در برخی موارد از بارداری، بدن زن باردار توانایی تولید مقدار کافی انسولین را ندارد. انسولین هورمونی است که بدن را قادر می سازد تا گلوکز موجود در غذا را به انرژی تبدیل کند. کاهش انسولین منجر به زیاد شدن سطح قند در بدن شده که به اصطلاح دیابت بارداری گفته می شود.
دلایل دیابت بارداری
هورمون هایی که از جفت تولید می شوند برعکس عمل کرده و در برابر نفوذ هورمون انسولین مقاومت می کنند و بدن مادر قادر نخواهد بود تا مقداری کافی از انسولین را جهت غلبه پیدا کردن بر این عوامل تولید کند لذا دیابت بارداری را به دنبال خواهد داشت در ادامه بعضی از عواملی که برخی از زنان را در معرض دیابت بارداری قرار می دهد ذکر شده است:
- سن بالاتر از 35 سال
- بچه ی درشت در زایمان قبلی
- سابقه خانوادگی در ابتلاء به دیابت مثل مادر یا پدر
- افزایش وزن و چاقی
- سابقه مرگ جنین در رحم در بارداری های قبلی
- زایمان کودک ناقص در بارداری سابق
عوارض دیابت بارداری
دیابت بارداری سبب عوارضی مانند تشنگی بیش از حد، ادرار زیاد، از دست دادن اشتها، احساس استفراغ، درد در معده، سرگیجه و تنگی نفس و بیهوشی و غش خواهد شد کما اینکه بهبودی زخم نیز کند می شود.
خطرات دیابت بارداری
از خطرات دیابت بارداری برای مادر به موارد زیر می توان اشاره کرد:
- حملات تشنج و اسپاسم به خاطر بالا رفتن فشار خون
- خونریزی پس از زایمان در نتیجه ی بزرگی حجم رحم
- التهاب مجاری ادراری
- اسیدمی و قلیایی خون که به سبب افزایش قند درمان نشده می باشد
اما نسبت به جنین، دیابت بارداری منجر به موارد زیر خواهد شد:
- کاهش قند خون نوزاد به خاطر کاهش قند از جانب خون مادر
- مرگ ناگهانی جنین داخل رحم
- نقص در عملکرد جفت و کم شدن رشد جنین داخل رحم
- بزرگ کردن حجم جنین در نتیجه سختی زایمان و عمل سزارین
- عوارض تنفسی پس از تولد به علت عدم بلوغ ریه
- کمبود کلسیم در نوزاد
تشخیص دیابت بارداری
تشخیص دیابت بارداری از روش آزمایش ادرار در طول بارداری انجام می شود و اگر نسبت قند خون بالا بود مجددا بعد از 8 ساعت ناشتا آزمایش می شود و بعد از مقایسه، مقداری مواد غذایی و نوشیدنی که حاوی مقدار مشخصی قند باشد داده می شود پس از آن یک نمونه خون برای اندازگیری قند خون گرفته می شود و به همین صورت اندازه قند در ادرار با هر نمونه انجام می شود.
کنترل و درمان دیابت بارداری
زمانی که در زن باردار وجود بیماری دیابت ثابت گردید لازم است تا از یک رژیم غذایی و تمرینات ورزشی مناسب تبعیت کند چون این موارد در واقع مراحل اولیه برای درمان می باشند و اگر برنامه غذایی برای تنظیم قند کفایت نکرد آنگاه نوبت به تزریق انسولین می رسد تا سطح قند در خون را اصلاح کند و در طول درمان باید شخص باردار در بیمارستان حضور داشته باشد تا به خاطر بروز نوساناتی در سطح قند خون تحت نظر باشد و بعد از آن می تواند به صورت دوره ای پیگیری نماید.
کاهش ابتلا به دیابت بارداری
برای کاهش خطر ابتلاء به دیابت باردای باید مراقب وزن سالم خود بود و حتما فعالیت بدنی داشت.
توصیه های غذایی
از تناول غذاهای چرب و دسرهایی حاوی چربی و قند خودداری کنید.
از خوردن هر نوع سرخ کردنی بپرهیزید و غذاها را به روش صحیح بپزید مثل بخار پز…
لازم است تا از سس های کچاب بازاری، در پختن غذاها خودداری کنید و آب گوجه فرنگی تازه را جایگزین نمایید و چربی های قابل مشاهده گوشت و همچنین پوست مرغ را در آشپزی جدا کنید.
از عصاره های مرغ و گوشت موجود در بازار در غذاها به هیچ وجه استفاده نکنید چرا که اینگونه مواد حاوی مقدار زیادی چربی و نمک و مواد نگهدارنده هستند لذا آب مرغ و گوشت بدون چربی را در منزل تهیه کنید و جایگزین عصاره های بازاری نمایید.
توصیه می شود که از سیب زمینی و ذرت در غذاهایی مثل آش و سوپ سبزیجات استفاده نکنید چون حاوی نشاسته هستند. همچنین از اضافه کردن کدو تنبل و هویج به خاطر داشتن کالری بالا، خودداری شود.
برای مزه دار کردن غذا از نمک استفاده نکنید بلکه بهتر است برای خوشمزه شدن غذا از سرکه و لیمو استفاده نمایید.
به جای اینکه آب میوه بنوشید حتما از میوه ها استفاده کنید چون یک تکه میوه معادل نصف پیمانه عصاره تازه است به دلیل این که میوه حاوی مقداری فیبر غذایی است که باعث می شود احساس سیری کنید و برای تنظیم کردن قند موجود در خون و جلوگیری از یبوست مناسب خواهد بود.
زمانی که احساس گرسنگی کردید سبزیجات تازه بخورید زیرا سبزیجات حاوی فیبر غذایی بوده و احساس سیری به شما دست خواهد داد کما اینکه سطح قند در خون تنظیم می شود.
سبزیجات برگ دار مثل کاهو که حاوی آهن هستند زیاد مصرف کنید، مصرف سبزیجات برای پیشگیری از کم خونی مفید است همچنین استفاده از آب لیمو توصیه می شود چون حاوی ویتامین C بوده که برای جذب آهن به بدن مفید خواهد بود.
ترجمه: حمیدرضا صفری
مطالب مرتبط:
