بیماری مزمن کلیه

بررسی اجمالی

بیماری مزمن کلیه (CDK) باعث تخریب کلیه ها می شود. این بیماری پیشرفت کننده و غیر قابل برگشت است. کلیه ها ازمهم ترین بخش های بدن انسان هستند. این عضو وظایف متعددی دارد:

کمک به حفظ تعادل مواد معدنی و الکترولیتهایی مانند کلسیم، سدیم و پتاسیم
نقش مهم در تولید سلول های قرمز خون
حفظ تعادل اسیدی خون
دفع ضایعات محلول در آب از بدن

بیماری مزمن کلیه

اگر کلیه ها آسیب ببینند، این وظایف مختل می شود. در سال 2009 بر اساس گزارش مرکز کنترل بیماری ها در آمریکا، 26 میلیون نفر در آمریکا دچار بیماری مزمن کلیه بودند.

چه چیزی باعث ایجاد بیماری مزمن کلیه می شود ؟

بیشترین دلیل ایجاد این بیماری فشار خون بالا و دیابت است. هر کلیه تقریبا یک میلیون واحد فیلتر ریز دارد که نفرون گفته می شود. هر بیماری که به این واحدهای فیلتر آسیب برساند می تواند باعث ایجاد بیماری مزمن کلیه شود. دیابت و پرفشاری می تواند به نفرون ها آسیب برساند. فشارخون بالا به رگ های خونی در کلیه، قلب و مغز اسیب می رساند. این یک موضوع کلیدی است زیرا در کل بیماری رگ های خونی برای کلیه ها خطرناک است. کلیه ها بسیار عروقی هستند به این معنی که آنها از رگ های خونی زیادی تشکیل شده اند. بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس می تواند به رگ های خونی صدمه بزند. دلایل متنوع بسیار دیگری هم وجود دارند. به عنوان مثال بیماری کلیه ی پلی کیستیک یکی از دلایل ارثی این بیماری است.

عوامل خطر برای بیماری مزمن کلیه

خطر ابتلا به این بیماری در سنین بالای 65 سال افزایش می یابد. این بیماری در بین آمریکایی های آفریقایی تبار، هندی های آمریکایی تبار و آسیایی ها بیشتر است. سایر عوامل خطر شامل:

مصرف سیگار
چاقی
کلسترول بالا
دیابت نوع 1 و 2
بیماری های خود ایمنی
بیماری کلیه ی انسدادی
تصلب شریان
نارسایی کبد
تنگ شدن عروق تامین کننده کلیه
سرطان کلیه
سنگ کلیه
التهاب کلیه
لوپوس
واسکولیت

تشخیص نشانه های بیماری مزمن کلیه

بیماری مزمن کلیه تا زمانی که 90 درصد کلیه تخریب شود هیچ نشانه ای از خود بروز نمی دهد. وقتی کلیه به سختی آسیب دید نشانه های آن بروز پیدا می کند این نشانه ها عبارتند از:

تورم دور چشم
تورم پاها
خستگی
کوتاهی تنفس
تهوع
استفراغ به خصوص در صبح و بعد از خوردن غذا
درد استخوان
روشن و یا تیره بودن غیر طبیعی پوست
گیجی
کدورت روانی
بی حسی در دست و پا
سندروم بی قراری پا
مو وناخن شکننده
خارش
از دست دادن وزن
کشش عضلات و گرفتگی
کبودی و خونریزی آسان
خون در مدفوع
سکسکه
تشنگی بیش از حد
بی خوابی
آینه خواب
سطح پایین تمایل جنسی

تشخیص بیماری مزمن کلیه

تشخیص بیماری مزمن کلیه با یک تاریخچه ی پزشکی آغاز می شود. یک تاریخچه ی فامیلی ناتوانی کلیوی می تواند شک برانگیز باشد. همچنین فشار خون بالا و دیابت نیز می تواند منجر به این بیماری شود. بنابراین آزمایش های دیگری برای تشخیص این بیماری نیاز هست.

بیماری مزمن کلیه

شمارش کامل سلول های خونی

شمارش کامل سلول های خونی (CBC) می تواند نشان دهنده ی کم خونی باشد. کلیه اریتروپویتین تولید می کند. این ماده یک هورمون برای تحریک مغز استخوان برای تولید سلول های قرمز خون است. وقتی کلیه به شدت آسیب ببیند توانایی تولید این هورمون کاهش پیدا می کند. این عامل موجب کاهش سلول های خونی که معروف به کم خونی است خواهد شد.

الکترولیت

این بیماری می تواند سطح الکترولیت را تحت تاثیر قرار دهد. سطح پتاسیم افزایش و سطح بیکربنات کاهش پیدا می کند. ممکن است اسید در خون نیز افزایش یابد.

نیتروژن اوره ی خون (BUN)

وقتی کلیه شروع به از کار افتادن می کند، BUN می تواند افزایش پیدا کند. به طور معمول، کلیه محصولات حاصل از شکست پروتئین را پاک می کند. بنابراین بعد از آسیب به کلیه، محصولات فرعی افزایش پیدا می کند. اوره یکی از محصولات فرعی شکست پروتئینی است.

کراتینین

وقتی عملکرد کلیه کاهش پیدا می کند، کراتینین افزایش می یابد. این پروتئین مربوط به حجم ماهیچه هاست.

هورمون پارا تیروئید (PTH)

غدد پارا تیروئید و کلیه از طریق تنظیم کلسیم و فسفر بر روی هم اثر دارند. تغییر در عملکرد کلیه بر آزاد سازی پاراتیروئید تاثیر می گذارد. این موضوع نیز بر روی سطح کلسیم در بدن اثر می گذارد.

جریان کلیه و اسکن

این، مطالعه ی تصویربرداری از عملکرد کلیه هاست.

سونوگرافی کلیه

سونوگرافی کلیه یک اندازه گیری غیر تهاجمی برای کلیه و پروستات است. این سونوگرافی در مورد انسداد کلیه ها اطلاعاتی بدست می دهد.

آزمون های اضافی برای CKD عبارتند از:

نمونه برداری از کلیه
آزمون تراکم استخوان
سی تی اسکن شکم (CT)
تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی از شکم (MRI)

درمان بیماری مزمن کلیه

CKD یک بیماری مزمن و غیر قابل برگشت است. درمان در بهبود بیماری های زمینه ای تمرکز دارد.

درمان همچنین می توانید از عوارض آن جلوگیری کرده و آن را مدیریت کند. این عوارض عبارتند از:

اضافه بار مایع
نارسایی احتقانی قلب
کم خونی
استخوان شکننده
از دست دادن وزن
عدم تعادل الکترولیتی

کنترل مشکلاتی مانند پرفشاری و دیابت می تواند سرعت آسیب به کلیه را کاهش دهد. وقتی عملکرد کلیه به 10 دردصد کاهش یافت نشانه ها خود را بروز می دهد. در این زمان ممکن است نیاز به دیالیز و یا پیوند کلیه ایجاد شود. وقتی کلیه ها از کار بیفتد، آن را بیماری مرحله انتهایی کلیه (ESRD) می نامند. درمان CKD/ESRD شامل موارد زیر است: