اختلال استرس پس از سانحه چیست؟

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یک اختلال اضطرابی است که پس از تجربه و یا دیدن یک واقعه آسیب زا برای فرد رخ می دهد. این واقعه ها شامل هر گونه تجربه واقعی و یا مشاهده مرگ و جراحت ها، بیماری های طبیعی، درگیری ها، تهاجم و حمله بدنی، تجاوز های فیزیکی و جنسی و دیگر عارضه ها می شود.

افرادی که به این عارضه مبتلا هستند همیشه ترس از در خطر بودن دارند. واکنش طبیعی جنگ و گریز این افراد آسیب دیده می شود، و همین مساله باعث می شود آنها همیشه حتی وقتی در امان هستند، بشدت استرس داشته و حس ترس همیشه همراهشان باشد.

این اختلال که زمانی با نام های “شوک پوسته (وحشت و اضطراب ناشی از صدای انفجار)” و یا ” روان رنجوری رزمی” شناخته می شد، اخیرا توجه بسیاری را به خود جلب کرده، چرا که تعداد بسیاری از سربازان جنگی به این عارضه مبتلا شده اند. البته امکان بروز و ابتلا به این عارضه در هر سن و هر فردی وجود دارد.

این اختلال بر اثر واکنش هایی در برابر تغییرات شیمیایی داخل مغز  و پس از تجربه وقایع ترسناک و تهدید آمیز رخ می دهد. به هیچ وجه نمی توان گفت این عارضه در نتیجه نقص و ضعف شخصیتی به وقوع می پیوندد.

نشانه های PTSD

علائم این اختلال روی فعالیت های نرمال شما اثر گذاشته و باعث ایجاد اختلال در توانایی اجرایی شما می شود. محرک این علائم می تواند کلمات، اصوات، و یا شرایطی باشد که فرد با شنیدن و دیدن آنها به یاد سانحه می افتد.

بر اساس یافته های موسسه ملی بهداشت روانی، نشانه های این اختلال به صورت زیر دسته بندی می شوند:

تجربه مجدد:

–          فلش بک و کابوس، به طوری که فرد حس می کند حادثه مرتب تکرار می شود.

–          خاطرات مشخص و آزار دهنده از حادثه

–          کابوس های مکرر در رابطه با حادثه

–          ناراحتی فیزیکی و ذهنی پس از به یاد آوردن حادثه

دوری گزینی:

–          بی علاقگی و بی احساسی

–          بی علاقگی به فعالیت های روزانه

–          فراموشی حادثه اصلی

–          ناتوانی در بیان احساسات

–          دوری گزینی از افراد و شرایطی که فرد را به یاد حادثه می اندازند

بر انگیختگی و واکنش پذیری

–          داشتن مشکل در تمرکز کردن

–          به سادگی وحشت کرده و در برابر شرایط وحشت زا واکنش های بیش از حدی از خود نشان می دهند

–          دائما گارد گرفته

–          تحریک پذیر و زودرنج هستند

–          بی دلیل خشمگین می شوند

–          از اختلالات خواب رنج می برند

فرایند یادگیری و وضعیت روحی

–          داشتن افکار منفی نسبت به خود

–          مشکل در به یاد آوردن حادثه

–          کاهش علاقه به فعالیتی که زمانی برایش لذت بخش بوده

به علاوه افراد مبتلا به این اختلال ممکن است دچار افسردگی و وحشت زدگی شوند. وحشت زدگی هم منجربه موارد زیر می شود:

–          بی قراری

–          تحریک پذیری

–          سرگیجه

–          گیجی

–          تپش قلب

–          سر درد

نحوه تشخیص اختلال PTSD

برای تشخیص این اختلال هیچ تست و آزمایش مشخصی وجود ندارد. شرایط برای تشخیص این بیماری گاهی مشکل است چرا که ممکن است فرد مبتلا به این عارضه میلی به یاد آوری و یا بحث در رابطه با حادثه و یا علائم بیماری نداشته باشند. یک متخصص سلامت روانی برای تشخیص این بیماری صلاحیت کافی دارد. این متخصصین شامل روانپزشکان، روان شناسان و پرستاران دوره دیده در این زمینه می شوند.

برای تشخیص این بیماری لازم است فرد مشکوک به این بیماری به مدت حداقل یک ماه تمام موارد زیر را تجربه کرده باشد:

–          حداقل یک نشانه از گروه تجربه مجدد

–          حداقل یک نشانه از گروه دوری گزینی

–          حداقل دو نشانه از گروه بر انگیختگی و واکنش پذیری

–          حداقل 2 نشانه از گروه فرایند یادگیری و وضعیت روحی

این نشانه ها باید به حدی شدید باشند که فرد در انجام فعالیت های روزمره ازقبیل رفتن به مدرسه  یا سر کار و بودن در جمع دوستان و خانواده با مشکل روبرو شود.

زمان اقدام برای درمان

اگر شما نشانه های این اختلال را در خود می بینید، پیش از همه به یاد داشته باشید که تنها نیستید. براساس آمار وزارت امور سربازان ایالات متحده، 8 میلیون  بزرگسال به این اختلال مبتلا هستند.

اگر دائما افکاری غم انگیز داشته و قادر به کنترل کارهایتان نیستید، و یا از این می ترسید که به خود و یا دیگران آسیب برسانید، حتما برای درمان اقدام کنید.

نحوه درمان PTSD

اگر برای شما اختلال PTSD تشخیص داده شده، پزشکتان احتمالا چندین راه کار درمانی را برای شما تجویز خواهد کرد که شامل موارد زیر می شوند:

–       درمان شناختی-رفتاری و یا گفتار درمانی برای تشویق شما جهت به یاد آوردن وقایع استرس زا و بیان احساسات خود در مورد آن. این روش کمک می کند تا نسبت به حادثه حساسیت زدایی شده و شدت علائمتان کاهش یابد.

–       گروه های حمایتی. در این گروه ها شما و دیگر افراد مبتلا به این عارضه در مورد احساسات خود حرف می زنید. شرکت در این گروه ها به شما کمک می کند تا در یابید علائمی که با آنها دست و پنجه نرم می کنید، نشانه هایی غیر عادی نبوده و شما تنها نیستید.

–       درمان های دارویی با داروهای مثل داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب، و خواب آورها که به ترتیب به شما در کاهش بروز افکار وحشت زا و مزاحم کمک کرده و باعث می شوند تا کمی استراحت کنید. وزارت غذا و داروی آمریکا، برای درمان عارضه PTSD دو داروی ضد افسردگی را تایید نموده است: sertraline (Zoloft) و paroxetine (Paxil).

برخی افراد مبتلا به اختلال OTSD برای غلبه کردن به علائم این بیماری به مواد مخدر و الکل روی می آورند. این روش ها ممکن است برای مدت کوتاهی علائم این بیماری را کاهش داده، اما هرگز علت اصلی استرس را بر طرف نکرده و بیماری را درمان نمی کنند. حتی ممکن است برخی علائم را نیز تشدید کنند. اگر درگیر سوء مصرف مواد و الکل هستید، پزشک متخصص شما برنامه ای برای کاهش اعتیاد شما به مواد و الکل توصیه و تجویز می کند.

کنار آمدن

روان درمانی راهکاری بسیار مهم برای کنار آمدن با علام این بیماری است. روان درمانی به شما کمک می کند تا محرک های علائم را شناسایی نموده، نشانه های بیماری تان را مدیریت و کنترل کرده، و با ترس ها روبرو شوید. حمایت دوستان و خانواده هم بسیار کار آمد خواهد بود.

مطالعه در باره این بیماری و شناخت اختلال PTSD نیز به شما کمک خواهد کرد تا نسبت به احساسات خود شناخت بدست آورده و در یابید که چگونه به صورت موثر با آنها کنار بیایید. داشتن سبک زندگی سالم و توجه داشتن به خود به درمان بیماری کمک خواهد کرد. به رژیم غذایی خود دقت کرده، استراحت کافی داشته و ورزش کنید، همچنین از هر آنچه که باعث تشدید تنش و استرس در شما می شود دوری کنید.

دورنمای افراد مبتلا به PTSD

اگر شما مبتلا به این بیماری هستید، درمان زودهنگام به کاهش شدت نشانه های بیماری در شما کمک میکند. همچنین با اقدام زود هنگام جهت درمان به شما راهکار های موثری داده می شود که با استفاده آنها می توانید بر افکار، خاطرات و فلش بک هایتان غلبه کنید. و طی دوره های درمانی، نشست های گروهای حمایتی و دارو درمانی ها، مراحل بهبودی و سلامت را طی خواهید کرد. حرف آخر اینکه همیشه به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید.

ترجمه: آتنا هوایی