نام علمی: Achillea millefolium L.

نام فارسی: بومادران

نام های دیگر: بومادران معمولی، بومادران غربی، میلفویل

تیره: گل ستاره ای ها

دوران گل دهی: اواخر فروردین تا اواخر خرداد

زمان برداشت: اردیبهشت تا اواخر تیر ماه

مشخصات ظاهری گیاه بومادران

بومادران گیاهی است علفی، چند ساله با ساقه افراشته که در انتهای ساقه و شاخه ها، خوشه های گل مرکب به رنگ سفید یا زرد دیده می شود. برگ های این گیاه سر نیزه ای شکل و دو تا سه شانه ای و میوه آن فندقه است.

ارتفاع بومادران به 90 سانتی متر نیز می رسد و هیچ شاخه ای ندارد مگر در نزدیکی قسمت بالایی. برگ ها به صورت متناوب، به طول 7 تا 12 سانتی متر، با تعداد زیادی برگچه در اطراف قسمت میانی قرار دارند و این ها نیز به برگچه های کوچک تر تقسیم می شوند و ظاهری ظریف، شبیه سرخس و شبکه ای به آن ها می بخشد.

سر گل ها به صورت خوشه های بزرگ و جمع و جور در قسمت بالای ساقه چیده شده اند که هر خوشه از یک یا چند سر گل تشکیل شده است. سر گل دارای 20-25 گل سفید مایل به زرد (به ندرت صورتی) و گل های دایره ای با رنگ مشابه است.

این گیاه در نقاط مختلف اروپا، آسیا و آمریکای شمالی می روید و به خوبی شناخته شده است.

گیاه بومادران برای زنبور ارزش ویژه ای دارد.

نیازهایی برای رشد گیاه بومادران

نیاز آبی: متوسط

نیاز نوری: آفتاب و قسمتی سایه

رطوبت خاک: خشک

تحمل کربنات کلسیم: متوسط

تحمل خشکی: بالاست

تکثیر: از طریق بذر. دانه ها در اواخر تابستان و اوایل پاییز بالغ می شوند. قبل از تمیز کردن، گل آذین را کامل جمع و خشک کنید.

قسمت های قابل استفاده عبارتند از:

اندام های جوان، شاخه های برگ دار و گاهی تنها گل های آن.

بومادران را می توان به صورت تازه یا خشک استفاده کرد و شاخ و برگ آن هنگام له کردن رایحه مطبوعی دارد.

سر شاخه های گلدار را در اوایل فصل گل دهی می چینند و در حرارت طبیعی یا مصنوعی (تا 35 درجه سانتی گراد) خشک کرده در محلی خشک و تاریک نگهداری می کنند.

این گیاه محتوی نوعی اسانس روغنی است که از تقطیر متریسین موجود در آن به دست می آید. این روغن به دلیل وجود آزولن در آن آبی رنگ است.

بومادران هم چنین محتوی آلکالوئیدها، آشیلین، استیشیدرین، تانن ها، عصاره تلخ و دیگر مواد است.

درمان دارویی بومادران

از گذشته بومادران برای اهداف دارویی استفاده می شده است، بومادران با افزایش تعریق به کاهش تب کمک می کند هم چنین برای درمان خونریزی و به عنوان ضماد بثورات استفاده می شود. بومیان آمریکا برای معالجه اختلالات معده با خیساندن برگ های بومادران، چای تهیه می کردند.

از این گیاه در درمان داخلی برای ناراحتی های گاستریک، اسهال و نفخ شکم و هم چنین به عنوان عامل انعقاد خون و برای تسکین دردهای عادت ماهانه استفاده می کنند.

بومادران برای درمان بیماری های مختلف باروری زنان مانند اختلالات قاعدگی، تسهیل زایمان، کاهش چسبندگی دهانه رحم، کنترل عفونت های رحمی توصیه می شود. در مطالعات اخیر، اثرات درمانی این گیاه بر روی کیست تخمدان، تنظیم چرخه قاعدگی و دیسمنوره (قاعدگی دردناک) گزارش شده است. همچنین در چندین مطالعه، اثرات ضد باکتریایی و ضد قارچی این گیاه در کنترل عفونت ها بررسی شده است. همچنین عصاره این گیاه در جلوگیری از تکثیر سلول های آدنوکارسینوم (تومور بدخیم در بافت غدد) تخمدان موثر بوده است.

برای تهیه جوشانده، دو قاشق چای خوری ازبومادران را در یک فنجان آب می ریزند و در طول روز صرف می کنند. باید تذکر داد که بومادران را نباید به مقدار یاد در مدتی طولانی مصرف نمود. جوشانده این گیاه که غلظت آن دو برابر جوشانده قبلی باشد برای گذاشتن روی زخم های چرکی، جوش ها، اگزما و برای شستن دست های ترک خورده و هم چنین غرغره به کار می رود.

ترجمه: سمیه مظفری