مقاله قبلی: متغیرها، ثوابت و انواع داده های پایتون
عملگر چیست؟
عملگرها سمبل های خاصی هستند که عملیات متعددی (از قبیل منطقی و محاسباتی و …) را بر روی متغیرها و یا مقادیر انجام می دهند. عنصری که عملگر بر روی آن عملی انجام می دهد را عملوند گویند.
شما در مجموع قسمت اول و دوم این مقاله با عملگر های زیر آشنا خواهید شد:
- عملگرهای محاسباتی
- عملگرهای انتساب
- عملگرهای مقایسه ای (رابطه ای)
- عملگرهای منطقی
- عملگرهای عضویت
- عمگرهای همانی
- عملگرهای بیتی
و در این مقاله به چهار عملگر محاسباتی، انتساب، مقایسه ای و منطقی اشاره می شود و سه عملگر دیگر را در قسمت دوم این مقاله می بینید.
عملگرهای محاسباتی
در زبان پایتون نیز مشابه سایر زبان های برنامه نویسی، برای انجام اعمال ریاضی جمع، تفریق، ضرب و تقسیم از عملگرهای محاسباتی +، – ، * ، / استفاده می شود. این عملگرها به همراه عملوندی های عددی مورد استفاده قرار می گیرند.
در مثال زیر، علامت + عملگری است که دو عملوند 2 و 3 را با هم جمع می کند. عدد 5 نیز خروجی این عملیات است.
هم چنین هر یک از این عملگرها دارای اولویت خاصی هستند که پایتون درعبارات ترکیبی، با در نظر گرفتن این اولویت ها، حاصل آن را محاسبه می کند. آیا می توانید از روی مثال زیر، اولویت عملگرهای پایتون را حدس بزنید؟
در پایتون ضرب و تقسیم نسبت به جمع و تفریق اولویت بیشتری دارند. هم چنین در بین عملگرهای هم اولویت نیز، باز اولویت با سمت چپ ترین عملگر است. بنابراین در مثال فوق ابتدا عدد 2 در 3 ضرب شده و سپس حاصل آن که 6 است بر 4.0 تقسیم می شود. در نهایت نیز عدد 1.5 با عدد 1 جمع شده و عدد 2.5 به دست می آید. در واقع اولویت عملگرها در عبارات فوق، مشابه پرانتز گذاری زیر است.
عملگر دیگر محاسباتی، عملگر باقیمانده % است که باقیمانده یک تقسیم را برمی گرداند.
در پایتون برای عملگر توان نیز کافیست از دو علامت ضرب پشت سر هم یعنی ** استفاده کنید.
| عملگر محاسباتی | عمل مربوطه | مثال | ||
| + | جمع | x+y | ||
| – | تفریق(عملوند سمت راست را از عملوند سمت چپ کم می کند) | x-y | ||
| * | ضرب | x*y | ||
| / | تقسیم | x/y | ||
| % | باقیمانده | x%y | ||
| ** | توان(عملوند سمت چپ را به توان عملوند سمت راست می رساند). | x**y | ||
| // |
| x//y |
عملگر انتساب:
عملگر = برای انتساب یک مقدار به یک متغیر استفاده می شود. با ترکیب عملگر انتساب با هر یک از عملگرهای دیگر، عملگرهای ترکیبی ایجاد می شوند. در این ترکیب، اولویت با عملگرهای دیگر است و سپس عملگر انتساب. مثلا در عبارت x+=5 ابتدا 5 واحد به متغیر x اضافه می شود و سپس عدد حاصل شده مجددا در متغیر x ریخته می شود.
عمگرهای مقایسه ای
عملگرهای مقایسه ای برای مقایسه دو مقدار به کار می روند و یکی از دو مقدار بولی false یا true را برمی گردانند. از آن جا که این عملگرها، رابطه بین دو مقدار را مشخص می کنند به آن ها عملگرهای رابطه ای هم گفته می شود.
| عملگر مقایسه ای | عمل مربوطه | مثال |
| x==y | برابر است با | == |
| x!=y | مخالف است با(نامساوی) | != |
| x>y | بزرگتر از | > |
| x<y | کوچکتر از | < |
| x>=y | بزرگتر یا مساوی | >= |
| x<=y | کوچکتر یا مساوی | <= |
عملگرهای منطقی:
عملگرهای and و or و not جزء عملگرهای منطقی هستند. (قطعا اگر در رشته کامپیوتر تحصیل کرده باشید این عملگرها را به همراه جدول درستی آن ها در درس مدار منطقی، معماری کامپیوتر و ریاضیات گسسته دیده اید).
عملگر | توضیح | مثال | ||
| and | تنها در صورتی مقدار True را برمی گرداند که ارزش هر دو عبارت یا عملوند آن برابر با True باشد. |
| ||
| or | اگر ارزش هر دو عملوند آن یا حداقل یکی از عملوندهای آن True باشد مقدار True را برمی گرداند و در غیر این صورت False را برمی گرداند. | x < 5 or x < 4 | ||
| not | نتیجه عبارت بولی را وارونه می کند یعنی True را به False و False را به True تبدیل می کند | not(x < 5 and x < 10) |
ملاحظه می کنید که جدول درستی زیر هم، که برای هر سه عملگر بالا ترسیم شده است، موید گفته های جدول بالاست. بر طبق این جدول، عملگر and تنها در یک حالت آن هم زمانی که هر دو عملوندش دارای ارزش True باشند نتیجه True می دهد. و این درحالیست که عملگر or تنها در یک حالت و آن هم زمانی که ارزش هر دو عملوندش False باشد نتیجه False را برمی گرداند. عملگر not نیز ارزش عملوند خود را وارونه می کند.
عملگرهای همانی:
عملگر is و is not دو عملگر همانی پایتون هستند و به وسیله این دو عملگر می توان بررسی نمود که آیا دو مقدار یا دو متغیر در یک بخش یکسان از حافظه قرار دارند یا نه؟ (به یک شی یکسان اشاره می کنند یا نه). توجه داشته باشید که دو متغیر یکسان الزاما همانی نیستند.
مثلا در قطعه کد بالا می بینید که دو متغیر x1 و x2 علاوه بر این که مقادیر یکسانی دارند همانی نیز هستند. همین قضیه برای دو متغیر رشته ای x2 , y2 هم برقرار است. و این درحالیست که دو متغیر x3 و y3 علی رغم داشتن مقادیر یکسان ، اما همانی نیستند چرا که مفسر پایتون این دو متغیر را با وجود یکسان بودن، به صورت جداگانه ای در حافظه قرار می دهد.
شما در قسمت اول این مقاله با چهار عملگر محاسباتی، انتساب، مقایسه ای و منطقی آشنا شدید. با ما همراه باشید تا در مقاله بعدی سه عملگر دیگر را معرفی کنیم.
مقاله بعدی: انواع عملگرهای پایتون – قسمت دوم
ترجمه: رقیه آقایاری
