شیرمال از میان وعده های خوشمزه و پرطرفدار است که بچه ها نیز دوست دارند و وقتی در منزل تهیه می شود از سلامت مواد اولیه و پخت آن مطمئن هستید. شیرمال را می توان با شیر، چای، آبمیوه و دیگر نوشیدنی ها و یا به تنهایی برای میان وعده استفاده کرد.

مواد لازم برای تهیه شیرمال خانگی در سه قسمت جداگانه مواد لازم برای خمیر مایه، مواد لازم برای تهیه شیرمال و مواد لازم برای رومال بیان شده است.

مواد لازم برای خمیر مایه شیرمال:

• پودر خمیر مایه 1 قاشق غذاخوری

• شکر 1 قاشق غذاخوری

• آب ولرم نصف لیوان

مواد لازم برای تهیه شیرمال:

• آرد 500 گرم

• شکر 1 تا 3 قاشق غذاخوری

• تخم مرغ 1 عدد

• شیر 1 لیوان

• نمک کمی

• کره 100 گرم

مواد لازم برای رومال شیرمال:

• زرده تخم مرغ 1 عدد

• یا شیر 1 قاشق غذاخوری

• یا زعفران آب شده

طرز تهیه خمیر مایه شیرمال:

نکته ای که در تهیه خمیر مایه مهم است این که آب حتما ولرم باشد.

ابتدا مواد خمیر مایه را در کاسه ای با یکدیگر مخلوط کنید و در جای گرمی قرار دهید و یا درب ظرف را بگذارید و پارچه ای روی آن بیندازید که گرم بماند. پس از ده تا پانزده دقیقه خمیر مایه به عمل می آید یعنی روی آن حالت جوش جوش قهوه ای می زند و پف می کند. در این مرحله خمیر مایه آماده است. در صورتی که خمیر مایه شما کهنه باشد و یا آب، ولرم نباشد و یا در جای گرمی قرار ندهید و به عمل نیاید باید آن را دور بریزید و مجددا با دستوری که گفته شد انجام دهید تا به عمل آید.

طرز تهیه شیرمال:

کره را در ظرفی روی گاز قرار دهید تا ذوب شود و مهم این است که کره به دمای محیط برسد دقت کنید نباید کره داغ شود.

مقدار شکر طبق ذائقه شما از یک تا سه قاشق می توانید استفاده کنید.

آرد، تخم مرغ، شیر، نمک، شکر، کره و خمیر مایه آماده شده را با یکدیگر مخلوط کنید و ورز دهید. اگر خمیر خیلی سفت بود می توانید کمی آب ولرم یا شیر اضافه کنید.

دقت کنید انگشتان خود را در خمیر فرو نکنید و تنها با کف دست، خمیر را روی سینی ورز دهید.

برخی افراد خمیر را چند بار می زنند یعنی از ارتفاع حدود نیم متر آن را با ضربه بر روی سینی پرت می کنند و معتقدند با این کار کیفیت خمیر افزایش می یابد.

در محیط گرم خمیر را در کاسه ای قرار دهید و روی آن پلاستیکی بکشید و روی آن پارچه یا پتو سفری بیندازید تا گرم بماند و به مدت 40 دقیقه تا 1 ساعت به خمیر استراحت دهید.

پس از این مدت می بینید که حجم خمیر دو برابر شده است. خمیر را بردارید و چند بار ورز دهید تا هوای آن خارج شود. مشاهده می کنید که خمیر کوچک می شود.

خمیر را قطعه قطعه کنید و در اصطلاح چانه بزنید و سعی کنید این کار را با چاقو یا کاتر انجام دهید و خمیر را کِش ندهید و نکَنید. خمیرها را هم می توانید با وردنه، گِرد باز کنید و هم می توانید به روش های مختلف ببافید. در انتهای مقاله چند روش بافت خمیر آموزش داده می شود.

سینی فر را چرب کنید و خمیرهای آماده را روی سینی قرار دهید. در این مرحله بعد از فُرم دادن خمیر یا باز کردن خمیر به صورت گِرد، نباید خمیر را تکان دهید.

پس از چیدن خمیرهای باز شده گرد یا بافته شده بر روی سینی فر، اجازه دهید مجددا نیم ساعت تا بیست دقیقه استراحت کند تا حجمش بیشتر شود.

نکته: برای تهیه شیرمال باید دو مرحله استراحت خمیر انجام گیرد، یک بار در ابتدا حدود یک ساعت و یک بار پس از باز کردن خمیر حدود بیست دقیقه.

برای رومال خمیر، زرده تخم مرغ را با کمی زعفران آب شده و یا با یک قاشق شیر مخلوط کنید، هم بزنید تا یکدست شود سپس با قلم موی مخصوص آشپزی یا پشت قاشق بر روی شیرمال بمالید. می توانید کنجد سفید یا قهوه ای (تفت داده شده)، سیاه دانه، دانه های خرفه، زیره یا هر چه دوست دارید بر روی شیرمال بپاشید تا مزه دار تر شود.

شیرمال را در فر قرار دهید دمای فر و مدت زمان قرار گیری بستگی به نوع فر دارد. مدام چشمتان به فر باشد تا پخت کامل شود. معمولا نیم ساعت تا چهل دقیقه زمان برای پخت نیاز دارد. تاکید می کنم مراقب باشید که نسوزد. اگر فر گازی دارید یک قابلمه یا ظرف داخلش آب بریزید و در فر قرار دهید تا بخار کند و شیرمال خشک نشود.

آموزش بافت خمیر نان یا شیرمال

بافت نان گیسو: روی سطح کار را آرد پاشی کنید و چانه ها را به کمک وردنه باز کنید و هر خمیر باز شده را جداگانه رول کنید. سه تا چهار رول خمیر را از یک سمت به هم بچسبانید و با فاصله منظم کنار هم بچینید. از سمتی که به هم چسبانده اید شروع به بافت سه تایی یا چهار تایی کنید. این روش بافت معروف به بافت گیسو است.

بافت نان مارپیچی: برخی افراد دوست دارند موادی لای شیرمال بزنند. در این موارد برای زیبایی بیشتر، بهتر است بافت نان مارپیچی انجام دهید، رول های خمیر را همانند بالا آماده کنید و از وسط رول با چاقو یا کاتر برش بزنید طوری که بالای خمیر برش نخورد و به هم چسبیده بماند.

سپس این دو لایه ایجاد شده را منظم به طور مارپیچی دور هم بپیچید. با اتصال دو سر نان مارپیچی می توانید آن را به شکل حلقه در آورید.

بافت نان حصیری: در مورد نان و شیرمال هایی به کار می رود که لای آن ها موادی استفاده می شود. این نوع بافت در اشترودل نیز به کار می رود. خمیر را به شکل مستطیل باز کنید و دو طرف مستطیل را به طور اریب برش بزنید و یک درمیان از راست و چپ به سمت مرکز بکشید.

بافت نان خورشیدی: اگر قصد داشتید لای شیرمال موادی قرار دهید می توانید دو لایه گرد هم اندازه از چانه ها باز کنید. لایه اول را روی سطح کار قرار دهید و ماده ای که مد نظر دارید لای شیرمال بزنید و مجددا لایه بعدی را روی لایه اول قرار دهید. یک لیوان یا کاسه کوچک درست وسط خمیر قرار دهید و اطراف آن را به طور شعاعی برش بزنید. لیوان را بردارید و هر دو برش را به طور مارپیچی دور هم بپیچانید و یا یک قسمت را در جهت عقربه ساعت بپیچانید و قسمت کناری آن را بر خلاف جهت عقربه ساعت و بدین ترتیب تا تمام قسمت ها پیچانده شود و شکل خورشید را به خود بگیرد.

در زیر بافت نان خورشیدی به روش ساده تری تنها با قرار دادن رول های خمیر کنار هم به دست می آید.

نان بافته گرد: در این روش بافت نان لازم است چهار یا شش چانه بگیرید و هر کدام را رول کنید. رول ها را مانند یک شبکه روی هم قرار دهید. در اطراف شبکه چهار گوشی به دست می آید. از هر چهار طرف، خمیرها را مانند نان گیسو ساده به هم ببافید. و یا مانند شکل زیر عمل کنید. سپس هر کدام از گیسوها را به زیر ببرید تا خمیر نان بافته گرد آماده شود.

با کار بیشتر با خمیر می توانید مدل های بافت بیشتری را به طور خلاقانه انجام دهید.

شیرمال از میان وعده های سالمی است که می توانید در پذیرایی از میهمانان عصرانه خود تهیه کنید. یکی دو بار که شیرمال بپزید، عاشق کار با خمیر می شوید و دوست دارید بافت های مختلف خمیر و شیرمال با مواد متفاوت در وسط آن را امتحان کنید.

لیلی کریمی