در این مقاله ابتدا توضیح مختصری از باکتری هلیکوباکتر پیلوری و عفونت آن داده شده است و در ادامه به دارو درمانی و درمانهای سه گانه، پیشگیری، تغییر روند درمان در طی سالهای گذشته، مقاومت دارویی، رژیم غذایی و تمهیدات خانگی برای درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری اشاره شده است.

هلیکوباکتر پیلوری چیست؟

هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter Pylori) گونه ای از باکتری هلیکوباکتر و یک ارگانیسم گرم منفی میکروآئروفیلیک کند رشد است. شایع ترین موجود ذره بینی که انسان را به عفونت مبتلا ساخته است. این باکتری عامل اصلی بیماری هایی مثل زخم و ناراحتی های معده و ابتدای روده است که باعث بروز بعضی از سرطانهای گوارشی شده و مهمترین علت ایجاد سرطان معده و لنفوم MALT می باشد، اما این میکروب در همه افراد ایجاد سرطان نمی کند.

وضع بد اجتماعی، اقتصادی و تحصیلات پایین، تراکم جمعیت، زندگی در شرایط غیر بهداشتی، غذا یا آب آلوده و تماس با محتویات معده افراد آلوده از عواملی هستند که احتمال بروز این عفونت را در فرد بالا می‌برد. انتقال این بیماری از راه فرد به فرد، و عمدتاً از راه‌های دهانی-دهانی یا دهانی-مدفوعی انجام می‌شود.

دارو درمانی عفونت هلیکوباکتر پیلوری

گزینه دارو درمانی تنها برای کسانی است که نتیجه آزمایش عفونت هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter Pylori) آنها مثبت تشخیص داده شود. به بیماران متذکر شوید که کامل کردن دوره درمان و روبرو شدن با اثرات جانبی داروها از اهمیت بسیاری برخوردار است. به طور مهم بیان می شود که در حین رژیم درمانی، احتمال دارد بیماری به آنتی بیوتیک، مقاومت نشان دهد. جراحی برای بیماران عفونت هلیکوباکتر نیاز نیست، اما ممکن است بیمار با پیچیدگی های شدیدی مثل سرطان دست و پنجه نرم کند.

سازمان غذا و داروی آمریکا برخی رژیم های بین المللی را برای درمان عفونت هلیکوباکتر در بیمارانی با زخم های گوارشی، معدی و اثنی عشری، تایید کرده است. این رژیمها به عنوان درمانهای سه گانه شناخته شده اند و میزان درمان به 85 تا 90 % افزایش یافته است. متاسفانه، با افزایش مقاومت به داروهای ضدمیکروبی، میزان شکست درمان سه گانه به عفونت هلیکوباکتر نیز افزایش یافته است.

درمان سه گانه برای 10 تا 14 روز بایستی تجویز می شود.

رژیم های دارو درمانی سه گانه:

امپرازول، آموکسی سیلین و کلاریترومایسین (OAC) به مدت 10 روز

سابسالیسیلات بیسموت، مترونیدازول و تتراسایکلین (BMT) به مدت 14 روز

لانزوپرازول، آموکسی سیلین و کلاریترومایسین (LAC) که با توجه به آزمایش برای 10 یا 14 روز درمان تجویز می شود.

بعد از اینکه درمان اولیه با لووفلوکساسین، آموکسی سیلین و لانزوپرازول (LAL) راکامل کردید برای ریشه کنی هلیکوباکتر به مدت 7 روز از رژیم آنتی بیوتیک لانزوپرازول، آموکسی سیلین و کلاریترومایسین (LAC) استفاده کنید. بعلاوه نرخ ریشه کنی LAC نسبت به LAL کمتر است بنابراین در مرحله دوم درمان، ترتیب و توالی رژیم آنتی بیوتیک برای هلیکوباکتر بسیار مهم است.

علی رغم افزایش مدت درمان در هر گروه از بیماران، تفاوت معنی داری در سودمندی میان سه گروه درمان وجود ندارد. محققان اثبات کردند که کاهش نرخ ریشه کنی علی رغم افزایش مدت درمان در یک زمان، به افزایش مقاومت باکتری به موکسی فلوکساسین مربوط است و نتیجه گرفته می شود زمانی که به سرعت مقاومت آنتی بیوتیک اتفاق می افتد، درمان مناسب باید بر پایه حساسیت آنتی بیوتیک صورت پذیرد که در این صورت است که نرخ ریشه کنی بالا می رود.

مقاومت ماکرولید در بیماران مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری یک مساله مهم است. اگرچه مکانیزم مولکولی مقاومت نیترو ایمیدازول بسیار پیچیده است و هنوز نامشخص و مبهم است، مقاومت، نشان دهنده جهش تک مرحله ای در یک از چهار وضعیت 23S rDNAباکتریایی است.

مشکلی که بسیاری از کشورهای غربی با آن روبرو هستند این است که هلیکوباکتر پیلوری در بچه ها به آنتی بیوتیک کلاریترومایسین مقاومت نشان می دهد. که علت آن ناشناخته است.

همه درمان های ریشه کنی، شیوع بالایی از برخی اثرات ناسازگار دارند. اگر پوست جوش بزند، استفراغ یا اسهال اتفاق بیفتد، درمان متوقف می شود.

رژیم غذایی و فعالیت بدنی

اگر بیمار دچار پیچیدگیهای زیادی نیست، معمولا محدودیت رِژیم غذایی نیازی نیست و همین طور محدودیت های خاصی نیز برای ورزش و فعالیت بدنی ثابت نشده است.

آگاهی

آزمایش دمیدن اوره (UBT) در 4 تا 12 هفته پس از پایان درمان توصیه می شود. یک روش اندوسکوپی تشخیصی به نام اوسوفاژوگاسترودوداندوسکوپی یا درون‌بینی دستگاه گوارش بالایی همراه با ازمايش‌ ميكروسكپي‌ بافت‌ زنده‌ و آزمایش urease (آنزیمی که اوره را تبدیل به کربنات آمونیوم می کند) ممکن است مفید باشد، اما مهم تر اینکه به یاد داشته باشید که این آزمایشها آمار قابل توجهی از نتایج منفی اشتباه را دارند.

پیشگیری

توجه داشته باشید که خطر در بیمارانی که سابقه عفونت هلیکوباکتر پیلوری را در اقوام و خویشاوندان درجه یک خود دارند، بیشتر است حتی اگر بدون علامت باشند.

افرادی که به مناطقی مهاجرت می کنند که در آن مناطق سرطان معده شیوع بیشتری دارد در معرض خطر بیشتری هستند.

در بیمارانی که مشکوک به زخم معده هستند، توصیه می شود که برای این عفونت بررسی شوند.

آب را قبل از مصرف بجوشانید یا از تصفیه کننده‌های خانگی استفاده کنید.

تغییر روند درمان در طی سالهای گذشته

دکتر دیوید جانسون، پروفسور و رئیس بخش مطالعه معده و روده و بیماری های آن در دانشکده پزشکی ویرجینیای شرقی می گوید:

امروزه درمان هلیکوباکتر پیلوری در سراسر جهان تغییر کرده است. چنین درمانهایی به ویژه روی غشا مخاطى مرتبط با بافت لنفاوی یا (MALT) اثر می گذارد و برای درمان و ریشه کنی بیماری سودمند است، اما درمان تغییر کرده است.

سالها پیش زمانی که هلیکوباکتر کشف شد، درمان استاندارد در طی 7 روز به صورت مانع شونده پمپ پروتون (PPI) بعلاوه آموکسی سیلین و کلاریترومایسین برای بیمارانی که آن را تحمل می کنند.

مترونیدازول جانشینی برای آموکسی سیلین در بیمارانی است که به پنی سیلین حساسیت دارند.

ترکیبات دیگری برای پایه درمانی با بیسموت وجود دارد برای بیمارانی که به آموکسی سیلین حساسیت دارند یا به کلاریترومایسین مقاومند: تتراسایکلین/مترونیدازول/ ترکیبات بیسموت به علاوه یک PPI . این رژیم 10 روز طول می کشد.

با این حال می بینیم که اثر مثبت این رژیم ها به مرور کاهش پیدا می کند. بنابراین یک گروه از متخصصان کانادایی یک آنالیز دو ساله از شواهد و اطلاعات در مورد هلیکوباکتر پیلوری را جمع آوری کردند و مشخص شد که راههای درمان این عفونت بایستی تغییر کند.

نرخ بالایی از مقاومت دارویی

نخست بدانید که الگوهای مقاومت دارویی طی یک و نیم دهه گذشته تغییر کرده است. مقاومت کلاریترومایسین در ابتدا بسیار پایین بود، از 1 تا 8% به 16 تا 24% افزایش پیدا کرد. مقاومت مترونیدازول نسبتا ثابت بود در حد 20 تا 40 %. مقاومت تتراسایکلین و آموکسی سیلین عجیب است کمتر از 1% برای تتراسایکلین و 1 تا 3% برای آموکسی سیلین، بنابراین آنها به طور باورنکردنی داروهای خوبی هستند.

بنابراین به خاطر مقاومت این داروها، سعی کنید که آنتی بیوتیک ها را زمانی که نیاز ندارید، مصرف نکنید. ما می بینیم که این داروها مکررا برای درمان انواع مختلفی از بیماری ها مثل عفونت مجاری ادراری و برونشیتها استفاده می شوند. پیشگیری از مقاومت ثانویه برای کلاریترومایسین و مترونیدازول باید صورت گیرد. مقاومت به اندازه 67 تا 82% برای کلاریترومایسین و مقاومت 52 تا 77% برای مترونیدازول بالا می رود. بنابراین اثرگذاری این داروها به شدت کاهش می یابد. اولین بار بایستی این داروها را به طور کامل و در زمان معین شده توسط پزشک مصرف کنید ولی مجددا از این داروها استفاده نکنید.

متخصصان در تورنتو از سال 2008 به بعد پیشنهاد کردند که از گزارشهای زود هنگام عفونت هلیکوباکتر پیلوری به خاطر ریشه کنی این عفونت خودداری شود همین طور استاندارد درمان از 7 یا 10 روز به 14 روز افزایش یابد. نرخ ریشه کنی در 7 تا 10 روز به مقدار 50% خواهد بود، در حالی که در رژیم 14 روزه نرخ ریشه کنی به 95% افزایش می یابد.

صفحه بعد >>