اتحادیه اروپا یک اتحادیه اقتصادی – سیاسی است که از ۲۸ کشور اروپایی تشکیل شده‌است. اتحادیه اروپا در سال ۱۹۹۹ واحد پول مشترکی به نام یورو را معرفی کرد که تاکنون در ۱۹ کشور جایگزین پول‌های ملی شده ‌است.۲۱ کشور از اعضای اتحادیه اروپا عضو ناتو می‌باشند.

اتحادیه در حال حاضر بازار واحد مشترکی دارد که موارد زیر را در بر می‌گیرد: اتحادیه گمرکی، واحد پول یورو که تحت اداره بانک مرکزی اروپاست (تا کنون ۱۷ کشور آن را پذیرفته‌اند)، سیاست مشترک کشاورزی، سیاست مشترک تجارت و سیاست مشترک شیلات.

قوانین تجارت و امور گمرکی و استانداردهای این اتحادیه شامل موارد زیر است:

توافقنامه رسمیت متقابل ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا

از سال 1997، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا توافقی در خصوص همکاری های گمرکی و معاضدت متقابل در این حوزه منعقد نمودند.

در سال 2012، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا قراردادی جدیدی را تحت عنوان “توافقنامه به رسمیت شناختن متقابل” امضاء کردند. هدف از این توافق، تطبیق رویه های موجود در تشخیص شماره های شناسائی با همکاری متقابل گمرکات دو طرف بود. کد گمرکی مدرن موجب شد تا برنامه “فعال مجاز اقتصادی” که با عنوان “اصلاح امنیت” شناخته می شد، بهتر جا بیافتد. چیزی شبیه برنامه ایالات متحده آمریکا تحت عنوان ” مشارکت داوطلبانه تجارت و امور گمرکی در مبارزه با تروریسم”.

شرکت کنندگان در این برنامه، گواهی نامه های با نام “تاجر امین”دریافت می کنند. گواهینامه “فعال مجاز اقتصادی” توسط یک مقام مسئول در گمرک محلی صادر و در گمرک های تمام کشورهای عضو، قابل پذیرش است. همچنان که از هفدهم آوریل2017، هرگواهی نامه فعال مجاز اقتصادی می تواند شامل 2 نوع مجوز متفاوت باشد: “تسهیل امور گمرکی” و یا “امنیت و سلامت “. اولی به یک فعال مجاز اقتصادی اجازه می دهد از تسهیلی که در روند اعمال مقررات گمرکی ایجادشده، بهره مند شود و دومی، موجبات استفاده از امکانات ایجاد شده در حوزه امنیت و سلامت را فراهم می کند.

انجام فرایند حمل و نقل توسط تاجری که در جایگاه ” فعال مجاز اقتصادی” قرار دارد، می تواند فعالیت تجاری صادرکننده را با مزیت هایی چون: سرعت بخشیدن به روند حمل و نقل، کاهش سرقت و خسارت، کاهش اطلاعات مورد نیاز، تنزیل هزینه های بازرسی و ارتقاء وفاداری و صحت، آسان تر کند. با اعمال اصلاحاتی در قانون ” اتحادیه کد کمرگی” و با هدف دستیابی فعال اقتصادی به فرایند های گمرگی تسهیل شده، اخذ مجوز مربوطه (فعال مجاز اقتصادی) الزامی شد.

ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا یکدیگر را متقابلا به عنوان مجریان مطمئن حفظ امنیت به رسمیت می شناسند و سعی می کنند تا بیشترین تعامل مطلوب را درمقوله “تاجر امین” داشته باشند. این رویه مساعد، موجب کاهش هزینه ها، تسهیل فرایندها و برآورد بهتر فعالیتهای تجاری میان کشورهای اروپا-آمریکائی اطراف اقیانوس اطلس، می شود.

توافق اخیر، رسما به هماهنگی میان دو مقوله “فعال مجاز اقتصادی” و مشارکت تجارت و امور گمرکی در مبارزه با تروریسم برای ایجاد مناسبات تجاری سهل تر و امن تر میان دو طرف، اذعان دارد. این توافق، در دو مرحله اجراء شد. مرحله نخست از جولای 2012 و توسط مقامات گمرک ایالات متحده آمریکا و با حمل یک محموله کم ریسک و متعلق به یک “فعال اقتصادی مجاز”  از اتحادیه اروپا، انجام شد. مرحله دوم در اوایل سال 2013 و  با حمل یک محمولۀ طبقه بندی شدۀ کم ریسک از ایالات متحده آمریکا که متعلق به  اعضای “توافقنامه به رسمیت شناختن متقابل ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا “بود، صورت گرفت. به این ترتیب و براساس مقررۀ شماره 2013/58 (و اصلاحیه اتحادیه اروپا در مقررۀ شماره 93/2454 مذکور در فوق) کدهای شناسائی گمرکی ایالات متحده برای مقامات گمرکی اتحادیه اروپا قابل پذیرش شد.

دستورالعمل باتری ها

دستورالعمل باتری در اتحادیه اروپا سال 2006 تصویب شد (دستورالعمل 66/2006). همه باتری ها و انباشتگرهای موجود در بازار کشورهای عضو اتحادیه، باتری ماشین و باتری های صنعتی و قابل حمل نیز مشمول این دستورالعمل اجرائی هستند. حفاظت از محیط زیست با اعمال محدودیت در فروش باتری ها و انباشتگرهای حاوی جیوه و کادمیوم و ارتقاء روش های جمع آوری و بازبافتشان، هدف این دستورالعمل است (البته استثنائاتی در خصوص سیستم های اضطراری و هشدار دهنده، تجهیزات پزشکی و ابزارهای بی سیم لحاظ شده). در این دستورالعمل، موضوع مسئولیت پذیری در خصوص تامین هزینه های مالی مربوط به جمع آوری، رفع نقص و بازیافت باتری ها و انباشتگرهای استفاده شده، مطرح گردیده است. همچنین شامل مقررات نحوه برچسب زنی و خروج باتری ها از تجهیزات می باشد.

کتابچۀ پاسخ به سوالاتِ متداول، با آخرین بازبینی در می 2014، توسط کمیسیون اروپا تهیه شد تا بدین وسیله در تفسیر درست قوانین به افراد ذینفع کمک کند.

 ثبت، ارزیابی، اخذ مجوز و اعمال محدودیت ها در حوزه مواد شیمیائی

فرایند ثبت، ارزیابی، اخذ مجوز و اعمال محدودیت ها شامل کلیه مواد شیمیائیِ در مقادیر بالای یک تن  است که در قلمرو اتحادیه اروپا تولید و یا به آن وارد می شوند.

این مقرره در سال 2007 تحت شماره 2006/1907 اجرائی شد و تقریبا همه بخش های صنعت را از ماشین ها تا منسوجات، در بر می گیرد. براساس آن، ثبت کلیه اقلام با واحد وزنیِ تن، از تاریخ سی و یکم می 2018 اجباری است. آژانس مواد شیمیایی اروپا مسئول دریافت اطلاعات و حصول اطمینان از ثبت کامل  اقلام است. شرکت های آمریکائی که شعبه فیزیکی در اروپا ندارند یا باید به یک شریک اروپایی که معمولا واردکننده است اطمینان کنند و یا یک نماینده اختصاصی تعیین نمایند.

صادرکنندگان آمریکائی ضمن انجام الزامات ثبت، باید فهرست منتخبی از موادی را که مشمول مقررات (REACH) می شوند و به لحاظ ترکیبات شیمیایی بسیار زیان آور بوده و نگرانی زیادی ایجاد می کنند و همچنین فهرست مواد شیمیایی مجاز را مطالعه کنند.

به دلیل شرایط خاص مواد شیمیایی احصاء شده در فهرست منتخب، این مواد پیش از صادرشدن به اتحادیه اروپا، نیازمند به کارگیری تمهیداتی برای انتقال هستند. شرکت هایی که تمایل دارند مواد شیمیایی مجاز صادر نمایند، ابتدا باید مجوز مربوطه را دریافت کنند.

 دستورالعمل ضایعات تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی

اگر چه مطابق قوانین اتحادیه اروپا، انجام این دستورالعمل خیلی درگیر فرآیندهای گمرکی و طی مراحل اداری مربوط به واردات نیست اما به هرحال یک سری تعهدات مالی را برای صادرکنندگان آمریکایی ایجاد می کند. این دستورالعمل آن ها را ملزم می کند کالاهای مربوطه را یا شخصا برای ثبت به یک مقام محلی مسئول در مقوله ضایعات تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی، ارائه نمایند و یا انجام کار را به شریک محلی خود بسپارند. دستورالعمل فوق در چهارم جولای 2012 بازبینی شد و دامنه ای از کلیه محصولات و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی را تحت پوشش گرفت. این بازبینی از تاریخ چهاردهم آگست 2018 وارد فاز جدیدی می شود.

 دستورالعمل محدودیت ورود مواد خطرناک

این دستورالعمل، محدودیت هایی را در به کارگیری برخی مواد شیمیایی در تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی اعمال می کند. انجام دستورالعمل خیلی درگیر فرآیندهای اداری واردات و گمرک نیست اما تولید کنندگان باید “خود گواهی” بدهند که محصولاتشان با معیارهای بازار کمیسیون اروپا سازگاری و مطابقت دارد. تجدید نظر های 2011، موجب شد دامنه ای گسترده تری از محصولات زیر پوشش این دستورالعمل قرار بگیرند. نهایتا تا بیست و دوم جولای 2019، صادرکنندگان آمریکائی موظفند محصولات خود را که پیش تر در خارج از محدوده این دستورالعمل بود، با آن تطبیق دهند.

 مقررات آرایشی – بهداشتی

قانون تنظیم مقررات محصولات آرایشی و بهداشتی در اتحادیه اروپا از یازدهم جولای 2013 به اجرا درآمد. چالشی ترین بخش این مقررات، معرفی یک سیستم گسترده اروپایی برای اطلاع رسانی در خصوص محصولات آرایشی – بهداشتی قبل از ورودشان به بازارهای اتحادیه اروپا بوده و  فقط یک نهاد وابسته به اتحادیه اروپا مجاز به اطلاع رسانی در این خصوص است. لذا صادرکنندگان آمریکائی یا باید یک “شخص مسئول ” را به نیابت از خود به این امر بگمارند و به طرف واردکننده (اروپایی) اعتماد نمایند یا اینکه یک شعبه در اروپا تاسیس کنند.

 مستندات کشاورزی

گواهی بهداشت نباتی: این گواهی برای بیشتر میوه ها، سبزی ها و سایر  محصولات گیاهی مورد نیاز است.

گواهی بهداشت: این گواهی برای محصولات دامی و فرآورده های آن می باشد و  ارسال این محموله ها به کشورهای عضو اتحادیه اروپا باید به همراه  گواهی بهداشت صادره از مقام ذیصلاح در کشور مبداء، باشد. این گواهی  فارغ از آنکه محصول برای استفاده انسان است یا کاربردهای داروئی دارد و یا آنکه برای مصرف غیر انسان (به عنوان مثال:فرآورده های زیست-دامی، خوراک دام، کود، آزمایشات) می باشد، باید ارائه گردد. گواهی بهداشت های صادره در سراسر اتحادیه اروپا، عمدتا متحدالشکل اند اما فرآیند انطباق همچنان ادامه دارد.

اخیرا، گواهی نامه های صادره برای محصولاتی که عملیات فرآوری زیادی رویشان صورت می گیرد، در روند تطبیق قرارگرفته اند و برای نمونه می توان به موارد ذیل اشاره کرد: سولفات کندرویتین، هیالورونیک اسید، محصولات غضروفی هیدرولیز شده، چیتوسان، گلوکزامین، مایه پنیر، سریش و اسید آمینه. تا نهایی شدن فرایند انطباق، الزامات اساسی حاکم بر واردات به کشورهای عضو، اعمال می شود. درکنار گواهی مذکور، گواهی های دیگری نیز در عرصه تجارت بین المللی وجود دارد که با قوانین اتحادیه اروپا قابل تطبیق است. گواهی مبدا برای مقاصد گمرکی و گواهی کیفیت کالا از آن جمله اند.

 گواهی بهداشت آبزیان

آوریل 2006، اتحادیه اروپا اعلام کرد، سیستم بازرسی محصولات دریایی ایالات متحده آمریکا معادل اروپاست. در نتیجه صرفا یک گواهی سلامت عمومی خاص باید همراه محموله های محصولات دریایی از ایالات متحده ارسال شود. گواهی سلامت آبزیان آمریکا برآیند تصمیمات متخذه در کمیسیون شماره 2006/199/EC تصدیق سلامت عمومی و مقرره شماره 1012/2012 کلیات طرح تصدیق سلامت حیوانات است. اما در خصوص آبزیان صدفی ( حلزون هاو …) این انطباق وجود ندارد و گواهی سلامتی که در آمریکا برای این گروه از آبزیان صادر می شود با نمونه اروپایی تطابق ندارد. اخیرا دو طرف در حال مذاکراتی هستند تا مشابه امور دامی، در حوزه آبزیان صدفی نیز توافقنامه ای تنظیم کنند. در این بین، همچنان از تاریخ یکم جولای 2010، واردات صدف های دو کفه ای از آمریکا به مناطقی از اتحادیه اروپا ممنوع است. البته این ممنوعیت در خصوص نوعی از صدف های اسکالوپ اعمال نمی شود.

از جولای 2009 تا کنون، تنها مرجع ذیصلاح صدور گواهی سلامت و پرورش آبزیان در ایالات متحده آمریکا، بخش بازرگانی اداره ملی شیلات آمریکا است.

کشورهای ثالثی که تمایل دارند، محصولات دریایی به اتحادیه اروپا صادر کنند، علاوه بر گواهی بهداشت آبزیان باید “مجوز صید” هم دریافت کنند. داشتن این مجوز بیانگر آن است که جانور آبزی به شکل قانونی صید شده است.

نظارت های صادراتی ایالات متحده آمریکا

“اداره صنعت و امنیت” وزارت بازرگانی ایالات متحده آمریکا، مسئولیت پیاده سازی و اجرای “مقررات اداره صادرات” را به عهده دارد. این واحد، روش های صادرات و صادرات مجدد را در خصوص برخی از اقلام بازرگانی از جمله تولید و توسعۀ فن آوری، تنظیم می کند.

این روش ها، غالبا برای  محصولاتی با کاربردهای دومنظوره تجاری و نظامی، استعمال می گردد.

اداره صنعت و امنیت آمریکا، اقدام به انتشار فهرستی با نام “پرچم قرمز” یا “علائم هشدار” نموده که درآن موارد احتمالی نقض مقررات اداره صادرات درج شده است.

مقررات اداره صادرات بر بخشی از کالا ها، خدمات و فناوری ها نظارت دارد و سازمان های دولتی دیگری در ایالات متحده وجود دارند که به شکلی تخصصی تر به تنظیم مقررات صادراتی می پردازند. به عنوان مثال وزارت امور خارجه آمریکا مجاز است در امور خدماتی و دفاعی ورود کند. فهرست سایر سازمان هایی را که به  حوزه صادرات نظارت می کنند.

این مهم قابل ذکر است که در آگست سال 2009، مقام ریاست جمهوری، هیاتی را با هدف افزایش امنیت ملی و رقابتی تر کردن عملکرد بخش های تولید و فناوری با تمرکز بر تهدیدات فعلی و انطباق با چشم انداز تغییرات اقتصادی و فناوری، مسئول بازبینی بین سازمانی پیرامون سیستم های نظارت بر صادرات نمود. در نتیجه این بررسی و به منظور ارتقاء ضریب امنیتی کشور و افزایش توان مقابله با تهدیداتی چون گسترش سلاح های کشتار جمعی، دولت نسخه اصلاح شده و ابتکاری نظارت بر صادرات را عرضه نمود.

دولت در سه مرحله این اصلاحات را به اجراء می گذارد. در مرحله اول و دوم، به همگن سازی و انطباق تعاریف مختلف و مقررات و خط مشی های موجود در عرصۀ نظارت بر صادرات پرداخته می شود و با اصلاح این موارد وارد مرحله سوم شده، فهرست نظارتی واحد، سازمان نظارتی واحد، نظام یکپارچه فناوری اطلاعات و مرکز اجرای هماهنگ، بنا نهاده می شود.

اداره صنعت و امنیت، انواع جلسات آموزشی را در طول سال برای صادرکنندگان ایالات متحده آمریکا برگزار می کند. این دوره ها شامل سمینارهای یک یا دو روزه ای هستند که بر اصول پایه ای صادرات تا مباحث پیشرفته تر، تمرکز دارند.

ترجمه: فیروزه بابائی