گوش عضو اصلی شنوایی است و در عمل تعادل نیز از اهمیت زیادی برخوردار است، بنابراین مراقبت از این عضو مهم بدن بسیار ضروری است.

عفونت گوش زمانی اتفاق می افتد که باکتری یا ویروس وارد گوش میانی شود، گوش میانی بخشی از گوش است که پشت پرده صماخ قرار دارد که دارای استخوان های کوچک لرزاننده گوش می باشد. عفونت گوش دردناک است، زیرا گوش میانی ملتهب می شود و مایعات در گوش میانی تجمع می یابند که این عفونت می تواند حاد یا مزمن باشد.

عفونت های حاد دردناک هستند اما مدت زمان کوتاهی دارند ولی عفونت های مزمن واضح نیستند و ممکن است به دفعات تکرار شوند. عفونت های مزمن گوش می تواند منجر به صدمه دائمی به گوش میانی شود. کودکان بیشتر از بزرگسالان دچار عفونت گوش می شوند، عفونت گوش در اطفال و در موارد شدید آن اغلب نیازمند داروهای آنتی بیوتیک است.

علائم عفونت گوش

علائم عفونت گوش در کودکان شامل موارد زیر است:

گوش درد، مخصوصا زمانی که دارز می کشند.

کشیدن یا مالیدن گوش

به سختی خوابیدن

گریه بیش از حالت معمول

بد اخلاق شدن

دیر پاسخ دادن به صداها یا نشنیدن صدا

از دست دادن تعادل بدن

تب 38 درجه سانتی گراد و یا بیشتر

ترشحات گوش

سردرد

از دست دادن اشتها

علائم در بزرگسالان عبارتند از:

گوش درد

ترشحات گوش

کاهش شنوایی

علت عفونت گوش چیست؟

عفونت گوش زمانی اتفاق می افتد که شیپور استاش گوش ورم کرده یا مسدود شده باشد و مایعات در گوش میانی تجمع کنند. شیپور استاش لوله کوچکی است که از هر گوش به طور مستقیم به پشت گلو متصل می شود. علل انسداد شیپور استاش شامل موارد زیر است:

• آلرژی
• سرماخوردگی
• عفونت سینوس ها
• تجمع خلط
• استعمال دخانیات
• آلوده شدن یا ورم کردن آدنوئید

عوامل خطر عفونت گوش

عفونت گوش بیشتر در کودکان کم سن اتفاق می افتد زیرا شیپور استاش آن ها کوتاه و باریک است. اطفالی که با شیشه شیر تغذیه می شوند بیشتر در معرض عفونت گوش هستند نسبت به کودکانی که با شیر مادر تغذیه می شوند. عوامل دیگری که موجب عفونت گوش می شوند شامل:

سن: کودکان بین 6 ماه و 2 سال به خاطر اندازه و شکل شیپور استاش گوششان و به خاطر ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن بیشتر مستعد عفونت گوش هستند.

تغییرات آب و هوایی

استفاده از پستانک و تغذیه با شیشه شیر

عوامل فصلی: عفونت های گوش بیشتر در پاییز و زمستان زمانی که سرماخوردگی و آنفلوآنزا رایج است اتفاق می افتد. افرادی که دچار آلرژی های فصلی هستند در طول فصل گرده افشانی گیاهان بیشتر دچار عفونت می شوند

بیماری: بیماری که اخیرا به آن مبتلا شده اند نیز ممکن است عامل عفونت گوش باشد. مانند سرما خوردگی و …

مراقبت از کودکان در مهد کودک ها: کودکانی که به صورت گروهی با هم در تعامل هستند نسبت به کودکانی که در خانه بیشتر سرما می خورند و دچار عفونت گوش می شوند زیرا آن ها در معرض بیشترین عفونت ها هستند مانند سرماخوردگی های معمولی.

تغذیه کودک: کودکانی که با شیشه شیر  تغذیه می شوند به خصوص زمانی که دراز می کشند و از شیشه شیر می خورند بیشتر دچار عفونت گوش می شوند نسبت به کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند.

کیفیت نامرغوب هوا و نبود اکسیژن کافی: قرار گرفتن در معرض دود تنباکو، سیگار یا آلودگی هوا احتمال عفونت گوش را بیشتر می کند.

چه موقع بایدبه پزشک مراجعه کنید؟

علائم و نشانه های عفونت گوش می تواند با چند نشانه نیز مشخص شود. مهم این است که هنگام تشخیص آن سریعا برای درمان اقدام کنید و به پزشک کودکان مراجعه کنید اگر:

• اگر نشانه ها بیش از یک روز طول کشید.
• گوش دردهای شدید اتفاق افتاد.
• بعد از یک سرماخوردگی و یا دیگر عفونت های تنفسی، نوزاد و یا کودک نتواند بخوابد.
• کودک بی خواب و بی قرار است یا بعد از یک سرماخوردگی یا دیگر عفونت های تنفسی زودرنج شده است.
• زمانی که از گوش کودک مایعات، چرک یا ترشحات خونی خارج می شود.

عوارض

بیشتر عفونت های گوش عوارض طولانی مدت ندارند. عفونت های ماندگار یا مکرر، افزایش تدریجی خروج مایعات از گوش در بعضی موارد عوارض جدی به دنبال دارد. از جمله عوارض نادر ولی جدی عفونت گوش عبارتند از:

ضعف در شنوایی

عفونت گوش همراه با کاهش خفیف شنوایی نسبتا شایع است، عفونت های ماندگار گوش میانی در از دست دادن شنوایی مهم هستند. در صورتی که عفونت گوش منجر به آسیب دائمی به پرده گوش و یا ساختار گوش میانی شود احتمال از دست دادن شنوایی دائمی ممکن است.

تاخیر در رشد یا گفتار

آسیب های شنوایی در برخی موارد در کودکان و بزرگسالان ممکن است تاخیر در گفتار، مهارت های اجتماعی و رشد را به همراه داشته باشد.

گسترش عفونت

عدم درمان عفونت یا عفونتی که برای درمان به خوبی به آن پاسخ داده نشده باشد می تواند در بافت های نزدیک گسترش پیدا کند. پیش آمدگی استخوان پشت گوش که التهاب زائده پستانی نامیده می شود یکی از عوارض آن  است. این عفونت می تواند علت آسیب به دیگر بافت های کاسه سر شود شامل مغز و پرده مننژیت.

پارگی پرده گوش

بیشترین پارگی ها ی پرده گوش در طول 72 ساعت بهبود پیدا می کنند، در بعضی نمونه ها عمل جراحی برای ترمیم موردنیاز است.

تشخیص

پزشک گوش ها را با دستگاه مخصوصی به نام اتوسکوپ (otoscope) که نور و ذره بین دارد بررسی می کند. معاینات موارد زیر را مشخص می کند:

قرمزی،حباب های هوا یا خروج مایع چرک مانند از گوش میانی

خروج مایعات از گوش میانی

سوراخ در پرده گوش

متورم شدن یا فرورفتگی پرده گوش

اگر عفونت پیشرفته باشد پزشک از مایعات درون گوش نمونه گیری و آزمایش می کند تا نوع خاصی از آنتی بیوتیک ها را تجویز کند. همچنین ممکن است پزشک پرتونگاری تجویز کند و تمام سر را اسکن کند تا مشخص شود که  آیا عفونت در گوش میانی گسترش پیدا کرده یا خیر؟ در بعضی موارد پزشک تست شنوایی نیز انجام می دهد.

درمان

بیشتر عفونت های گوش بدون مداخله بهبود پیدا می کنند بعضی از روش های زیر در رفع نشانه های عفونت گوش میانی موثر هستند.

کمپرس گرم: استفاده از پارچه گرم و مرطوب

داروها: استفاده از داروهایی مانند استامیوفن یا ایبوپروفن، هرگز به کودکان و نوازدان داروی آسپرین ندهید.

قطره گوش: استفاده از قطره های گوش تجویز شده توسط پزشک

آنتی بیوتیک: استفاده از سودوافدرین (سودوافدرین یک ترکیب ضداحتقان است که در سرماخوردگی و در درمان احتقان بینی یا سینوس‌ها، مجرای شیپور استاش، التهاب سروزی گوش میانی استفاده می شود.)

لوله های گوش: اگر کودکتان دچار عفونت گوش به همراه ترشحات شد، پزشک ممکن است مایع را از گوش میانی بیرون بکشد. طی یک عمل جراحی سرپایی به نام  Myringotomy، جراح یک سوراخ کوچک در پرده گوش ایجاد می کند که بتواند مایعات را از گوش میانی بیرون بکشد. برخی از این لوله ها شش ماه تا یک سال در گوش می مانند و سپس خود به خود می افتند، اما برخی دیگر از این لوله ها توسط جراح باید برداشته شوند.

اگر نشانه ها بدتر شد یا بهبود پیدا نکرد حتما باید به پزشک مراجعه کنید. اگر عفونت گوشتان شدید یا نشانه ای از بهبودی نداشته باشد پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند. اگرکودک زیر 2 سال نشانه های عفونت گوش را دارد احتمال دارد پزشک برای او نیز آنتی بیوتیک تجویز کند در صورت تجویز آنتی بیوتیک بایتسی دوره آنتی بیوتیک را کامل کنید. اگر عفونت گوش با درمان دارویی معمولی رفع نشود ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.

چطور می توانید از عفونت گوش جلوگیری کنید؟

شیوه های زیر می تواند خطر ابتلا به عفونت گوش را کاهش دهد:

شستن دست ها غالب اوقات با آب و صابون

خودداری از قرار گرفتن در مناطق بیش از حد شلوغ، مهدکودک ها و مدرسه در صورتی که کودک بیمار است.

صرف نظر کردن از دادن پستانک در نوزادان و بچه های کوچک

تغذیه با شیر مادر

اجتناب از دود سیگار

تزریق واکسن ها در تاریخ مشخص خود

ترجمه: زهرا صانعی