نازایی چیست؟
اگر خانمی پس از یک سال اقدام به بارداری هنوز باردار نشده است، نازا محسوب می شود و اگر سن خانم 35 سال یا بالاتر باشد پس از 6 ماه اقدام به بارداری اگر باردار نشد، نازا می باشد. زنانی که توانایی باردار شدن را دارند ولی توانایی نگه داشتن جنین را در رحم خود ندارند نیز نازا به حساب می آیند.
بارداری نتیجه فرایندی است که مراحل مختلفی دارد و شامل مراحل زیر است:
- یکی از تخمدان های خانم بایستی بتواند تخمک آزاد کند که به آن تخمک گذاری گویند.
- تخمک بایستی بتواند از طریق لوله فالوپ به سمت رحم حرکت کند.
- در این مسیر بایستی اسپرم مرد به تخمک زن بپیوند که لقاح نام دارد.
- تخم لقاح یافته بایستی در داخل رحم قرار گیرد که به آن لانه گزینی گویند.
اگر در هر یک از مراحل بالا مشکلی پیش آید می تواند سبب نازایی زن شود.
آیا نازایی یک مشکل شایع است؟
بله. حدود 10% از زنان آمریکایی یعنی 6.1 میلون نفر در سن 15 تا 44 سالگی برای بارداری یا نگه داری جنین مشکل دارند.
آیا نازایی فقط یک مشکل زنانگی است؟
خیر، نازایی تنها یک مشکل مختص زنان نیست. هر دو زن یا مرد می توانند مشکل نازایی داشته باشند. حدود 1/3 از نازایی ها به خاطر مشکل خانم می باشد. 1/3 دیگر نازایی مربوط به مشکلات مردان است و 1/3 دیگر نیز به علت هر دو مشکل زنانگی و مردانگی است یا نازایی است که علت آن هنوز کشف نشده است.
چه عاملی سبب نازایی مردان می شود؟
نازایی در مردان اغلب به علل زیر می باشد:
واریکوسل جزء شایع ترین مشکلات مردان است که به علت اختلال در عملکرد سیاهرگ ها در بیضه مرد اتفاق می افتد. این مشکل سبب بالا رفتن دمای بیضه می شود و گرمای اضافی روی شکل یا تعداد اسپرم ها اثر منفی می گذارد.
عامل دیگر این است که بدن مرد اسپرم خیلی کمی می سازد و در برخی موارد هیچ اسپرمی تولید نمی کند.
عامل بعدی حرکت ناقص اسپرم است که ممکن است به علت شکل آن باشد. گاهی جراحت یا صدمه به سیستم تناسلی سبب مسدود شدن اسپرم می شود.
گاهی مرد با مشکلات نازایی به صورت مادرزادی به دنیا می آید. گاهی مرد در طی زندگی بر اثر بیماری یا جراحت دچار نازایی می شود مثلا بیماری فیبروز سیستیک اغلب سبب نازایی مردان می شود.
چه عواملی نازایی را در مردان افزایش می دهد؟
اسپرم مرد از نظر سلامتی و نوع آن می تواند تغییر کند. عوامل زیر می تواند سلامتی یا تعداد اسپرم را کاهش می دهد:
- نوشیدن الکل زیاد
- مصرف برخی داروها
- کشیدن سیگار
- سن مرد
- وجود برخی سموم کشاورزی و مواد حاوی سرب
- بیماری هایی مثل اوریون، بیماری های خطرناک کلیوی یا مشکلات هورمونی
- پرتو درمانی و داروهای شیمیایی درمان سرطان
چه عواملی سبب نازایی در زنان می شود؟
بیشترین علل نازایی در زنان به علت مشکلات تخمک گذاری است. بدون تخمک گذاری هیچ تخمی برای باروری وجود نخواهد داشت. برخی از نشانه هایی که زنان نمی توانند به طور معمول تخمک گذاری داشته باشند، قاعدگی نامنظم و حتی عدم قاعدگی است.
مشکلات تخمک گذاری اغلب به علت سندرم تخمدان پلی کیستیک یا (PCOS) است. PCOS عدم تعادل هورمونی است که سبب نازایی می شود. این مشکل شایع ترین علت نازایی زنان است. نارسایی اولیه تخمک گذاری، علت دیگری از مشکلات تخمک گذاری است که تخمک گذاری زن قبل از سن 40 سالگی به طور غیر طبیعی متوقف می شود. اما این نارسایی، یائسگی زودهنگام نیست.
برخی از عواملی که شیوع کمتری در نازایی زنان دارند شامل موارد زیر است:
مسدود شدن لوله فالوپ بر اثر بیماری های التهابی لگنی، اندومتریوسیس و حاملگی خارج رحمی
مشکلات فیزیولوژیکی رحم
تومور رحمی که دسته ای از بافت و ماهیچه دیواره رحم است که غیر سرطانی می باشد.
چه عواملی خطر نازایی زنان را افزایش می دهد؟
بسیاری از عوامل باعث نازایی در زنان می شود که برخی از آن ها شامل موارد زیر است:
- سن
- سیگار کشیدن
- مصرف الکل زیاد
- استرس
- رژیم غذایی ضعیف
- بدنسازی و پرورش اندام
- چاقی یا کم وزنی مفرط
- عفونت هایی که از طریق جنسی منتقل می شود
- بیماری هایی که باعث تغییر هورمونی بدن می شوند مثل سندرم تخمدان پلی کیستیک و یائسگی زودرس
