود را برای کم شدن درد آن تغییر دهید. اما این تغییر روش در گام برداشتن ممکن است سبب فشار بیشتر روی مفصل زانو می شود. در بعضی موارد مشکلات مربوط به مفصل ران یا پا به علت درد زانو است.

انواع آرتریت

بیشتر از 100 نوع مختلف از آرتریت وجود دارد که شامل:

• استئوآرتریت

این نوع آرتریت گاهی اوقات آرتریت فرساینده نیز نامیده می شود و شایع ترین نوع آرتریت است. در این بیماری فرسودگی و ساییدگی اتفاق می افتد و با کار زیاد و بالارفتن سن وضعیت غضروف ها وخیم تر می شود.

• آرتریت روماتیسمی

فرم ناتوان کننده آرتریت، آرتریت روماتوئید است یک بیماری خود ایمنی که روی اتصالات بدن تاثیر می گذارد که شامل زانو نیز می شود. آرتریت روماتیسمی یک نوع بیماری مزمن است که گاهی ممکن است شدید و گاهی کوتاه مدت است.

• نقرس

این نوع آرتریت زمانی اتفاق می افتد که اسید اوریک در مفصل ها تجمع پیدا کند. نقرس بیشتر در شست پا اتفاق می افتد و می تواند در زانو نیز مشاهده شود.

• عفونت مفصلی

گاهی اوقات مفاصل می توانند عفونی شده و منجر به تورم، درد و سرخی شود، عفونت مفصلی معمولا با تب همراه است.

عوامل خطر

عواملی که می تواند زانو درد افزایش دهد را شامل:

• افزایش وزن

افزایش وزن فشار روی زانو بیشتر می کند حتی در طول فعالیت های عادی مانند پیاده روی، بالا و پایین رفتن از پله ها. همچنین ممکن است خطر ابتلا به آرتروز را نیز افزایش دهد.

• کاهش انعطاف پذیری ماهیچه ها

عدم انعطاف پذیری ماهیچه ها از جمله دلایل اصلی صدمات زانو است.

• ورزش های خاص

بعضی ورزش ها فشار بیشتری روی زانو و دیگر قسمت های بدن دارد. اسکی در ارتفاعات زیاد با چکمه های اسکی سفت، پرش های بسکتبال و پرش های مکرر روی زانو، راه رفتن ها و هل دادن ها تمامی این موارد خطر زانو درد را افزایش می دهد.

• جراحات قبلی

داشتن صدمات زانو از قبل احتمال دارد دوباره به زانو آسیب وارد کند.

عوارض

همه زانو دردها جدی نیستند. اما بعضی صدمات زانو و برخی بیماری ها مانند استئوآرتریت ممکن است موجب افزایش درد، آسیب مفصلی و ناتوانی شود اگر برای درمان آن اقدام نکنید. گاهی اوقات صدمات زانو حتی اگر خفیف باشد ممکن است در آینده مشکل ساز شود.

تشخیص

آزمایشات فیزیکی که پزشک انجام می دهد شامل:

زانو را برای داشتن التهاب، درد، نرمی، حرارت و کوفتگی های ظاهری بررسی می کند.

ساق پا را بررسی می کند تا ببیند چقدر ساق پا را در جهت مخالف می توانید حرکت دهید.

فشار دادن یا بیرون کشیدن اتصالات برای ارزیابی نقص در زانو

آزمایشات طبی

در بعضی مواقع پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:

• اشعه X
• CT اسکن
• فراصوت (شامل سنوگرافی و…)
• MRI

 آزمایش

اگر پزشک مشکوک به عفونت یا نقرس باشد آزمایش را تجویز می کند که شامل بیرون کشیدن مایع از مفصل زانو از طریق سوزن و آزمایش روی این مایع است، سپس نتایج آزمایش را بررسی می کند.

درمان

درمان  زانو درد به عامل آن بستگی دارد.

دارو

پزشک ممکن است دارو تجویز کند تا به برطرف شدن زانو درد کمک کند برای مواردی مانند آرتریت رماتیسمی یا نقرس.

ورزش درمانی

تقویت ماهیچه های اطراف زانو آن را محکم تر می کند. تمرین و تمرکز روی عضلات ران ( عضله چاهر سر ران) و عضلات پشت ران (همسترینگ). اصلاح الگوهای حرکتی در ورزش و فعالیت ها ورزش برای بهبود توازن نیز مهم است.

تزریق

در بعضی موارد پزشک ممکن است دارو را به صورت مستقیم در مفصل ها تزریق کند، که شامل:

• کورتیکواستروئیدها

تزریق داروی کورتیکواستروئیدها در مفصل زانو ممکن است به کاهش نشانه های آرتریت و کاهش درد که چندماه طول کشیده کمک کند. این تزریق در همه موارد موثر نیست.

• اسید هیالورونیک

نوعی مایع غلیظ که به طور طبیعی مفصل زانو را روان می کند. اسید هیالورونیک می تواند به زانو تزریق شود برای بهبود تحرک و کاهش درد. اگرچه نتایج مطالعات در مورد اثر بخشی این درمان نشان داده شده است که ممکن است حدود 6 ماه طول بکشد.

•  پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)

پلاسمای غنی از پلاکت پلاسمای غلیظ شده خون است که دارای مقادیر فراوان پلاکت می‌باشد. از این پلاسما که از خود بیمار تهیه می‌شود در بعضی مراکز برای درمان صدمات غضروفی و تاندونها و سایر صدمات بافت نرم، استفاده می‌شود.

جراحی

در بعضی از آسیب ها ممکن است جراحی مورد نیاز باشد. جراحی فوری معمولا ضروری نیست، قبل از هر گونه تصمیم گیری در هر دو مورد درمان از طریق جراحی و یا غیر جراحی باید جوانب مثبت و منفی آن در نظر گرفته شود. ولی اگر جراحی انتخال شود شامل موارد زیر است:

جراحی آرتروسکپی

بستگی به نوع صدمه دارد. آرتروسکپییا درون‌بینی مفصل روش جراحی محدودی است که بر روی مفاصل اندام‌های حرکتی انجام می‌شود. آرتروسکپی ممکن است برای خارج کردن اجسام از مفصل زانو و یا حذف یا ترمیم غضروف آسیب دیده و بازسازی پارگی رباط انجام شود.

جراحی جزئی

آرتروپلاستی جایگزین کردن بخش آسیب دیده زانو با قطعات ساخته شده از فلز و پلاستیک است. این جراحی معمولا از طریق برش کوچک انجام شود.

جایگزین زانو به طور کامل

در این روش جراح قسمت های آسیب دیده استخوان و غضروف را از استخوان ران، درشت نی و کاسه زانو جدا می کند و  آن را با یک مفصل مصنوعی ساخته شده از فلز، پلاستیک درجه یک و پلیمر جایگزین می کند.

روش جایگزین

گلوکزامین و کندارتین: تسکین و درمان بیماری‌های تخریبی مفاصل مانند استئوآرتریت و صدمات و آسیب‌های غضروفی مفصلی در ورزشکاران

طب سوزنی: تحقیقات نشان داد طب سوزنی روشی برای کاهش درد زانوی ناشی از استئوآرتریت است. طب سوزنی با قرار دادن سوزن های باریک در نواحی خاص از پوست بدن است.

ترجمه: زهرا صانعی