نام علمی: Plantago lanceolata L.

نام: کاردی یا بارهنگ نیزه‌ای

دوران گل دهی: اردیبهشت تا شهریور

زمان برداشت: برگ ها: خرداد تا شهریور

زیستگاه ها: چمن؛ علفزار.

قسمت های خوراکی: دانه، برگ

کاردی یا بارهنگ نیزه‌ای نام یک گونه از تیره بارهنگیان با ارتفاع ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر است.

بارهنگ داروی آزمایش شده ای برای درمان نارحتی های مجاری تنفسی فوقانی است، زیرا ضمن خلط آور بودن از مخاط نیز حفاظت می کند.

برای درمان سرفه، سیاه سرفه، گرفتگی صدا، و ترشحات برونش ها دم کرده ای به مقدار 5/1 گرم از برگ های خشک آن تهیه می کنند و یک بار در روز می نوشند.

برای درمان سرفه کودکان از شربت بارهنگ که از عصاره غلیظ آن تهیه و با عسل یا شکر شیرین می شود، استفاده می کنند.

دانه های کامل آن ملین موثر و بی ضرری است.

بارهنگ را روی آماس ها، نقاط ضرب دیده و کوفته شده، زخم های عفونی، سوختگی ها، جای نیش زنبور عسل و زنبور های درشت می توان کمپرس برگ های تازه و خورد شده بارهنگ را گذاشت.

عصاره بارهنگ به عنوان غرغره در صورت ورم لوزتین و برای شستشوی چشم ها به کار می رود.

مشخصات گیاه بارهنگ

تیره بارهنگ؛ گیاهی علفی و پایاست با برگ های مجتمع در طوقه گیاه و سرنیزه شکل با رگ های برجسته. گیاه بلند و توخالی است و در حال رشد به 0.5 متر تا 0.2 متر می رسد.

این گونه هرمافرودیت است (دارای اندام نر و ماده است) و توسط باد، مگس، سوسک گرده افشانی می شود. گیاه خود بارور است.

گل آذین به صورت خوشه های استوانه ای و میوه به صورت کپسول است. این گیاه در تمام آسیا و اروپا در حاشیه مزارع، مراتع، روی زمین های بکر و باغ ها می روید. برای مصارف دارویی این گیاه را در مزارع یا باغ ها می کارند.

برگ های این گیاه را می چینند در لایه های نازک در سایه یا در خشک کن با حداکثر 40 درجه سانتی گراد خشک می کنند. برگ های خشک آن نباید قهوه ای شوند.

از میان موادی که در این گیاه موجود است مهم ترین آن ها عبارتند از گلوکوزید اوکوبین (تا 8/1 درصد، فرار است و باعث قهوه ای شدن رنگ برگ می شود)، کاتالپین، لعاب، کاروتنوئید ها، آنزیم ها و اسید سالیسیلیک.

شرایط مناسب رشد گیاه بارهنگ

خاک مناسب برای بارهنگ نیزه ای: مخلوط خاک های سبک (شنی)، متوسط ​​(لومی) و سنگین (خاک رس)، خاک خوب زهکشی شده را ترجیح می دهد ولی می تواند در خاک فقیر از نظر تغذیه ای نیز رشد کند.

pH مناسب: خاک های اسیدی، خنثی و قلیایی است و می تواند در خاک های بسیار قلیایی نیز رشد کند.

در سایه نمی تواند رشد کند. خاک خشک یا مرطوب را ترجیح می دهد. این گیاه می تواند مواجهه دریایی را تحمل کند.

موارد مصرف خوراکی گیاه بارهنگ:

برگ های جوان چه خام باشد یا پخته شود نسبتا تلخ هستند. برگ های بسیار جوان تا حدودی بهتر و دارای فیبر کمتری هستند.

دانه را می توان به صورت پودر در آورد و هنگام تهیه نان، کیک یا هر چیز دیگری به آرد اضافه کرد.

همیشه قبل از استفاده از گیاهان دارویی، با یک متخصص مشورت کنید.

بارهنگ نیزه ای یک درمان ایمن و موثر برای خونریزی است، به سرعت جریان خون را قطع می کند و به ترمیم بافت آسیب دیده تشویق می کند.

برگ ها حاوی لعاب، تانن و اسید سیلیک (silic acid) هستند.

عصاره آن ها خواص ضد باکتریایی دارد. آن ها طعم تلخی دارند و قابض، تسکین دهنده، خلط آور ملایم، قطع کننده جریان خون و داروی چشم درد هستند.

از نظر داخلی، آن ها در معالجه طیف وسیعی از بیماری ها از جمله اسهال، ورم معده، زخم گوارشی، سندرم روده تحریک پذیر، خونریزی، بواسیر، التهاب مثانه، برونشیت، زکام، سینوزیت، آسم و تب یونجه مورد استفاده قرار می گیرند.

هم چنین برای درمان التهابات پوستی، زخم های بدخیم، بریدگی، گزیدگی و غیره مورد استفاده قرار می گیرند.

از برگ های حرارت دیده به عنوان پانسمان مرطوب برای زخم ها، تورم و غیره استفاده می شود.

ریشه بارهنگ، درمانی برای نیش مار زنگی است.

از دانه ها در درمان کرم های انگلی استفاده می شود. دانه بارهنگ حاوی 30٪ لعاب است که در روده متورم می شود و به عنوان یک غشای ملین و تسکین دهنده بخش عمده ای عمل می کند. بعضی اوقات تنها از پوست دانه ی بدون دانه استفاده می شود. عرق تهیه شده از گیاه، محلول شستشو دهنده عالی برای چشم است.

کاربردهای غیر خوراکی گیاه بارهنگ

فیبر خوبی از برگ ها به دست می آید، گفته می شود برای منسوجات مناسب است. لعاب حاصل از پوست دانه به عنوان سفت کننده پارچه استفاده می شود. این لعاب از طریق خیساندن دانه در آب گرم به دست می آید. رنگ های طلایی و قهوه ای از کل گیاه به دست می آید.

ترجمه و تحقیق: سمیه مظفری