درد زایمان فرایندی طبیعی است که منجر به تولد نوزاد می شود. در درد زایمان به طور منظم، انقباضات عضلانی دردناک و اتساع گردن رحم وجود دارد. این حالت معمولا در حدود هفته ی 40 بارداری اتفاق می افتد. راه های بسیاری برای تسکین درد وجود دارد که ماما و یا پزشک متخصص شما می تواند بهترین مورد را انتخاب و به شما پیشنهاد نماید.

درد زایمان چیست؟

درد زایمان روندی طبیعی است که منجر به تولد نوزاد می شود. این درد از دردهای منظم، انقباضات دردناک عضلانی در رحم و باز شدن تدریجی گردن رحم (دهانه رحم) ساخته شده اند. انقباض به آرامی نوزاد را از طریق گردن رحم و مهبل (واژن) به سمت پایین هدایت می کند. این درد معمولا در اواخر هفته ی 40 رخ می دهد.

چگونه باید این درد را تشخیص داد؟

انقباضات معمولا فرآیند زایمان را آغاز می کنند. اگرچه در ابتدا ممکن است این دردها به صورت نامنظم ایجاد شوند اما سپس منظم می شوند. در ابتدا فاصله ی بین این دردها 10 الی 15 دقیقه بوده اما رفته رفته به هم نزدیکتر می شوند. هر چقدر زمان این دردها به هم نزدیکتر باشد، شدیدتر و طولانی تر و دردناکتر خواهد بود.

برخی از زنان قبل از شروع درد زایمان نشانه هایی دارند. این نشانه ها شامل وجود یک مخاط ضخیم به همراه خون تازه است که معمولا از گردن رحم خارج می شود و قبل از شروع دردهای زایمان بروز می کند و نشان دهنده ی این است که بدن برای تولد نوزاد آماده است.

درد زایمان چقدر طول می کشد؟

معمولا سه مرحله درد زایمان وجود دارد. مقدار زمان هر مرحله نیز از زنی به زن دیگر تغییر می کند. همچنین این درد ممکن است در زنانی که اولین بارداری آنهاست، بیشتر طول بکشد.

مرحله اول:

در این مرحله گردن (دهانه) رحم نرم شده و به تدریج باز می شود. فرآیند نرم شدن ممکن است آرام باشد و چند ساعتی طول بکشد. این معمولا زمانی است که دهانه رحم 4 سانتی متر متسع می شود.

اگر قبل از اینکه درد زایمان شروع شود به بیمارستان بروید، احتمالا ماما پیشنهاد دهد که به منزل برگردید. حمام یا دوش گرفتن می تواند آرامش بخش باشد.

زمانی که درد زایمان کاملا شروع شد، پزشک متخصص فرآیند شما را کاملا بررسی می کند. این حالت در برخی از زنان ممکن است 12 ساعت طول بکشد.

مرحله اول زمانی به پایان می رسد که دهانه رحم تا 10 سانتی متر متسع شده باشد. بیشتر زنان در این مرحله حالشان خوب است و می توانند کارهای خود را انجام دهند. می توانید کمی بخورید و نوشیدنی های خاصی را نیز بنوشید. زمانی که انقباضات دردناک تر می شود، می توانید از تکنیک های آرام سازی و تنفس برای غلبه بر این درد استفاده کنید. اگر این روش ها به شما کمکی نکرد می توانید از روش های زیر استفاده کنید.

مرحله دوم:

این مرحله زمانی آغاز می شود که دهانه رحم به طور کامل متسع شده و به تولد نوزاد می انجامد. بهتر است به دنبال حالتی باشید که به شما کمک کند. می توانید بخوابید، بایستید و یا روی زانوهای خود بنشینید. در این موقعیت پزشک متخصص و یا ماما می تواند به شما کمک فراوانی بکند.

زمانی که انقباضات شروع می شود، نفس عمیق بکشید. این مرحله بسیار سخت است. برای اینکه بتوانید این مرحله را به خوبی پشت سر بگذارید به کمک و حمایت اطرافیان نیاز خواهید داشت. همچنین در این مرحله سر کودک به سمت پایین می آید تا زمانی که دیده شود. زمانی که سر نوزاد در حال خارج شدن باشد، باید فشار دادن را متوقف کنید. چند نفس  کوتاه سریع بکشید و آن را از دهان خود خارج کنید. بعد از خروج سر نوزاد، با یک فشار سریع، نوزاد به راحتی و به سرعت به دنیا خواهد آمد.

مرحله سوم:

این مرحله از تولد نوزاد تا زمانی که جفت جنین تحویل داده شود، طول می کشد. در این مرحله ماما و یا تیم پزشکی تزریقی را برای تسریع و سرعت بخشیدن به این فرآیند انجام خواهند داد. این تزریق سینتوکینون (Syntocinon) است و بر روی ران تزریق می شود. این ماده باعث می شود که رحم به صورت پایدار منقبض شده و جفت را به بیرون هدایت نماید.

در چه موقعیتی می توانم نوزاد خود را به دنیا بیاورم؟

بسیاری از مادران باردار دوست دارند نوزاد خود را در بیمارستان به دنیا بیاورند. در بیمارستان همه ی افراد و امکانات لازم و ضروری وجود دارد که در صورت بروز مشکل به شما کمک کنند. بیمارستان محلی اولین انتخاب شما خواهد بود.

اگر بارداری اسان و راحتی داشته باشید، ممکن است بخواهید تولد نوزاد را در محیط خانه ی خود انجام دهید در این صورت باید یک ماما نیز همراه شما باشد. این افراد تمامی تجهیزات مورد نیاز را با خود به همراه دارند.

برای کاهش درد زایمان چه کاری می توان انجام داد؟

در مراحل اولیه، اگر درد بسیار شدید باشد می توانید در آب غوطه ور شوید. بیشتر واحد های تولد نوزاد در بیمارستان، دارای استخر آب هستند. البته این موضوع تنها در مراحل اولیه کارساز خواهد بود.

بسیاری از زنان یک واحد تحریک عصب الکتریکی واحد جلدی (TENS) را بسیار مفید می دانند. این واحد می تواند بدن را تحریک به تولید مسکن های طبیعی مانند اندروفین نماید. این ماده می تواند تعداد سیگنال های دردی که توسط طناب نخاعی به مغز فرستاده می شود را کاهش دهد.

انتونوکس (Entonox) نیز در دسترس زنان باردار به هنگام شروع درد، قرار می گیرد. این ماده ترکیبی از اکسیژن و نیتروژن اکسید است. در طول انقباضات باید آن را به صورت عمیق تنفس کنید و سپس به بیرون بفرستید.

پتیدین یا دیامورفین نیز تزریق می شود. این ها نیز در مراحل ابتدایی بسیار مفید خواهند بود. البته اگر این مواد نزدیک به تولد نوزاد تزریق شود ممکن است بر روی تنفس او تاثیر بگذارد. در این گونه موارد از یک پادزهر استفاده می شود.

اپیدورال یک نوع بی حس کننده موضعی است که می توان از آن نیز استفاده کرد.

اگر درد زایمان خیلی زودتر آغاز شود چه کار باید کرد؟

اگر درد زایمان قبل از تکمیل هفته ی 37 آغاز شود، درد زودرس خواهد بود. بیشتر نوزادان در هفته 32 بارداری می توانند به تنهایی نفس بکشند.

مهمترین چالشی که در مورد تولد نوزادان بین هفته های 32 و 38 وجود دارد، گرم نگه داشتن، غذا دادن و جلوگیری از عفونت آنهاست.

قبل از هفته 32، ممکن است شش های نوزاد به طور کامل گسترش نیافته باشد. در این گونه موارد به اکسیژن اضافی نیاز خواهد بود. ممکن است ماده ای به نام دگزامتازون تزریق شود تا به رشد سریع تر شش ها کمک نماید. نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می آیند نیز باید غذا داده شوند و در جای گرم نگهداری گردند. امروزه امکان زنده ماندن این نوزدان خیلی زیاد شده است.

اگر درد زایمان آغاز نشود، چه اتفاقی خواهد افتاد؟

این درد معمولا قبل از هفته ی 42 آغاز می شود. اگر این درد آغاز نشود، باید آزمایش شوید. ممکن است این درد برای شما به صورت مصنوعی القا شود. این کار توسط ژل پروستاگلاندین و یا پاره کردن کیسه آب ایجاد می شود. این ژل حاوی هورمونی است که گردن رحم را نرم تر می کند و آن را گشادتر می سازد. در این صورت انقباضات شروع شده و به تدریج قوی تر و محکم تر خواهد شد.

چگونه از سلامت نوزاد در طول درد زایمان مطمئن شویم؟

پزشک متخصص و یا ماما باید به ضربان قلب او به طور منظم گوش دهد. سرعت و منظم بودن این ضربان می تواند اطلاعات خوبی در اختیار ماما قرار دهد. آنها معمولا از دستگاه های کوچکی برای شنیدن صدای ضربان قلب استفاده می کنند. برخی از زنان باردار باید به طور منظم مورد بررسی قرار گیرند. دستگاهی به نام کاردیوتوکوگرام (CTG)، برای این کار مورد استفاده قرار می گیرد.

اگر پزشک و یا ماما از سلامت جسمی جنین نگران باشند، ممکن است یک نمونه خون از پوست سر نوزاد بگیرند.

با نزدیک شدن درد زایمان چه کنم؟

اگر فکر می کنید درد زایمان شما نزدیک است، می توانید به یک ماما اطلاع دهید. همچنین می توانید از حمام و یا دوش برای آرام سازی خود استفاده کنید.

در زمان درد، چه کسی از من مراقبت خواهد کرد؟

بیشتر زنان در این زمان ها توسط یک ماما و یا پزشک متخصص مراقبت می شوند. این افراد بسیار توانا و آموزش دیده اند و می توانند به شما کمک فراوانی بکنند. همچنین می توانید از خدمات بیمارستانی نیز استفاده کنید.

بعد از درد زایمان چه اتفاقی خواهد افتاد؟

به محض تولد نوزاد معمولا بهتر است کمی به او شیر دهید. دوستان، اعضای خانواده و ماما در این کار به شما کمک می کنند. اگر شما یک اپی زیاتومی داشته اید ممکن است نیاز به بخیه داشته باشید. اگر مشکلی بعد از زایمان به وجود آمد با پزشک و یا ماما در تماس باشید.

ترجمه: زهرا کامران ور

مطالب مرتبط:

• دردهای بالای شکمی در بارداری
• چگونه پوسیدگی دندان می تواند در دوران بارداری تاثیر گذار باشد؟
• آن چه پزشک به زن باردار نمی گوید
• اندازه شکم مادر و رشد جنین در طی بارداری
• باید و نباید های تغذیه ای در بارداری
• عفونت قارچی در حاملگی
• هفته به هفته بارداری – سه ماهه سوم